پژوهش های بین رشته ای ادبی

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

Assessment of the Role of Lullaby in Religious Culture Transfer to Children Based on Written Persian Lullabies

Tahereh Ishany؛ Zeynab Rezaiee Barmi

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2024.48679.1853

چکیده

Folklore is an important indicator in determining the culture of each nation so that we can without doubt say that the most lasting and purest literary and artistic creations of mankind have been inspired by the folklore and literature of the masses. Lullabies are also part of the oral folk literature of the society which originated from the minds of the masses; hence, indirectly transferring different concepts to the minds of the listeners. Therefore, based on a descriptive-analytic approach in this article, we decided to answer questions like what issues do the written Persian lullabies cover ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

Poetry therapy in Molavi's thoughts

Farideh Davoudimoghadam

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.50317.1944

چکیده

Jalaloddin Mohammad Balkhi, known as Molavi, an Iranian mystic poet, who is more known as Rumi in the West, is one of the intellectual and cultural geniuses of Iran and the world. He has shown in his works that he had many concerns and thoughts about epistemology, anthropology, and ontology. He has created works for mental health and inner peace of man, which until today all thinkers and even ordinary people have benefited from these works and have tried to improve mental health and better life in this world. One of the fields that can benefit from Molavi's mystical and wise thoughts ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

Voices from the Margins: A Comparative Analysis of ‘Subaltern Otherness’ in Boesman and Lena by Athol Fugard and (پیام زن دانا) The Message of a Wise Woman by Gholam-Hossein Sa’edi

Mohammadreza Dabirnia

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.50619.1963

چکیده

This study explores the concept of the "subaltern other" in Athol Fugard's Boesman and Lena and Gholam-Hossein Sa'edi's (پیام زن دانا) The Message of a Wise Woman. By examining the racial, gender, and economic dimensions of subaltern identity in the South African and Iranian contexts, it investigates how colonialism and patriarchy shape the experiences of marginalized women. Using a multidisciplinary approach that combines postcolonial theory, feminist criticism, and critical race studies, this research employs a comparative framework to analyze both universal ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

The Comparative Study of Mari Evans and Forough Farrokhzad’s Selected Poems: A New Historic Outlook

Shahrzad Mohammad Hosein؛ Hoda Shabrang؛ Razieh Eslamieh

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.9517

چکیده

Extensive interest in the field of comparative literary studies emerged in the early decades of the nineteenth century with the main focus of comparing similarities in perspectives and variations in beliefs which congregate or rupture world views, representing human thought. It is the objective of the present study to analyze and compare the components which yield to the New Historical analysis of two literary pieces to discover the existing nuances related to the artists’ socio-cultural milieu and to illustrate how this mirrors personality development in their poetry. For this means, two ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

A Revision of War Narratives in Hasanzadeh’s This Weblog will be Transferred

Zahra Taheri

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.48529.1841

چکیده

This article focuses on Iranian war narratives and the technique of ‘writing back to history’ in Hasanzadeh's This Weblog will be Transferred (2015). Deploying the neo-left technique of revision and Flanagan’s notion of ‘technorealism’, the writer has tried to discuss how young adult literature can reevaluate the dominant representation of the recorded history. It is argued that the production of a counter-narrative and the illustration of history from a marginalized silenced perspective of the young adult reader have enabled Hasanzadeh to ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

Studying the conceptual metaphor used in two types of Persian prose in the books Dar al-Majanin and Kimya Saadat and looking at the source area of both books and paying attention to the difference in the areas used in them.

Hayaat Ameri؛ Kuorosh Asgari

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49600.1900

چکیده

In this article, we are going to examine the conceptual metaphor used in two types of Persian prose in the books of Dar al-Majanin and Kimya Saadat, and at the same time, we will have a look at the field of origin from both books and pay attention to the difference between the fields used in them. The aim of this research is to achieve a uniform pattern in the division of metaphors used in past and present texts.For this purpose, after studying the research background and theoretical studies of conceptual metaphor, ten percent of each first, middle and last part of each book was ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

The Pronunciation Presentation Pattern of Entries in Borhān-i Qāti’: Some Useful Implications

Behrooz Mahmoodi-Bakhtiari؛ Masoumeh Mehrabi

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49414.1894

چکیده

Among the authoritative dictionaries of Persian language, Borhān-i Qāti’ (lit. ‘Conclusive Proof’) is considered a turning point in the field of dictionary production, and it provides attractive data for applied linguistics studies in the field of lexicography. Borhān-i Qāti’, compiled in India in the 17th century by Moḥammad-Ḥosayn Khalaf Tabrīzī, is remarkable in several respects, but one of its features which does not seem to have received a proper attention, is its method of providing the pronunciation of its entries. In this reference, ... بیشتر

مشاهده مقاله

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

Feminine Language in the Works of Two Iranian Female Playwrights

Mohammad Najjari

دوره 7، 3 (ویژه نامه انگلیسی ) ، آبان 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.50402.1948

چکیده

This study deals with the analysis of the plays by ChistaYasrebi and NaghmehSamini and is trying to study the role of feminine language in the plays of these two contemporary Iranian woman playwrights.In this study, first issues of women, language, feminine language and brief introduction to the life of ChistaYasrebi and NaghmehSamini have been investigated and then the feminine language in the works of these two female playwrights has been studied, to specify the role of the female narrator in narrative and feminine writing.The result of the study is that the structure of the playsofthese two ... بیشتر

مشاهده مقاله

تحلیل روانکاوانۀ شخصیّت دو قهرمان زن و مرد در رمان سووشون بر مبنای نظریّۀ «عصبیّت» کارن هورنای

دوره 2، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 191-220

https://doi.org/10.30465/lir.2020.33381.1215

چکیده

در این مقاله، دو شخصیّت‌ اصلی رمان سووشون (یوسف و زری) با نظریّۀ عصبیّت کارن هورنای تحلیل روانکاوانه شده‌اند. کارن هورنای شکل‌گیری سه تیپ شخصیّتی نابهنجار برتری‌طلب، انزوا‌طلب و مهرطلب را متأثّر از محیط نابهنجار دوران کودکی شخص و نوع واکنش او به نابهنجاری‌های محیط تربیت می‌داند. هورنای عامل اضطراب را اصلی‌ترین نشانۀ وجود تضاد ... بیشتر

خوانش میان‌رشته‌ای و پسا‌استعماری داستان مجنونِ لیلی

دوره 2، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 164-190

https://doi.org/10.30465/lir.2020.33668.1223

چکیده

بخش اول مقاله سعی بر آن دارد تا خوانش‌های جدیدی از داستان مجنون لیلی ارائه دهد. بخش دوم مقاله با رویکردی میان‌رشته‌ای و پسااستعماری به بررسی تاریخ سیر و تحول این داستان از ادبیات قرن هفتم هجری عربی تا اولین اقتباس اوپرایی آن در جهان اسلام (1908– در آذربایجان)، اولین اقتباس سینمایی آن به زبان مالایی (1933- در بنگلادش)، اولین پژوهش کاربردی ... بیشتر

بررسی و تحلیل ساختار و محتوای اشعار کتاب های فارسی دوره دبستان

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1399، ، صفحه 322-346

https://doi.org/10.30465/lir.2020.4996

چکیده

توجه به ساختار و محتوای کتابهای درسی با توجه به ویژگیهای روان شناختی و رشد کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. اشعار مربوط به حوزه کودک باید متناسب با ویژگیهای روان شناختی آنها باشد و محتوای شعر نیز با ساحت اندیشه و فضای فکری کودک هماهنگ باشد. هدف این پژوهش بررسی ساختار و محتوای اشعار کتابهای فارسی دوره ابتدایی است. بررسی ... بیشتر توجه به ساختار و محتوای کتابهای درسی با توجه به ویژگیهای روان شناختی و رشد کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. اشعار مربوط به حوزه کودک باید متناسب با ویژگیهای روان شناختی آنها باشد و محتوای شعر نیز با ساحت اندیشه و فضای فکری کودک هماهنگ باشد. هدف این پژوهش بررسی ساختار و محتوای اشعار کتابهای فارسی دوره ابتدایی است. بررسی محتوای اشعار، قالب، وزن، جنسیت و دوره شاعر (کلاسیک یا معاصر) از مهمترین مولفههای این پژوهش است. روش تحقیق به صورت توصیف و تحلیل متون درسی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانهای است. نتایج پژوهش نشان داد که در انتخاب اشعار، قالب، وزن و جنسیت شاعران متناسب با دورههای ششگانه دبستان و ویژگیهای رشد کودک دقت و توجه چندانی نشده است. موضوعات اغلب در دورههای دبستان تکرار شدهاند. قالب چهارپاره بیشترین کاربرد را در اشعار مورد نظر داشته است. هر چه به سالهای اخر دبستان نزدیک میشویم، از قالبهای تازه و نو نیمایی کمتر استفاده میشود. با توجه به رشد ذهنی کودک و افزایش دایره واژگانی او در دوره اخر دبستان (پنجم و ششم) میتوان از قالبهای نیمایی و ترانه بیشتر استفاده کرد. بیشترین استفاده از شاعران معاصر در دوره اول ابتدایی یعنی پایه اول تا سوم است و هر چه به پایان دوره نزدیک میشویم از تعداد شاعران معاصر کاسته میشود. کودکان سالهای آخر دبستان توانایی خوانش و درک مطالب و محتوای متون کهن را دارند.

«بررسی مهرطلبی کودکان براساس نظریه‌ روانکاوی کارن ‌هورنای مطالعه موردی: داستان «من‌نوکر بابا نیستم اثر احمداکبرپور»

دوره 4، شماره 8 ، دی 1401، ، صفحه 54-87

https://doi.org/10.30465/lir.2022.40303.1476

چکیده

سلامت، تربیت و موفقیت کودکان در جهان امروز از مسایل بسیار مهم در خانواده‌ها، محیط آموزشی، فرهنگی و ادبیات کودکان است که در قالب‌های گوناگون از جمله داستان‌ها، انیمیشن‌ها و گونه‌های دیگر ادبی بازتاب می‌یابد. اهمیت این مساله موجب شد در آثار ادبی کودکان با رویکرد روانشناختی هم مورد بررسی قرار بگیرد. بدین منظور داستان‌هایی مورد ... بیشتر

دین و اخلاق در «شهریار» ماکیاولی و «سیاست‌نامه» نظام‏الملک؛ یک مطالعه تطبیقی با تکیّه بر تفاوت‌ها

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 203-232

https://doi.org/10.30465/lir.2019.4193

چکیده

ین و اخلاق در «شهریار» و «سیاست‌نامه» و وجوه تفاوت آن‌ها، موضوع اصلی این نوشتار است. روشی که برای این‌کار مدنظر است، مطالعه تطبیقی است. آنچه این مطالعه مفروض داشته، این است که دید ماکیاولی در «شهریار» نسبت به دین یکسره فایده‌گرایانه، واقعگرا، مدرن و البته غیرسکولار بوده و آن را تنها وسیله‌ای جهت اتّحاد مردم می‌داند ... بیشتر

بررسی و تحلیل شخصیت عشقی مجنون در «لیلی و مجنون» نظامی بر اساس نظریۀ مثلث عشقی رابرت. جی استرنبرگ در روانشناسی

حسین قاسمی زاده؛ بیژن ظهیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1402

چکیده

لیلی و مجنون یکی از آثار مهم نظامی گنجوی در حیطۀ ادبیات غنایی است. نظامی در این منظومه، یکی از مهم‌ترین و مشهورترین داستان‌های عاشقانه‌ی عربی را به تصویر کشیده است. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از نظریۀ مثلث عشقی رابرت. جی استرنبرگ (که نظریه‌ای روان‌شناختی است)، شخصیت عشقی ... بیشتر لیلی و مجنون یکی از آثار مهم نظامی گنجوی در حیطۀ ادبیات غنایی است. نظامی در این منظومه، یکی از مهم‌ترین و مشهورترین داستان‌های عاشقانه‌ی عربی را به تصویر کشیده است. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از نظریۀ مثلث عشقی رابرت. جی استرنبرگ (که نظریه‌ای روان‌شناختی است)، شخصیت عشقی مجنون مورد مطالعه، بررسی و تحلیل قرار گرفته است. حاصل مطالعات نشان می‌دهد که عشق مجنون در منظومۀ لیلی و مجنون از دیدگاه استرنبرگ، عشق خالی است؛ بدین‌ترتیب که عشق مجنون از صمیمیت در برخوردار نیست؛ عشق او از مؤلفه‌هایی چون میل به افزایش رفاه معشوق، احترام بسیار به معشوق، فهم متقابل طرفین در رابطه، به اشتراک‌گذاری خود و مایملک و دارایی طرفین عشق، کسب حمایت احساسی از معشوق، احساس حمایت احساسی و هیجانی به معشوق، ارتباطات صمیمانه و ارج نهادن به یکدیگر در بحث صمیمیت برخوردار است، اما در مقابل، از مؤلفه‌های تجربه خوشحالی در کنار معشوق و توانایی حساب کردن به معشوق هنگام نیازمندی‌ها، بی‌بهره است. ضلع دیگر مثلث عشقی استرنبرگ، هیجان (شور و شهوت) است که عشق مجنون از این ضلع نیز بهره‌ای نبرده است. تعهد تنها ضلعی است که عشق مجنون آن را در خود دارد و بر اساس تقسیم‌بندی‌های که استرنبرگ از عشق ارائه می‌دهد، عشق او عشقی خالی است. بدین‌ترتیب که عشق مجنون از صمیمیت و هیجان (شور و شهوت) بی‌بهره است و تنها دارای تعهد می‌باشد.

مشاهده مقاله

نگاره‌های رباعیّات خیّام: از تصویر شرقی تا تفسیر غربی

فاطمه ماه وان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 شهریور 1402

چکیده

هنر تصویرگری آثار ادبی علاوه بر زینت‌بخشی اثر به درک بهتر متن نیز کمک می‌کند. نگارگری رباعیّات خیّام نه تنها نظر هنرمندان مشرق زمین بلکه به مدد ترجمه فیتز جرالد توجّه نقّاشان مغرب را نیز به خود جلب کرده است. این پژوهش شاخص‌ترین نمونه‌های نگاره‌های رباعیّات خیّام را از مشرق تا مغرب بررسی می‌کند و به این پرسش پاسخ می‌گوید که تصویرگری ... بیشتر هنر تصویرگری آثار ادبی علاوه بر زینت‌بخشی اثر به درک بهتر متن نیز کمک می‌کند. نگارگری رباعیّات خیّام نه تنها نظر هنرمندان مشرق زمین بلکه به مدد ترجمه فیتز جرالد توجّه نقّاشان مغرب را نیز به خود جلب کرده است. این پژوهش شاخص‌ترین نمونه‌های نگاره‌های رباعیّات خیّام را از مشرق تا مغرب بررسی می‌کند و به این پرسش پاسخ می‌گوید که تصویرگری هنرمندان شرق و غرب چه تفاوت‌هایی با هم دارند و هر کدام از چه منظری به رباعیّات توجّه کرده‌اند؟ از مشهورترین نمونه‌های شرقی رباعیّات نگاره‌های محمّد تجویدی و از بهترین نمونه‌های غربی تقّاشی‌های ادموند سالیوان، گابریل روزرتی، گیلبرت جیمز است که این پژوهش به آن می‌پردازد. ضرورت تحقیق در آن است که گرچه در مغرب زمین به تصویرگری رباعیّات توجّه وافری بذل شده امّا ایرانیان آنچنان که باید اشعار خیّام و به ویژه تصویرگری آن را مورد توجّه قرار نداده‌اند و نگاره‌های موجود عمدتاً‌ً جنبه هنر بازاری دارد. از این رو مقایسه این نگاره‌ها با نمونه‌های غربی آن می‌تواند قابلیّت‌های تصویری رباعیّات را بیشتر نمایان سازد. حاصل پژوهش نشان می‌دهد که نگارگران ایرانی به خلق معادل تصویری برای رباعیّات اکتفا کردند اما هنرمندان غربی رویکردی تفسیری به رباعیّات داشته و سعی کردند تا از طریق نمادهای اساطیری و پیوند فرهنگ شرق و غرب تصاویر مبتکرانه‌ای برای رباعیّات خیّام خلق کنند.

مشاهده مقاله

خوانش جامعه شناختی رمان «عزاداران بیل» غلامحسین ساعدی با تکیه بر نظریة چند صدایی باختین

بدریه قوامی؛ نعمت منصوری؛ رضا برزویی؛ جمال ادهمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1402

چکیده

نقد جامعه‌شناختی یکی از شیوه‌های جدید و کارآمد متون ادبی است که در تحلیل رمان معاصر کآرایی دارد. با توجه به اینکه رمان و داستان بیش از هر اثر ادبی دیگری تحت تأثیر اوضاع و شرایط جامعه قرار می‌گیرند و بهتر از هر نوع دیگری می‌توانند ساختارهای اجتماعی را منعکس کنند، بنابراین نقد جامعه‌شناختی حائز اهمیت است. این مقاله می‌‌کوشد با روش ... بیشتر نقد جامعه‌شناختی یکی از شیوه‌های جدید و کارآمد متون ادبی است که در تحلیل رمان معاصر کآرایی دارد. با توجه به اینکه رمان و داستان بیش از هر اثر ادبی دیگری تحت تأثیر اوضاع و شرایط جامعه قرار می‌گیرند و بهتر از هر نوع دیگری می‌توانند ساختارهای اجتماعی را منعکس کنند، بنابراین نقد جامعه‌شناختی حائز اهمیت است. این مقاله می‌‌کوشد با روش تحلیل محتوا رمان «عزاداران بیل» را از دیدگاه چند‌صدایی باختین مورد واکاوی قرار دهد. چندصدایی از موضوعات کلیدی و مؤثّر در عرصه نقد ادبی و هنری به شمار می‌رود که توسط باختین منتقد ادبی و فیلسوف روسی در نیمه قرن بیستم ارائه شده است. بر اساس دیدگاه او چندصدایی در یک اثر ادبی بدین گونه است که غیر از صدای راوی یا نویسنده، صدای دیگر شخصیت‌ها نیز به گوش می‌رسد و هیچ یک از صداها بر یکدیگر سلطه ندارند و در یک متن چندصدا، گفتمان‌های طرد شده از جامعه و صداهای نشنیده شده و محروم، توان دیده شدن و معرفی شدن پیدا می‌کنند.گفتارهای دوسویه، ایجاد شرایط‌ مساعد برای گفتگو، حضور پر‌رنگ شخصیت‌ها، تکثّرگرایی، آزادی شخصیت‌ها و همچنین کارکردهای بینامتنی همچون: ضرب‌المثل و کنایه، اسطوره، تأثیرپذیری از آثار ادبی و... بر چندصدایی متن در این اثر افزوده است. در این مقاله تلاش می‌شود که نمودهای‌ چندصدایی متن استخراج و تأثیر هر یک از آنها در چندصداشدن متن نشان داده شود.

مشاهده مقاله

"An Analysis of Linguistics-Based Approaches to the Classification of Literary Techniques: An Interdisciplinary Perspective “

Nahid Tehrani sabet

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 شهریور 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.51823.2016

چکیده

Rhetorical figures correspond to what is now called "foregrounding" in linguistic studies. Extra-regularity and deviation are considered types of foregrounding. Based on the concept, and considering the distinctions, Haghshenas makes among literary modes. Safavi, in his book From Linguistics to Literature, separates verse-creating and poetry-creating tools, proposing "the rhetoric of verse" (Badi'-e Nazm), "the rhetoric of poetry" (Badi'-e She'r), and "the rhetoric of prose" (Badi'-e Nasr).The purpose of this study is to examine whether a clear distinction can be made between the tools of verse-creating ... بیشتر

مشاهده مقاله

بررسی رابطۀ معنادار بین روایت و روایت‌شنو نمونه موردی: روایت امیر ارسلان و روایت‌شنو ناصرالدین شاه قاجار

مریم درپر؛ حلما امیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 تیر 1402

چکیده

رمانس امیرارسلان که در روساخت یک روایت عاشقانۀ طولانی است و در آن حوادث خارق‌العاده روی می‌دهد، مورد توجه ناصرالدین شاه قاجار بوده است. با توجه به این که در نظام پادشاهی، شاه در رأس هرم قدرت قرار دارد و روایت-شنویی او می‌تواند معنادار باشد، مسئله‌ای که پژوهش حاضر بدان می‌پردازد، بررسی رابطۀ معنادار بین روایت امیرارسلان با زندگی ... بیشتر رمانس امیرارسلان که در روساخت یک روایت عاشقانۀ طولانی است و در آن حوادث خارق‌العاده روی می‌دهد، مورد توجه ناصرالدین شاه قاجار بوده است. با توجه به این که در نظام پادشاهی، شاه در رأس هرم قدرت قرار دارد و روایت-شنویی او می‌تواند معنادار باشد، مسئله‌ای که پژوهش حاضر بدان می‌پردازد، بررسی رابطۀ معنادار بین روایت امیرارسلان با زندگی و شخصیت روایت‌شنو خاص آن- ناصرالدین شاه- است. این مطالعه از طریق بررسی مقولۀ قدرت در رمانس امیرارسلان به انجام می‌رسد؛ با طرح این پرسش‌ها که چه عواملی در ایجاد قدرت فرادست در این رمانس نقش دارند و مقولۀ قدرت به چه انواعی قابل دسته بندی است؟ و چه رابطۀ معناداری بین زندگی و شخصیت ناصرالدین شاه و روایت امیرارسلان وجود دارد؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در زیرساخت این روایت عاشقانه، قدرت مقوله‌ای پیچیده است که با ابزارهایی مانند برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی، شکل‌گیری هویت‌های چندگانه، موقعیت سوژه‌ها، تخاصم و غیریت‌سازی و عشق به‌عنوان ابزاری قدرتمند که مبارزه را به‌عنوان دال مرکزی در درون گفتمان خود دارد، شکل می‌گیرد و به انواع قدرت نرم و قدرت سخت قابل دسته‌بندی است. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که امیرارسلان در جایگاه قهرمان، دالی است که جانشین استعاری غیاب بزرگ شجاعت، مسئولیت‌پذیری و اعتماد به نفس بالا در وجود ناصرالدین شاه بوده است و تحقق آرزوهای دست نیافته ناصرالدین شاه - در دوران، کودکی، جوانی و بزرگسالی- در جهان روایت، این قصه را برای او چنان جذاب نموده که چندین بار از زبان نقال زبردست دربار به این قصه گوش فرا داده است.

مشاهده مقاله

دیگربودگی مادران؛ برساخت سوژگی مادران در ادبیات داستانی نوجوان

مهناز جوکاری؛ سعید حسام پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 مرداد 1402

چکیده

مادرانگی مفهومی است که بازنمود آن در دنیای واقعی، متأثر از نظریه‌ها، تاریخ، افسانه‌ها و برساخت‌هایی است که در فرهنگ و متون یک ملت نهادینه شده است. مسئله‌ای که مفهوم مادرانگی را پیچیده در هاله‌ای از افسانه‌ها، دور از امر واقع برمی‌سازد و به دیگربودگی مادران دامن می‌زد. در این پژوهش، باتوجه‌به اهمیت برساخت مادرانگی در ادبیات داستانی ... بیشتر

مشاهده مقاله

بررسی مصادیق و مؤلفه‌های دلبستگی در قصۀ سلامان و ابسال از دیدگاه جان بالبی

آسیه ذبیح نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 آذر 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2024.49200.1880

چکیده

جان بالبی (1907-1990 م.) محقق انگلیسی است که به سبِ تحقیقاتش در زمینۀ رشد کودک و نظریۀ دلبستگی شهرت دارد. دیدگاه وی یکی از مهم‌ترین نظریه‌هایی است که به رابطه والدین(مراقب اصلی یا دایه یا جایگزین مادر) و کودک و پیامد آن در بزرگسالی اشاره دارد. وی دلبستگی را ارتباط روانی پایدار بین دو انسان معنا می‌کند که تا زندگی بزرگسالی ادامه می‌یابد، ... بیشتر جان بالبی (1907-1990 م.) محقق انگلیسی است که به سبِ تحقیقاتش در زمینۀ رشد کودک و نظریۀ دلبستگی شهرت دارد. دیدگاه وی یکی از مهم‌ترین نظریه‌هایی است که به رابطه والدین(مراقب اصلی یا دایه یا جایگزین مادر) و کودک و پیامد آن در بزرگسالی اشاره دارد. وی دلبستگی را ارتباط روانی پایدار بین دو انسان معنا می‌کند که تا زندگی بزرگسالی ادامه می‌یابد، زیرا رفتار وابستگی منشأ زیستی دارد و اساس پیوندهای عاطفی را تشکیل می‌دهد. دلبستگی کودکی به دوران بزرگسالی تسری می‌یابد و آیندۀ فرد را رقم می‌زند. منظومۀ تمثیلی سلامان وابسال که ازآن روایت‌های گوناگونی دردست است، قصۀ عشق میان سلامان ودایه‌اش ابسال است. در این قصۀ عرفانی، دلبستگی و پیوند عاطفی عمیقی میان دایه که درحکم مادر است با کودک به وجود می‌آید که در بزرگسالی تبدیل به عشقی پُرسوز و گداز می‌شود. دایه، آنچنان پایگاه ایمن و حس امنیتی را در سلامان ایجاد می‌کند که سلامان با دوری از دایه تصمیم به خودکشی می‌گیرد. در این قصه، دلبستگی دارای مؤلفه ای تکامل یابنده است که به بقای سلامان مدد می‌رساند. براساس دستاورد تحقیق، در قصه سلامان و ابسال، از دید بالبی، در رابطه ناایمن میان والد و کودک موجب بی‌اعتمادی، مشکل در هماهنگی و حساس بودن و نارضایتی هیجانی در روابط عاشقانه در بزرگسالی شده است. دلبستگی میان سلامان و ابسال، فقط به دورۀ نوزادی محدود نمی‌شود و در مراحل بعدی زندگی سلامان تداوم دارد و زندگی هر دو را در بزرگسالی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مشاهده مقاله

واکاوی رفتارهای تقابلی «تهمینه و تهمتن» و «گُردآفرید و سهراب» (بر پایۀ نگرش تحلیل رفتار متقابلِ اریک برن)

لیلا رحمتیان؛ خلیل بیگ‌زاده؛ کامران یزدان‌بخش

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 دی 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49846.1912

چکیده

رفتارهای متقابل نتیجۀ دریافت «حالاتِ من» از واقعیت اکنون و اینجاست و از نقطه‌ای آغاز می‌شوند که کنشگر یک برانگیزانندۀ غریزی را به سوی پاسخگر ارسال کند، چنانکه اریک بِرن نگرش درمانی خود را بر پایۀ «حالاتِ من (کودک، والد و بالغ)» بنیاد نهاد. «اریک برن» بر آن است که نخستین پیش‌نویس زندگی در زمان کودکی شکل می‌گیرد و تفکّر اسطوره‌ای ... بیشتر رفتارهای متقابل نتیجۀ دریافت «حالاتِ من» از واقعیت اکنون و اینجاست و از نقطه‌ای آغاز می‌شوند که کنشگر یک برانگیزانندۀ غریزی را به سوی پاسخگر ارسال کند، چنانکه اریک بِرن نگرش درمانی خود را بر پایۀ «حالاتِ من (کودک، والد و بالغ)» بنیاد نهاد. «اریک برن» بر آن است که نخستین پیش‌نویس زندگی در زمان کودکی شکل می‌گیرد و تفکّر اسطوره‌ای نمادی از «حالت روان قدیمی» (کودکی) است که پیش‌نویس‌های زندگی را در خود جای می‌دهد. پژوهش پیش‌روی الگوی ساختاری بازی‌های اریک برن را واکاوی کرده و نمونه‌هایی از تبادل رفتاری شخصیت «تهمتن و تهمینه» و «سهراب و گردآفرید» و بروز «حالتِ من» آن‌ها را بر اساس پیش‌نویس‌های زندگی و طرحواره‌های ناساز نشان داده‌است، چنانکه رفتارهای متقابل عاشقانه را در رویارویی «تهمتن و تهمینه» و «سهراب و گُردآفرید» بر پایۀ نگرش «تحلیل رفتار متقابل»، بر محور روانی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی کاویده‌است والگوی «حالتِ من» و نشانه‌های تقابلی را در رفتارهای متقابل و عاشقانۀ این شخصیّت‌ها که سبب بروز طرح‌واره‌ها و پیش‌نویس‌ها شده‌اند، دریافت کرده و نشان داده‌است. داستان‌های اسطوره‌ای شاهنامه لایه‌های پنهانی از معنا دارند که در ذهن تاریخی و تباری جامعه، نمادینه و نهادینه شده‌اند و مانند کنشگری پیش‌ناخودآگاه بر شکل‌گیری سرنوشت یک ملّت تأثیر نهاده‌است؛ بنابر این، نگرش اریک برن نشان می‌دهد که بازی «شوالیه» تنها بازی روانی تهمتن و تهمینه است و کنشگر بازی تهمینه و پاسخگر رستم است، امّا شاهد دو بازی روانی از دستۀ بازی‌های « تبهکاری» در رزم سهراب و گُردآفرید هستیم که گُردآفرید کنشگر و سهراب پاسخگر است.

مشاهده مقاله

واکاوی «کج‌فهمی عمدی» در زبان عرفان از منظر کاربردشناسی

زینب اکبری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49409.1893

چکیده

در رویکرد سنتی به کاربردشناسی، بر «اصل همکاری» به عنوان سنگ بنای ارتباط موفق تأکید می‌شود، حال آنکه زبان عرفانی اغلب از راهبردهای به ظاهر متناقضی مانند «کج‌فهمی عمدی» بهره می‌گیرد. این پژوهش به بررسی پدیده کج‌فهمی عمدی در گفتمان عرفانی از منظر کاربردشناسی اجتماعی-شناختی (SCA) می‌پردازد. هدف این پژوهش، تبیین چگونگی شکل‌گیری، کارکردها ... بیشتر در رویکرد سنتی به کاربردشناسی، بر «اصل همکاری» به عنوان سنگ بنای ارتباط موفق تأکید می‌شود، حال آنکه زبان عرفانی اغلب از راهبردهای به ظاهر متناقضی مانند «کج‌فهمی عمدی» بهره می‌گیرد. این پژوهش به بررسی پدیده کج‌فهمی عمدی در گفتمان عرفانی از منظر کاربردشناسی اجتماعی-شناختی (SCA) می‌پردازد. هدف این پژوهش، تبیین چگونگی شکل‌گیری، کارکردها و عوامل مؤثر بر کج‌فهمی عمدی در تعاملات کلامی عارفان با تحلیل کیفی مجموعه‌ای از متون و گفتگوهای عرفانی قرن چهارم تا هفتم است. کج‌فهمی عمدی در زبان عرفان بر اساس تعامل پیچیده‌ای از عوامل «زبانی» (چندمعنایی، هم‌آوایی)، «شناختی» (تفاوت در سطوح درک و فهم، پیش‌فرض‌ها و باورها) و «اجتماعی» (اهداف و نیات، موقعیت اجتماعی-فرهنگی و روابط قدرت) شکل می‌گیرد. یافته‌ها نشان می‌دهد این پدیده، فراتر از یک اختلال و خطای ارتباطی، ابزاری راهبردی در دست عارفان برای افزایش بار شناختی مکالمه است که بر اساس دو عامل کلیدی «برجستگی» و «خودمحوری» رخ می‌دهد. پیامدها و کارکردهای کج‌فهمی عمدی در زبان عرفان عبارتند از: تغییر مسیر گفتگو، آموزش غیرمستقیم، خنثی‌سازی تهدیدات، نمایش اقتدار معنوی، مقاومت فرهنگی-هویتی، به چالش کشیدن باورهای تثبیت‌شده و تغییر چارچوب‌های مفهومی.

مشاهده مقاله

بازنمایی نقش ادبیات فارسی در دیپلماسی فرهنگی ایران در روسیه: بررسی موردی تأثیر حکیم ابوالقاسم فردوسی

زینب صادقی سهل آباد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.50274.1941

چکیده

زبان و ادبیات یک ملت، طیف گسترده‌ای از ارزش‌ها، باورها و ایدئولوژی‌ها را با خود به همراه دارد که می‌تواند نقش مهمی در ارتقاء تفاهم بین‌المللی و دیپلماسی فرهنگی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف کاربردی نشان‌ دادن نقش ادبیات فارسی در دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، انجام شده است و در پی پاسخ به این پرسش‌ است که ادبیات فارسی و به‌ویژه ... بیشتر زبان و ادبیات یک ملت، طیف گسترده‌ای از ارزش‌ها، باورها و ایدئولوژی‌ها را با خود به همراه دارد که می‌تواند نقش مهمی در ارتقاء تفاهم بین‌المللی و دیپلماسی فرهنگی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف کاربردی نشان‌ دادن نقش ادبیات فارسی در دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، انجام شده است و در پی پاسخ به این پرسش‌ است که ادبیات فارسی و به‌ویژه شاهنامه در تقویت دیپلماسی فرهنگی ایران در روسیه چه جایگاهی دارد؟ برای پاسخ، بر مبنای نظریۀ جوزف نای در خصوص کاربست دیپلماسی فرهنگی به‌عنوان قدرت نرم، و با رویکرد توصیفی – تحلیلی با ذکر نمونه‌های تأثیرپذیری، به نقش برجسته و تعیین‌کنندۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی، در دیپلماسی فرهنگی ایران در روسیه پرداخته شده است. فرضیۀ پژوهش این است که ادبیات فارسی و به‌ویژه شاهنامه نقش مهمی در تقویت دیپلماسی فرهنگی ایران در روسیه دارد و می‌تواند مانند یک پل ارتباطی بین دو ملت و فرهنگ‌ ایران و روسیه باشد و تصاویری مثبت از فرهنگ و تاریخ ایران را منتقل کند و حتی در توریسم ادبی نقش‌آفرین باشد. بنابراین ضمن نشان دادن تأثیرگذاری شاهنامه بر ادیبان روسیه و در نتیجه خلق آثار ادبی متأثر از این اثر، این نتیجه حاصل شد که؛ شاهنامه به واسطۀ ظرفیت‌هایی که دارد می‌تواند در گفتمان بینافرهنگی ایران و روسیه نقش مؤثری ایفا کرده و مرزهای فرهنگی کشور را افزایش دهد.

مشاهده مقاله

ریشه یابی روایت سیاوش در اساطیر هند

علیرضا مظفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 بهمن 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49241.1882

چکیده

مهرداد بهار معتقد بود که روایت سیاوش رو گرفتی از روایت بین‌النهرینی تموز یا دموزی است. از نظر ایشان سیاوش نقش ایزد نباتی را ایفا می‌کند و مرگ او برابر است با مرگ یا شهادت ایزد گیاهی که بعد از چندی در هیئتی جدید تجدید حیات می‌کند، درست آنگونه که دانه بعد از دفن در زیر زمین، به صورت گیاه تجدید حیات می‌کند. در این مقاله روایت دیگری از ... بیشتر مهرداد بهار معتقد بود که روایت سیاوش رو گرفتی از روایت بین‌النهرینی تموز یا دموزی است. از نظر ایشان سیاوش نقش ایزد نباتی را ایفا می‌کند و مرگ او برابر است با مرگ یا شهادت ایزد گیاهی که بعد از چندی در هیئتی جدید تجدید حیات می‌کند، درست آنگونه که دانه بعد از دفن در زیر زمین، به صورت گیاه تجدید حیات می‌کند. در این مقاله روایت دیگری از روایات ودایی یعنی داستان آگنی خدای آتش به عنوان روایت اساس حکایت سیاوش پیشنهاد ‌شده است. سیاوش در روایت ایرانی، روگرفتی از آگنی ودایی است. آنگونه که آگنی فرزند دیائوس و پریتوی خدایان آسمان و زمین است، سیاوش نیز فرزند کاووس به عنوان نمودگار دیائوس خدای آسمان و مادرش از توران زمین به عنوان نمایندة مادر‌ زمین و زن ایزد زایندگی است. سیاوش مانند آگنی ایزد آتش، با هر مرگ و خاموشی دوباره تجدید حیات می‌یابد. آنگونه که کرچمر گفته زایش آتش از مادر‌ـ زمین، موجب مرگ مادر است، زایش سیاوش نیز مرگ مادرش را به دنبال دارد. آتش در غالب رویاهای سیاوش و دیگران در گزارش فردوسی، همواره نمایندة خودِ سیاوش است. خروج سیاوش از ایران به توران، تعبیر دیگری از هبوط آگنی ایزد آتش، از سرزمین پدری‌اش آسمان به زمین به عنوان میهن مادری اوست. مرگ سیاوش و رویش گیاه خون سیاوشان از خون او، تعبیری است از خاموشی آتش انسانی و تجدید حیات به صورت آتش نباتی یا به اصطلاح متون مزدیسنی«اوروازیشته».

مشاهده مقاله

نگاهی نو به داستان خسروپرویز و بهرام چوبین در شاهنامه از دیدگاه تاریخ‌گرایی نوین

ابوالفضل محبی؛ خلیل بیگزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 بهمن 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49367.1890

چکیده

تاریخ‌گرایی نوین یکی نظریه‌ها در زمینة نقد ادبی و از زیرشاخه‌های پساساختارگرایی است که در اواخر دهة هفتاد و اویل دهة هشتاد از سوی استیون گرینبلَت پایه‌گذاری شد. وارونة تاریخ‌گرایی سنتی که از تأثیر یک‌سویة تاریخ بر ادبیات سخن می‌گوید، تاریخ‌گرایی نوین به تأثیر دوسویة ادبیات و تاریخ بر یکدیگر باور دارد. در این پژوهش با تکیه بر ... بیشتر

مشاهده مقاله

بررسی و تحلیل رمان «مرد کبود» اثر «پیام عزیزی» براساس دیدگاه روان‌کاوانۀ ژاک لاکان

هادی یوسفی؛ بهزاد رضایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 بهمن 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.49644.1901

چکیده

چکیده: یکی از شیوه‌های نوین نقد روان‌کاوانه متون ادبی بر مبنای آرای ژاک لاکان است که از علم زبان‌شناسی و فلسفه بهره می‌گیرد، پژوهش حاضر در پی آن است به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، رمان «مرد کبود» اثر «پیام عزیزی» را به دلیل همخوانی و روایت فقدان بنیادی در شخصیت اصلی رمان براساس آرای لاکان بررسی و تحلیل نماید. نتایج پژوهش نشان ... بیشتر

مشاهده مقاله

بررسی شادی در منازل‌السائرین بر مبنای روانشناسی مثبت‌گرا

زهرا سادات موسوی؛ محمدعلی خزانه‌دارلو؛ محمود رنجبر؛ امیر قربان‌پور لفمجانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.48998.1869

چکیده

شادی در متون ادبی و عرفانی ما از جمله منازل‌السائرین مصادیق و نمودهای فراوان دارد. نقطة عزیمت این پژوهش بر این فرضیه شکل گرفته که نوع شادی طرح‌شده در اثر عرفانی منازل‌السائرین با الگوهای روانشناسی مثبت‌گرا مطابقت دارد. در این پژوهش، به روش تحلیل محتوای کیفی، مفهوم شادی در منازل‌السائرین و روانشناسی مثبت‌گرا بررسی شده است. نتایج ... بیشتر شادی در متون ادبی و عرفانی ما از جمله منازل‌السائرین مصادیق و نمودهای فراوان دارد. نقطة عزیمت این پژوهش بر این فرضیه شکل گرفته که نوع شادی طرح‌شده در اثر عرفانی منازل‌السائرین با الگوهای روانشناسی مثبت‌گرا مطابقت دارد. در این پژوهش، به روش تحلیل محتوای کیفی، مفهوم شادی در منازل‌السائرین و روانشناسی مثبت‌گرا بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد: بخش عمدة آرای خواجه عبدالله انصاری در منازل‌السائرین به عوامل و نمودهای شادی اختصاص یافته است. فرایند و عوامل خلق شادی مانند: رضایت و خشنودی، امید و محبت در دو دیدگاه منازل‌السائرین و روانشناسی مثبت‌گرا و همچنین نمودهای شادی از جمله: وجد، ذوق، سرور و غرق در منازل‌السائرین با برخی از مؤلفه‌های «غرقگی» در روانشناسی مثبت‌گرا مقایسه شده است و تفاوت هر دو حیطه در دو مکتب در مبانی، گستره، عمق و غایت شادی است. همچنین رویکرد روانشناسی مثبت‌گرا و منازل‌السائرین در مفهوم شادی و مؤلفه‌های سه‌گانۀ شادی از منظر روانشناسی مثبت‌گرا که شامل هیجان مثبت، مجذوب‌شدن و معنا است در اشکال مختلف مادی با یکدیگر همپوشانی دارند، اما در رویکرد معنوی شادی مبتنی بر عرفان، محور اصلی خلق شادی، درگرو ارتباط با خداوند، شناخت و معرفت به او، رضا، رجاء و محبت به معبود الهی خلاصه می‌شود.واژگان کلیدی: منازل‌السائرین، روانشناسی مثبت‌گرا، شادی، غرقگی، تحلیل محتوای کیفی

مشاهده مقاله

بررسی علم‌النفس فلسفی در سیرالعباد و حدیقه‌الحقیقه

کبری بهمنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 اسفند 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2025.48085.1826

چکیده

شناخت نفس به روش عقلی را «علم‌النفس فلسفی» می‌گویند. معرفت‌شناسیِ فلسفی، با تفکیک انسان به نفوس و قوا، به ارزیابی و سنجش قوای ادراکی انسان می‌پردازد. هرکدام از قوا ابزار معرفت یکی ازجهان‌ها یا سلسله‌مراتب هستی است، زیرا هر یک منشأیی خارج از وجود انسان دارد و قادر به ادراک هستیِ متعلقِ به خود است. پژوهش حاضر با مقایسۀ تطبیقیِ علم‌النفس ... بیشتر شناخت نفس به روش عقلی را «علم‌النفس فلسفی» می‌گویند. معرفت‌شناسیِ فلسفی، با تفکیک انسان به نفوس و قوا، به ارزیابی و سنجش قوای ادراکی انسان می‌پردازد. هرکدام از قوا ابزار معرفت یکی ازجهان‌ها یا سلسله‌مراتب هستی است، زیرا هر یک منشأیی خارج از وجود انسان دارد و قادر به ادراک هستیِ متعلقِ به خود است. پژوهش حاضر با مقایسۀ تطبیقیِ علم‌النفس در آراء فیلسوفان مشاء با حدیقه و سیرالعباد، قصد دارد جایگاه نفس‌شناسیِ فلسفی را در دو اثر مذکور مشخص کند؛ لذا با ملاک قراردادن دیدگاه ابن‌سینا در بخش نفس کتاب شفا و آراء اهل مدینۀ فاضلۀ فارابی، به ساختار انسان‌شناسی فلسفی در حکمت مشاء می‌رسد و از این منظر به بررسی سیرالعباد و حدیقه می‌پردازد. این تحقیق زاویه‌دیدی را که در مسیراستکمالی نفس انسان منتهی به سعادت و نور می‌شود، بررسی می‌کند و نقطۀ شروع آن را در علم‌النفس می‌جوید، زیرا هستی‌شناسی و خودآگاهی در نگاه سنایی مبتنی بر علم‌النفس است. سنایی به شیوۀ فیلسوفان، انسان و جهان را برای شناسایی منقطع و تکه‌تکه می‌کند؛ تکه‌ها با برزخ‌های متعدد به یکدیگر وصل می‌شوند، لذا هستی مدرج و پلکانی است، همان‌گونه که برای شناسایی مدرج شده‌بود. ازنظر سنایی منازل سفر آدمی در عالم‌های ادراک قراردارند و آغاز سعادتش بر ادراک حسی گذاشته شده‌است. معراج در ساختار علم‌النفس فلسفی، صعود نیست بلکه بازگشت به منشأ است. با پیوستن اجزا به کلشان، در آخرین مرحله تنها عقل می‌ماند که تجرد محض است و قادر به ادراک مرتبۀ توحید.

مشاهده مقاله

اصول و نتایج سیاست‌های اصلاح مالیاتی کسری انوشیروان بر اساس شاهنامه فردوسی

علی جعفری شهرستانی؛ فرشاد مؤمنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اسفند 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2023.41865.1547

چکیده

در این مقاله با استفاده از روش تحقیق کیفی و تکنیک محاکات، سعی شده اصول حاکم بر برنامه اصلاحات مالیاتی انوشیروان، به‌عنوان متقدم‌ترین سیاست اصلاحات مالیاتی کشور براساس شاهنامه فردوسی در قالب منظومه‌ای سیاستی کشف و بازآفرینی گردد. نتایج نشان می‌دهد انوشیروان 6 گام در راستای نوسازی نظام مالیاتی برداشته که منجر به افزایش مطلوبیت ... بیشتر در این مقاله با استفاده از روش تحقیق کیفی و تکنیک محاکات، سعی شده اصول حاکم بر برنامه اصلاحات مالیاتی انوشیروان، به‌عنوان متقدم‌ترین سیاست اصلاحات مالیاتی کشور براساس شاهنامه فردوسی در قالب منظومه‌ای سیاستی کشف و بازآفرینی گردد. نتایج نشان می‌دهد انوشیروان 6 گام در راستای نوسازی نظام مالیاتی برداشته که منجر به افزایش مطلوبیت نظام مالیاتی کشور گردیده است؛؛ 1) اصلاح شیوه محاسبه از مقاسمه به مساحی و گسترش پایه مالیاتی با مشمول نمودن باغات؛ 2) تغییر نرخ‌های ثابت به مقادیر متغیر بر اساس نوع محصول؛ 3) چهار ماهه نمودن دوره اخذ مالیات در راستای پایدارسازی منابع و نقدی نمودن پرداخت برای اجتناب از مشکلات حمل و نگهداری مالیات کالایی ؛ 4) اصلاح سازمان اجرایی وصول مالیات و تشکیل نظامی سه وجهی متشکل از وزیر و خزانه‌دار کشور (ستاد اخذ مالیات)، کارگزاران مالیاتی (مجریان) و موبد اعظم (ناظر)؛ 5) اعمال معافیت‌های هدفمند برای زمین‌های حادثه دیده از بلایای طبیعی و محصولات خودمصرفی کشاورزان و حمایت از آسیب‌دیدگان با در اختیار قرار دادن ادوات و تعمیر انهار و قنوات؛ 6) هدفمندسازی مالیات سرانه با تعیین مقدار مالیات بر اساس میزان توانگری افراد در سن فعالیت اقتصادی به‌جای همه جمعیت و کاهش فرار مالیاتی.

مشاهده مقاله

تحلیل و بررسی مؤلفه‌های ارتباط غیرکلامی با رویکرد بین‌رشته‌ای در میراث عرفانی مکتوب «شیخ‌ابوالحسن‌خرقانی»

مدینه مهدوی؛ محمد امیر عبیدی نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.48635.1851

چکیده

ادبیات در همۀ اشکال خود باعث ایجاد ارتباط بین انسان‌ها می‌شود و در ادبیات عارفانه نیز عرفا، با توجه خاصی که به تربیت سالکان و ارشاد عامۀ مردم داشتند، با آثار به جا مانده‌شان این ارتباط را حفظ کرده‌اند. از منظری دیگر ادبیات عرفانی فارسی را می‌توان به دو گروه دیگرنوشت و خودنوشت تقسیم کرد که در آن‌ها ادبیات فارسی وسیلۀ بیان مقاصد عالیۀ ... بیشتر ادبیات در همۀ اشکال خود باعث ایجاد ارتباط بین انسان‌ها می‌شود و در ادبیات عارفانه نیز عرفا، با توجه خاصی که به تربیت سالکان و ارشاد عامۀ مردم داشتند، با آثار به جا مانده‌شان این ارتباط را حفظ کرده‌اند. از منظری دیگر ادبیات عرفانی فارسی را می‌توان به دو گروه دیگرنوشت و خودنوشت تقسیم کرد که در آن‌ها ادبیات فارسی وسیلۀ بیان مقاصد عالیۀ عرفانی و اخلاقی و تربیتی عرفا هستند. شیوۀ خاص در برقراری ارتباط، از مشخصه‌های این آثار گرانقدر است که پنهان در کلام مکتوب عرفا است و جاذبه‌ای خاص به آن می‌دهد. یکی از علوم نوینی که به شناخت ارتباط غیرکلامی مستور در لایه‌های کلامی ادبیات عرفانی کمک شایانی می‌کند علم ارتباطات است. این پژوهش با روش توصیفی -تحلیلی و با رویکردی بین‌رشته‌ای، به بررسی مؤلفه‌های ارتباط‌ غیرکلامی به کارگرفته شده در ثبت اقوال «شیخ ابوالحسن خرقانی» می‌پردازد که در «نورالعلوم» و دیگر آثار ارزشمند ادبیات‌عرفانی فارسی به‌جامانده‌اند و به دلیل امّی بودن شیخ، جزو آثار عرفانی دیگرنوشت است. بررسی‌ها نشان داد که مؤلفه‌ی «ارتباط‌های آوایی» بیشترین بسامد را دارد. یافته‌ها و دسته‌بندی‌ها حاکی از کاربرد وسیع ارتباطات غیرکلامی همراه با ارتباط کلامی در اقوال خرقانی است و همین امر سبب جذابیت سخنان و مقبولیت او در میان اهل عرفان و عامه‌ی مردم بوده است.

مشاهده مقاله

صلح مثبت» گالتونگ در برابر «جهان‌های دوگانه»؛ تأملی بر ایدۀ ایرانی «آشتی جهانی» در شاهنامه فردوسی

نیره دلیر؛ فاطمه براتلو

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.51047.1975

چکیده

شاهنامه فردوسی، به‌رغم ماهیت حماسی، اشارات متعددی به آشتی میان انسان‌ها و حیوانات دارد که می‌توان آن را به مثابۀ ایدۀ ایرانی «آَشتی جهانی» صورت‌بندی کرد. از سوی دیگر نظریۀ «صلح مثبت» از دیدگاه یوهان گالتونگ، برای تحقق «صلح پایدار» در جوامع امروزین، بر مولفه‌هایی مانند: نبود خشونت ساختاری و فرهنگی، پذیرش تفاوت‌های فرهنگی، تحقق ... بیشتر شاهنامه فردوسی، به‌رغم ماهیت حماسی، اشارات متعددی به آشتی میان انسان‌ها و حیوانات دارد که می‌توان آن را به مثابۀ ایدۀ ایرانی «آَشتی جهانی» صورت‌بندی کرد. از سوی دیگر نظریۀ «صلح مثبت» از دیدگاه یوهان گالتونگ، برای تحقق «صلح پایدار» در جوامع امروزین، بر مولفه‌هایی مانند: نبود خشونت ساختاری و فرهنگی، پذیرش تفاوت‌های فرهنگی، تحقق عدالت اجتماعی و آرامش درونی تأکید دارد. این مقاله تلاش می‌کند با بررسی تطبیقی نظریۀ «صلح مثبت» گالتونگ و ایدۀ «آشتی جهانی» در شاهنامه، به دو پرسش کلیدی پاسخ دهد: چگونه نظام معرفتی شاهنامه می‌تواند به مثابه بازنمایی ایدۀ ایرانی «آشتی جهانی» در برابر «صلح مثبت» تفسیر شود؟ و چه تناقض‌ها و چالش‌هایی در برابر ایده پردازی «صلح جهانی» در مقایسه با نظریۀ «صلح مثبت» تحقق آن را دشوار می‌سازد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مفهوم «آشتی جهانی» در شاهنامه، حامل پیام‌هایی از آَشتی و همزیستی است, اما بر تقابل با «دیگری» بنیاد یافته است. این تضادها، ریشه در ساختار روایی تاریخ ملی و رویکرد جهانی شاهنامه دارد، یافته‌های دیگر پژوهش امتناع شرایط تحقق «صلح پایدار» به تأسی از بنیان‌های اسطوره‌ای ـ دینی و نظام جهان‌های دوگانه (ایرانی/انیرانی)، در عین توجه به «آشتی جهانی» را روشن می‌سازد.

مشاهده مقاله

جادوی روایت ها در بازی‎وارسازی هزارویک‎شب

فاطمه جباری قره باغ؛ نجمه دری؛ سعید بزرگ بیگدلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 شهریور 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2024.47395.1791

چکیده

فرهنگ و ادبیّات عامّه از دیرباز به‎عنوان گنجینه‎ای با ارزش و سرمایة معنوی جوامع مورد توجه قرار گرفته و زمینه‎ای برای رشد و بقای ملّت‎ها بوده‎است. در دل فرهنگ عامّه، داستان‎های هزارویک‎شب، بستری مناسب برای انتقال دانش، پرورش نسل جوان و محافظت در برابر نفوذ فرهنگ‎های بیگانه است. این تحقیق ظرفیت فرهنگ و ادبیّات عامّه را از دریچة ... بیشتر فرهنگ و ادبیّات عامّه از دیرباز به‎عنوان گنجینه‎ای با ارزش و سرمایة معنوی جوامع مورد توجه قرار گرفته و زمینه‎ای برای رشد و بقای ملّت‎ها بوده‎است. در دل فرهنگ عامّه، داستان‎های هزارویک‎شب، بستری مناسب برای انتقال دانش، پرورش نسل جوان و محافظت در برابر نفوذ فرهنگ‎های بیگانه است. این تحقیق ظرفیت فرهنگ و ادبیّات عامّه را از دریچة «بازی‎وارسازی» بررسی می‎کند تا داستان‎های هزارویک‎شب را در جامعة معاصر کاربردی‎تر کند. بازی‌وارسازی یکی از جدیدترین روش‌های ترغیب افراد به انجام کاری بصورت غیرمستقیم است. در واقع مخاطبان نوجوان با انجام بازی‌های ساخته شده براساس حکایت‌های هزارویکشب، ناخودآگاه با داستان کتاب درگیر می‌شوند و در پایان بازی در واقع یک حکایت را مطالعه کرده‌اند. این داستان‎ها با بهره‎گیری از قدرت فرهنگ عامّه، می‎توانند به طور مؤثر ارزش‎های اخلاقی و انسانی را به مخاطبان منتقل کنند و ارتباط آن‎ها را با ادبیات حفظ و تقویت کنند. این مطالعه با الهام از ویژگی‎های هزارویک‎شب، بر بازی‎سازی دو داستان‎ «صیاد» و «غلام دروغگو» که به ترتیب در شب‌های سوم و هجدهم آمده‌اند، برای ایجاد تجربة جذاب و عمیق بازی، تمرکز دارد که نه تنها سرگرم‎کننده، بلکه آموزنده نیز هستند. مراحل تئوریک طراحی بازی در این پژوهش ارائه شده و یک بازی اندرویدی نیز براساس داستان شب هجدهم طراحی شده‌است. گام‌های عملی ارائه شده برای طراحی بازی، علاوه بر دو داستانی که در این پژوهش به آن‌ها پرداخته شده، برای سایر داستان‌ها نیز با تغییراتی قابل پیاده سازی است و روش مناسبی برای جذب جوانان و نوجوانان به سمت ادبیات و فرهنگ غنی ایرانی است.

مشاهده مقاله

مبانی نظری تحلیل گفتمان بوم‌گرا: رویکردی میان‌رشته‌ای برای خوانش زیست‌محیطی متون ادبی فارسی

مریم سادات فیاضی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 شهریور 1404

https://doi.org/10.30465/lir.2025.51778.2013

چکیده

جستار حاضر به تبیین نظری تحلیل گفتمان بوم‌گرا می‌پردازد؛ رویکردی نوین در زبان‌شناسی که بر مبنای زبان‌شناسی نقشگرای نظام‌مند شکل گرفته و با افزودن مفهوم بوم‌آگاهی» به مطالعة نسبت زبان و زیست‌بوم می‌پردازد. تحلیل گفتمان بوم‌گرا، با تأکید بر اصول «تنوع و هماهنگی، تعامل و هم‌زیستی»، گفتمان‌ها را بر اساس تأثیرشان بر محیط زیست ... بیشتر