نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
گروتسک، نوعی نگاه به هستی است. این اندیشه، درواقع برگرفته از نقاشی‌های کهن غارهای باستانی در ایتالیاست که آمیزه‌ای از انسان، گیاه و حیوان را به شکلی درهم و پیچیده نشان می‌داد. بعدها این سبک به هنر و ادبیات رسوخ کرد و پایه‌گذار شیوه‌ای نو و منحصر به فرد در آثار ادبی شد. اغراق، هنجارگریزی، استهزا، زبان توهین‌آمیز و بدن‌مندی از نشانه‌های این سبک ادبی است. شیوه‌ای که نویسندة رمان «اعترافات هولناک لاک‌پشت مُرده» به‌شکلی ویژه از آن در نگارش اثرش بهره جسته است. در این رمان هراس‌آورترین و تلخ‌ترین پیشامدهای زندگی با طنزی گزنده و زبانی رکیک روایت می‌شود. شیوه‌ای که با آمیختن صحنههای گوناگونِ مرگ، غذا خوردن و خواهش‌های تنانه، در جای‌جای رمان جلوه‌ای بارز از سبک گروتسک را پدید آورده است. در این نوشتار تلاش شده است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تحلیل عناصر گروتسک و چگونگی تأثیرپذیری نویسنده از این عناصر، به بررسی خاستگاه‌های گرایش راوی رمان به استفاده از زبان و مؤلفه‌های گروتسکی پرداخته شود. یکی از اهداف مهم پژوهش این است از بیان صرف عناصر گروتسک فراتر رفته و این مؤلفه‌ها در راستای تحلیل روان شخصیت راوی به کار گرفته شود. فرآیندی که نتیجة آن رسیدن به مواردی همچون ترس از مرگ، اضطرابها و روان‌ضربه‌های طول زندگی، به‌عنوان محرک اصلی برای گزینش سبک زندگی گروتسکی از سوی راوی است. حاصل این پژوهش تأثیر بُعد ناخودآگاه ذهن شخصیت داستان را بر شکل‌گیری ذهن و زبان گروتسکی آشکار می‌سازد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)