پژوهش های بین رشته ای ادبی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

اعتبار نشریه

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بازتاب مولفه‌های تئاتر روایی-تعلیمی برشت در بکارگیری حکایات مثنوی و مقالات شمس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت/دانشکده علوم انسانی/دانشگاه تربیت مدرس/تهران/ ایران

2 استادیار گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی/دانشکده علوم انسانی/دانشگاه تربیت مدرس/تهران/ایران

چکیده

یکی از راه‏های شناخت غزلیات شمس و حکایات مقالات تحلیل ساختار درونی قصه‌های آنهاست. تحقیقاتی در این زمینه با توجه به درون مایۀ قصه‌های غزلیات انجام شده؛ اما تاکنون به ساختار قصه‌های‌شعری آن وحکایات مقالات در قالب نظام نمایش روایی-تعلیمی اصلاً توجه نشده است. از آنجا که مولوی از شمس در زمینه‏های گوناگون تأثیر بسیار پذیرفته و به قولی، خود «شمس دیگری» شده بوده است؛ سوال پژوهش این است، آیا قصه‌های شعری غزلیات (مولوی) و حکایت‌های مقالات شمس می‌تواند در قالب نمایش روایی- تعلیمی قرار ‌گیرد؟ هدف این پژوهش بررسی محتوای این دو کار با نگاهی تعلیمی – روایی است. عناصر داستانیِ قصه‌ها (داستانک‏های) غزلیات شمس و مقالات به‏گونه‏ای ماهرانه؛ یعنی به صورت وضعیت درآغاز، میانه و پایان به‌کار گرفته شده‌که بیانگر هنرمندی مولانا و‌شمس‌تبریزی‌در‌قصه‌پردازی است؛‌همچنین‌‌در بعضی از آنها ساختار تقلیل‌‌گرایی سبب شده است داستانک‏ها دارای ایجاز‌و جذابیت خاص شوند. یکی از راه‏های شناخت و بررسی ابعاد ‌هنری آثار ادبی‌عرفا‌در‌گام نخست وارد شدن به دنیای حکایات و قصص آثار آنهاست و پس از آن در صورت داشتن عناصر اصلی داستان؛ یعنی‌شخصیت، کنش، روایت و...حکایات می‌تواند در قالب نمایش روایی-تعلیمی روی صحنه اجرا شود. مهم‏ترین اهداف پژوهش تأکید بر مضمون نمایش روایی- تعلیمی قصه‌های شعری غزلیات شمس‌و‌حکایت‌های مقالات در‌قالب نظام تئاتر برشت نمایشنامه‏نویس ‌آلمانی است؛‌‌در واقع در مقاله محتوای این دو اثر با نگاهی تعلیمی‌–‌روایی‌بررسی‌و‌برای تبیین بیشتر مسئله از هر‌کدام نمونه‏هایی‌ذکر شده است.‌گفتنی است چنین قصه‌هایی علاوه بر سرگرم‌کنندگی، اخلاقی و دربردارندۀ مضمون‌های نیک و آموزنده است؛ زیرا محتوای عرفانی،‌اخلاقی، دینی و تربیتی آنها مخاطب را به آگاهی و اندیشه وا‏می‏دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
آلوت، میریام (1368). رمان به روایت رمان نویسان. ترجمه علی‌محمد حق‌شناس. تهران: مرکز.
ارسطو،(1337) هنر شاعری. ترجمه‌ فتح الله مجتبایی. تهران :بنگاه نشر‌اندیشه.
اسکولز، رابرت (1383). عناصر داستان. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: مرکز.
امینی، رحمت  (1390). تئاتر پداگوژیک(تعلیمی-تربیتی). تهران:افراز.
انوشه، حسن (1382). دانشنامه ادب فارسی. جلد دوم. تهران: وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی.
براهنی، رضا (1402). قصه‌نویسی. تهران: نگاه.
برشت، برتولت (1357). زندگی تئاتری من. ترجمه فریدون ناظری. تهران: سازمان انتشارات جاویدان.
برشت،برتولت (1392). درباره تئاتر. ترجمه فرامرز بهزاد. تهران: خوارزمی.
بوهم، دیوید(1381). درباره دیالوگ . ترجمه محمد علی حسین نژاد. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
بنیامین، والتر(1400). فهم برشت. نیما عیسی‌پور و دیگران. تهران: بیدگل.
پارسی‌نژاد، کامران (1382)، «داستان کوتـاه کوتـاه( مینـیمالیـسم) و یـا داسـتان کـارت پستال»، ادبیات داستانی، شماره74 .
پرونر، میشل (1385). تحلیل متون نمایشی. ترجمه شهناز شاهین. تهران: قطره.
پورنامداریان، تقی (1368). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی‌وفرهنگی.
تبریزی، شمس‌الدین محمد (1392). مقالات شمس‌ تبریزی. تصیحیح و تعلیق محمد‌علی موحد، تهران: خوارزمی.
تعاونی، شیرین (1388). تکنیک برشت. تهران: قطره.
توشار، پیرامه(1366). تئاتر و اضطراب بشر. دکتر افضل وثقی.تهران: جهاد دانشگاهی.
حیاتی، زهرا و تقی پورنامداریان(1395). «بازخوانی تصویرهای ادبی در غزلیات شمس از دیدگاه زیبایی‌شناسی تصویر در سینما». کهن نامه ادب پارسی. شماره4. 23-60.
داوسن، س. و(1377). درام . ترجمه فیروزه مهاجر. تهران: مرکز.
رستمی، صمد (1392). دیالکتیک فلسفۀ هگل و درام برشت. تهران: افراز.
رضی، احمد و مهدیه فیض (1385). «تحلیل عناصر داستانی در قصه‌هـای مقـالات شـمس تبریزی». فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره ششم.
صاحب‌الزمانی، ناصرالدین (1387). شمس خط سوم. تهران: عطائی.
سلدن، رامان (1375). نظریۀ ادبی و نقد عملی. ترجمه جلال سخنور و‌سیما زمانی. تهران: صبح اندیشه. ‌‌‌
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا(1388).غزلیات شمس تبریزی. تهران:سخن
طسوجی، عبداللطیف (1337). هزار و یک شب. تهران: علمی.
عبدالهی، علی (1386). داستانک‌های فلسفی برتولت برشت. تهران: مشکی.
کادن، جی. ای (1380). فرهنگ اصطلاحات ادبی. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.
کی‌ریر، ژان‌کلود (1380).  مجمعی کردند مرغان جهان. ترجمه داریوش مؤدبیان. تهران: قاب.
گراوند، علی (1385). بوطیقای قصه در غزلیات شمس. پایان‌نامـة دورة دکتـری. بـه راهنمایی دکتر سید جعفر حمیدی: دانشگاه شهید بهشتی.
گراوند، علی(1388). «بوطیقای قصه‌های رمزی در غزلیات شمس». مجله کاوش نامه‌زبان و ادبیات فارسی. شماره 18. 121- 158.
گوهرین، کاوه (1377). «آینده رمان و شتاب زمان»، آدینه، شماره132و 133.
میتر، شومیت (1384). شناخت نظام‌های تئاتر. ترجمه عبدالحسین مرتضوی و میترا علوی طلب. تهران: قطره.
میرصادقی، جمال (1382). ادبیات داستانی. تهران: سخن.
مک‌کی، رابرت (1382). داستان. ترجمه محمد گذرآبادی. تهران: هرمس.
مولوی، جلال الدین محمد(1385). کلیات شمس. با تصحیحات و حواشی بدیع الزمان فروزانفر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مولوی، جلال الدین محمد(1371). کلیات شمس. مطابق نسخه تصحیح شده بدیع الزمان فروزانفر. به اهتمام پرویز بابایی. تهران: نگاه.
مولوی، جلال‏الدین محمد بن محمد (1385). کلیات شمس تبریزی. تصحیح و اعراب‏گذاری کاظم برگ‏نیسی. تهران: فکر روز.
Benjamin, Walter.(1968) .“what is epic theatre? In: Illuminations”, translated by Harry Zohn, schocken: New York.
Brecht, Bertolt: (1967). “Gesammelte Werke”. Frankfurt/M.
Thompson, J (2003). “Applied theatre. Bewilderment and Beyond”. Oxford.
Wizisla, Erdmut. (2009). Walter Benjamin and Bertolt Brecht; The Story of a Friendship, Yale University Press, First Published
پژوهش های بین رشته ای ادبی
دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13
فروردین 1404
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار