این مقاله با رویکردی نظریـتحلیلی و روش کیفیـتوصیفی، چهار نظریة برتری، ناهمخوانی، تسکین و برچسبگذاری را در تحلیل طنز ادبی تلفیق میکند. هر نظریه وجهی خاص از سازوکار طنز را توضیح میدهد: نظریة برتری که ریشه در فلسفة یونان دارد طنز را حاصل احساس برتری و مشاهدة ضعف دیگران میداند؛ نظریة ناهمخوانی طنز را واکنشی به تضاد ناگهانی میان انتظار و واقعیت میشناسد؛ نظریة تسکین نقش طنز را با رویکردی روانشناختی در کاهش تنشهای درونی و تخلیة هیجانات سرکوبشده توضیح میدهد؛ و نظریة برچسبگذاری با خاستگاه جامعهشناختی، کارکرد طنز را در نقد و بازتعریف برچسبها و هنجارهای اجتماعی بررسی میکند. تحلیل نمونههایی از شعر فارسی و انگلیسی نشان میدهد که این نظریهها بهصورت مکمل ظرفیت تبیین چندلایة طنز را فراهم میآورند. یافتهها نشان میدهد که طنز فراتر از جنبة سرگرمی، ابزاری انتقادی برای بازتاب ناکارآمدیها، بازتعریف قدرت و مواجهه با فشارهای روانی است و نقشی محوری در دگرگونسازی هنجارها و کلیشههای اجتماعی دارد. ترکیب این چهار نظریه چارچوبی جامع برای فهم چیستی، ساختار و کارکردهای طنز فراهم میسازد و امکان تحلیل عمیقتر آن را در حوزههای ادبی، فرهنگی، سیاسی و روانشناختی میسر میکند و مسیرهای تازهای برای پژوهشهای آینده در طنزپژوهی میگشاید.
عطائی,یحیی . (1404). معرفی چهار نظریهی بینارشتهای طنز(بررسیِ مفهومی و کاربردی برای تحلیل شعر طنز). (e10672). پژوهش های بین رشته ای ادبی, (), e10672 doi: 10.30465/lir.2025.51709.2009
MLA
عطائی,یحیی . "معرفی چهار نظریهی بینارشتهای طنز(بررسیِ مفهومی و کاربردی برای تحلیل شعر طنز)" .e10672 , پژوهش های بین رشته ای ادبی, , , 1404, e10672. doi: 10.30465/lir.2025.51709.2009
HARVARD
عطائی یحیی. (1404). 'معرفی چهار نظریهی بینارشتهای طنز(بررسیِ مفهومی و کاربردی برای تحلیل شعر طنز)', پژوهش های بین رشته ای ادبی, (), e10672. doi: 10.30465/lir.2025.51709.2009
CHICAGO
یحیی عطائی, "معرفی چهار نظریهی بینارشتهای طنز(بررسیِ مفهومی و کاربردی برای تحلیل شعر طنز)," پژوهش های بین رشته ای ادبی, (1404): e10672, doi: 10.30465/lir.2025.51709.2009
VANCOUVER
عطائی یحیی. معرفی چهار نظریهی بینارشتهای طنز(بررسیِ مفهومی و کاربردی برای تحلیل شعر طنز). پژوهش های بین رشته ای ادبی, 1404; (): e10672. doi: 10.30465/lir.2025.51709.2009
