پژوهشهای میان رشته ای ادبی
ساره ملکی؛ فهیمه پهلوان
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1404
چکیده
موضوع این پژوهش، تجلّی جناس بصری در طراحی پوستر است. در این پژوهش، ابتدا آرایه جناس و انواع آن معرفی سپس جناس بصری و چگونگی کاربرد آن در طراحی پوستر بررسی شدند. جامعه هدف در این تحقیق، پوسترهای اجتماعی طراحی شده با موضوع بیماری ایدز در کشورآمریکا است که در سالهای 2008 و 2009 طراحی شده و طراحان جناس را دستمایه اصلی برای خلق اثرشان قرار داده‌اند. ...
بیشتر
موضوع این پژوهش، تجلّی جناس بصری در طراحی پوستر است. در این پژوهش، ابتدا آرایه جناس و انواع آن معرفی سپس جناس بصری و چگونگی کاربرد آن در طراحی پوستر بررسی شدند. جامعه هدف در این تحقیق، پوسترهای اجتماعی طراحی شده با موضوع بیماری ایدز در کشورآمریکا است که در سالهای 2008 و 2009 طراحی شده و طراحان جناس را دستمایه اصلی برای خلق اثرشان قرار داده‌اند. از این میان، تعداد دو پوستر که دارای بیشترین متغیرهای مورد بحث در تحقیق بودند، به‌عنوان جامعه نمونه، مورد بررسی قرار گرفتند. هدف از این تحقیق مطالعه تطبیقی آرایه جناس در کلام و چگونگی تجلّی آن در طراحی پوستر است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و روش آن از منظر داده‌های تحقیق از نوع کیفی است. بدین معنا که ابتدا متغیرهای مورد نظر در پوسترهای جامعه نمونه، که از طریق مراجعه به منابع الکترونیک جمع‌آوری شدند، با استفاده از روش مشاهده، کدگذاری و از نمونه‌ها مستخرج سپس در قالب چهار دسته پیامهای تجسمی، شمایلی، زبانی و نیز کاربرد جناس بصری، بررسی شدند. به‌طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد همانطور که جناس در کلام نوعی خلاصه‌نویسی محسوب میشود و باعث زیبایی و تأثیرگذاری کلام میشود، جناس بصری نیز میتواند به‌عنوان یکی از بهترین راه‌های خلّاقانه حل مسائل طراحی‌گرافیک، به طراحان کمک کند تا بیشترین مفاهیم را با کمترین عناصر بصری ارائه دهند و از این رهگذر به مخاطب کمک کنند تا پیام اثر را بهتر به ذهن بسپارد.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
محمد هاشمی
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1404
چکیده
این مقاله قصد دارد با استفاده از نشانه شناسی بوم شناسانه داستان کوتاه سگ ولگرد، اثر صادق هدایت را مورد مطالعه قرار دهد. داستان کوتاه سگ ولگرد از دیدگاه سگی روایت می شود که به تدریج از مادر، برادر و صاحبش جدا می افتد و سپس از سوی همه ی انسان های دیگر، آن قدر آزار می بیند که سرانجام به خستگی و ملالی نزدیک به مرگ دچار می شود. پرسش مقاله ی ...
بیشتر
این مقاله قصد دارد با استفاده از نشانه شناسی بوم شناسانه داستان کوتاه سگ ولگرد، اثر صادق هدایت را مورد مطالعه قرار دهد. داستان کوتاه سگ ولگرد از دیدگاه سگی روایت می شود که به تدریج از مادر، برادر و صاحبش جدا می افتد و سپس از سوی همه ی انسان های دیگر، آن قدر آزار می بیند که سرانجام به خستگی و ملالی نزدیک به مرگ دچار می شود. پرسش مقاله ی حاضر این است که بر اساس دیدگاه نشانه شناسی بوم شناختی مبتنی بر آرای پیرس، چگونه رابطه ی میان سگ و محیط زیستش، نشانه ای میشود. در این مقاله سعی بر آن است که نشان داده شود با شکل گیری تفسیری که طی آن، سگ در جایگاه انسانی می نشیند، چگونه سگ از محیطی امن و آرام و باثبات دور شده و به محیطی ناامن و پرخطر می افتد. انسانی که پس از جدا شدن از آن محیط امن و آرام، ناگزیر به انزوا از جامعه ای تن می دهد که نمی تواند همرنگ آن شود و بنابراین، همواره از جامعه آسیب می بیند. براساس نتیجه ای که این تحقیق به دست می آورد، با فرایند معناسازی بوم شناختی، فعل و انفعال سگ با محیط زیستش در داستان سگ ولگرد از یک ارتباط بی واسطه ی دوتایی فراتر می رود و تبدیل به ارتباط سه گانه ی نشانه ای می شود که ریشه در مثلث نشانگی مورد نظر پیرس دارد.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
زهرا علیدوستی شهرکی؛ سجاد نحفی بهزادی؛ ابراهیم ظاهری عبدوند
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1404
چکیده
کتاب‌های تصویری با انتقال مفاهیم از طریق تصویر، نقش مهمی در تعلیم و تربیت و همچنین شکل‌گیری و رشد ابعاد ذهنی و اطلاعات مخاطب کودک و نوجوان از شخصیت، محتوا، فضا و حال و هوای داستان دارند. یکی از کارکردهای مهم تصویر، انتقال فضا، لحن و محتوای داستان‌های کهن برای مخاطب کودک و نوجوان است. شاهنامه فردوسی یکی از متونی است که برای نوجوانان ...
بیشتر
کتاب‌های تصویری با انتقال مفاهیم از طریق تصویر، نقش مهمی در تعلیم و تربیت و همچنین شکل‌گیری و رشد ابعاد ذهنی و اطلاعات مخاطب کودک و نوجوان از شخصیت، محتوا، فضا و حال و هوای داستان دارند. یکی از کارکردهای مهم تصویر، انتقال فضا، لحن و محتوای داستان‌های کهن برای مخاطب کودک و نوجوان است. شاهنامه فردوسی یکی از متونی است که برای نوجوانان بازنویسی شده است. استفاده از عنصر تصویر در بازنویسی این اثر گران سنگ، مخاطب را در شناخت قهرمانان، اسطوره‌های ملی و فضای حماسی داستان آشنا می‌کند. هدف این جستار، بررسی و تحلیل تصاویر داستان‌های بازنویسی شده شاهنامه براساس مولفه-های متن و تصویر پری نودلمن است. نودلمن شش مولفه برای تصویرپردازی داستان پیشنهاد می‌دهد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به دنیال پاسخ گویی به این سوالات است که تصاویر داستان‌های بازنویسی شده تا چه اندازه با مولفه‌های شش گانه نودلمن درباره تصویر مطابقت دارد؟ 2. کدام مولفه از موارد شش گانه نودلمن در تصاویر داستان‌های بازنویسی شده دیده میشود؟ 3. تصاویر بازنویسی شده کدام روایت (صالحی یا فتاحی) با مولفه‌های شش گانه مطابقت بیشتری دارند؟. نتایج نشان داد که تصاویر داستان های بازنویسی شده (به روایت صالحی و فتاحی) بیشتر با مولفه‌های اول (ابتدایی‌ترین ارتباط میان متن و تصویر) و دوم (تصویر صرفاً معادل دیداری واژگان را عرضه می‌کند) نظریه نودلمن مطابقت دارند. مولفه سوم که مهم‌ترین مولفه از نظر تصویرپردازی است، در هیچ کدام از تصاویر داستان‌های بررسی شده، دیده نشد.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
منوچهر جوکار؛ قدرت اله ضرونی؛ سارا بهاروند
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1404
چکیده
دنیای رمان، دنیای بازتاب جوانب مختلف زندگی فردی و جمعی انسان است. نویسندگان در این عرصه اغلب به تجسم مفاهیم اجتماعی و سیاسی می‌پردازند. خوانش برساخت‌گرایانۀ متون داستانی به رویکردی ادبی و تحلیلی اشاره دارد که در آن، متن داستانی به عنوان یک ساختار پویا و پر لایه در نظر گرفته میشود. این رویکرد به نحوۀ ساختار دهی عناصر داستان، شخصیت‌ها، ...
بیشتر
دنیای رمان، دنیای بازتاب جوانب مختلف زندگی فردی و جمعی انسان است. نویسندگان در این عرصه اغلب به تجسم مفاهیم اجتماعی و سیاسی می‌پردازند. خوانش برساخت‌گرایانۀ متون داستانی به رویکردی ادبی و تحلیلی اشاره دارد که در آن، متن داستانی به عنوان یک ساختار پویا و پر لایه در نظر گرفته میشود. این رویکرد به نحوۀ ساختار دهی عناصر داستان، شخصیت‌ها، زمینه و رویدادها با تأکید بر تأثیر آنها بر درک و تفسیر مخاطبان متمرکز است. در خوانش برساخت‌گرایانه، متن به عنوان یک ترکیب یگانه از عناصر ساختاری در نظر گرفته میشود و هر یک از این عناصر تأثیرگذار بر معنا و ارتباطات داستان هستند. یکی از رمان‌های برجستۀ فارسی، رمان سووشون سیمین دانشور است که با گستره و عمقی که در توصیف رخدادها و شخصیت‌ها دارد، گزینۀ مناسبی برای تحلیل و بررسی از منظر برساخت‌گرایی اجتماعی است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی و تحلیل ارتباطات سیاسی و اجتماعی در این رمان، براساس رویکرد برساخت‌گرایی اجتماعی است و در آن تلاش شده است با خوانشی برساخت‌گرایانه به لایه‌های زیرین اثر نزدیک شویم. بدین منظور نخست نحوۀ نگرش دانشور را به عنوان یک نویسندۀ برجسته در مورد واقعیت و با خوانشِ برساخت‌گرایانه مشخص می‌کنیم؛ سپس روشن می‌سازیم او چگونه از مسائل اجتماعی در رمان سووشون بهره برده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که رخدادهای سیاسی و اجتماعی در رمان سووشون، به‌عنوان برآیندهایی از واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی در جامعه، گاه برساختة نویسنده‌اند و به هر حال تأثیر قابل‌توجهی بر شخصیت‌های داستان و کُنش داستانی آنها دارند.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
وحید سجادی فر؛ موسی پرنیان؛ حمید رضا شعیری
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1404
چکیده
در این پژوهش که با روش تحلیلی- توصیفی و متأثر از رویکرد نشانه- معناشناسی در روایت‌های کلاسیک است، کوشش شده است با بررسی 661 سوژه حاضر در مجموعه قصّه‌های عامیانۀ ایرانی که شامل 201 قصّۀ گردآوری شده به کوشش سیدابوالقاسم انجوی شیرازی در مجموعۀ چهار جلدی است، گونه‌های احساس نقصانِ سوژه نسبت به ابژه مطالعه شود و همچنین نمود گونه‌ای ابژهها ...
بیشتر
در این پژوهش که با روش تحلیلی- توصیفی و متأثر از رویکرد نشانه- معناشناسی در روایت‌های کلاسیک است، کوشش شده است با بررسی 661 سوژه حاضر در مجموعه قصّه‌های عامیانۀ ایرانی که شامل 201 قصّۀ گردآوری شده به کوشش سیدابوالقاسم انجوی شیرازی در مجموعۀ چهار جلدی است، گونه‌های احساس نقصانِ سوژه نسبت به ابژه مطالعه شود و همچنین نمود گونه‌ای ابژهها در این قصّهها واکاوی شود؛ یافتههای این پژوهش نشان می‌دهد که سوژهها که در این قصّهها دارای پنج طبقۀ عادی یا رعیت- سوژه، متوسط، خاص یا حاکم- سوژه، افسانهای و اسطورهای هستند، نسبت به ابژهها دو گونه نقصان ایجابی (باید باشد)، سلبی (باید دوباره باشد) و یک احساس خطر نقصان سلبی (نباید از دست برود) را تجربه کردهاند که در این بین نقصان ایجابی بیشترین فراوانی را داشته است و همچنین ابژهها در این قصّهها، در چهار دستۀ ابژههای انتزاعی، ابژههای بیجان، ابژههای صرفاً جاندار، ابژههای جاندار عاقل نمود یافتهاند که ابژههای انتزاعی بیشترین بسامد را داشتهاند.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
سمیه السادات طباطبائی
چکیده
از آن زمان که در ادبیات مردمی به چشم رشته‌ای دانشگاهی نگریسته شد دیری نمی‌گذرد و از همان اوان پژوهندگان این شاخه بر آن بوده و هستند که افسانه‌ها را روشمند بررسند. پیتر جیلت از جمله کسانی است که الگوی خود را برای خوانشی آکادمیک از افسانه‌های شگفت پیش می‌نهد. الگوی پیشنهادی او دو سویه دارد: متنی (ساختی) و بافتی. سویۀ متنی آن پنج کارکرد ...
بیشتر
از آن زمان که در ادبیات مردمی به چشم رشته‌ای دانشگاهی نگریسته شد دیری نمی‌گذرد و از همان اوان پژوهندگان این شاخه بر آن بوده و هستند که افسانه‌ها را روشمند بررسند. پیتر جیلت از جمله کسانی است که الگوی خود را برای خوانشی آکادمیک از افسانه‌های شگفت پیش می‌نهد. الگوی پیشنهادی او دو سویه دارد: متنی (ساختی) و بافتی. سویۀ متنی آن پنج کارکرد را در ساختار مشترک قصه‌های شگفت میشناساند: موقعیت نخستین، تعامل با یاریگر، تعامل با شهبانو؛ تعامل با دشمن و بازگشت قهرمان. سویۀ بافتی الگو پیوند تنگاتنگ میان افسانۀ شگفت و آیین تشرف بلوغ را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که راز ساختار مشترک قصه‌های شگفت پیوندشان با آیین گذار است. جیلت مدعی است که الگوی پیشنهادیاش برای تمام قصه‌های شگفت جهان کاربرد دارد. پژوهش پیشرو در پی آزمودن این ادعا پنج افسانۀ ایرانی و پنج افسانۀ عربی را برگزیده و متن و فرامتنشان را بر شالودۀ الگوی جیلت میکاود. این کاوش نشان می‌دهد که الگوی جیلت در خوانش افسانه‌های ایرانی و عربی کارآست و میتوان از آن برای شناخت ژرفتر افسانه‌های این دو قلمرو زبانی بهره جست.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
رامونا عیسی؛ خدیجه حاجیان
چکیده
یکی از راه‌های شناخت غزلیات شمس و حکایات مقالات تحلیل ساختار درونی قصه‌های آنهاست. تحقیقاتی در این زمینه با توجه به درون مایۀ قصه‌های غزلیات انجام شده؛ اما تاکنون به ساختار قصه‌های‌شعری آن وحکایات مقالات در قالب نظام نمایش روایی-تعلیمی اصلاً توجه نشده است. از آنجا که مولوی از شمس در زمینههای گوناگون تأثیر بسیار پذیرفته و به ...
بیشتر
یکی از راه‌های شناخت غزلیات شمس و حکایات مقالات تحلیل ساختار درونی قصه‌های آنهاست. تحقیقاتی در این زمینه با توجه به درون مایۀ قصه‌های غزلیات انجام شده؛ اما تاکنون به ساختار قصه‌های‌شعری آن وحکایات مقالات در قالب نظام نمایش روایی-تعلیمی اصلاً توجه نشده است. از آنجا که مولوی از شمس در زمینههای گوناگون تأثیر بسیار پذیرفته و به قولی، خود «شمس دیگری» شده بوده است؛ سوال پژوهش این است، آیا قصه‌های شعری غزلیات (مولوی) و حکایت‌های مقالات شمس میتواند در قالب نمایش روایی- تعلیمی قرار گیرد؟ هدف این پژوهش بررسی محتوای این دو کار با نگاهی تعلیمی – روایی است. عناصر داستانیِ قصه‌ها (داستانکهای) غزلیات شمس و مقالات بهگونهای ماهرانه؛ یعنی به صورت وضعیت درآغاز، میانه و پایان به‌کار گرفته شده‌که بیانگر هنرمندی مولانا و‌شمس‌تبریزی‌در‌قصه‌پردازی است؛همچنین‌‌در بعضی از آنها ساختار تقلیل‌‌گرایی سبب شده است داستانکها دارای ایجاز‌و جذابیت خاص شوند. یکی از راه‌های شناخت و بررسی ابعاد هنری آثار ادبی‌عرفا‌در‌گام نخست وارد شدن به دنیای حکایات و قصص آثار آنهاست و پس از آن در صورت داشتن عناصر اصلی داستان؛ یعنی‌شخصیت، کنش، روایت و...حکایات میتواند در قالب نمایش روایی-تعلیمی روی صحنه اجرا شود. مهم‌ترین اهداف پژوهش تأکید بر مضمون نمایش روایی- تعلیمی قصه‌های شعری غزلیات شمس‌و‌حکایت‌های مقالات در‌قالب نظام تئاتر برشت نمایشنامهنویس آلمانی است؛در واقع در مقاله محتوای این دو اثر با نگاهی تعلیمی–روایی‌بررسی‌و‌برای تبیین بیشتر مسئله از هر‌کدام نمونههاییذکر شده است.گفتنی است چنین قصه‌هایی علاوه بر سرگرم‌کنندگی، اخلاقی و دربردارندۀ مضمون‌های نیک و آموزنده است؛ زیرا محتوای عرفانی،اخلاقی، دینی و تربیتی آنها مخاطب را به آگاهی و اندیشه وامیدارد.
