نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبانها و ادبیاتهای نوین دانشکده هنر و علوم انسانی دانشگاه سنترال فلوریدا. ایالات متحده آمریکا
10.30465/lir.2020.33668.1223
چکیده
بخش اول مقاله سعی بر آن دارد تا خوانش‌های جدیدی از داستان مجنون لیلی ارائه دهد. بخش دوم مقاله با رویکردی میان‌رشته‌ای و پسااستعماری به بررسی تاریخ سیر و تحول این داستان از ادبیات قرن هفتم هجری عربی تا اولین اقتباس اوپرایی آن در جهان اسلام (1908– در آذربایجان)، اولین اقتباس سینمایی آن به زبان مالایی (1933- در بنگلادش)، اولین پژوهش کاربردی در عرصه‌ی ادبیات تطبیقی (40/1398– در ایران)، وبالاخره جدیدترین اقتباس سینمایی آن (2011–در آمریکا) بپردازد. مهمترین دستاوردهای این سفر میان‌رشته‌ای و فراملّی و فرهنگی بررسی و تحلیل شده‌اند. مقاله با پیشنهاد جایگزین کردن مدل خطی- عمودی- ثنایی رایج در مطالعات ادبیات تطبیقی جهان اسلام با مدل دایره ای- افقی- تعدّدی بینارشته‌ای و پسااستعماری به کار خود پایان می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
منابع فارسی و عربی
ابن قتیبة، محمد (1964). کتاب الشعر و الشعراء، بیروت.
الأصفهانی، أبوالفرج (1955). 2، بیروت: دارالثقافة.
الزین، أمیرة (2001). «من مجنون لیلى إلى مجنون إلسا: بحث فی التناص و الفضاء الأدبی»، مجلة ألف، الجامعة الأمریکیة فی القاهرة، 21، 161-183.
انوشیروانی، علی رضا (1398). «ناسامانگی ادبیات تطبیقی در ایران»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال نهم، شماره اول، بهار و تابستان، 79-110.
پیر مرادیان، حمید رضا؛ مهدیزاده، محمود آبدانان؛ کریمی فرد، غلامرضا؛ امامی، نصرالله (1393). داستان لیلی و مجنون در گستره ادبیات تطبیقی (مطالعه موردی: ادبیات و هنرهای زیبا)، کاوش نامه ادبیات تطبیقی، 4، 13، 1-20.
حداد، قاسم (2016). أخبار مجنون لیلى، رسوم: ضیاء العزاوی، بحرین: مکتبة ورق.
حکمت، علی اصغر. رومئو و ژولیت ویلیام شکسپیر؛ مقایسه با لیلی و مجنون نظامی گنجوی. تهران: کتابفروشی و چاپخانه بروخیم، بی.تا.
خضری، حیدر (2013). «تئوری، زمان ومکان در ادبیات تطبیقی ایران»، مجموعه مقالات همایش IV. ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT BİLİMİ KONGRESİ ، ترکیه: انتشارات دانشگاه دانشگاه کریک کلعه، 321-338.
شوقی. أحمد (1931). مجنون لیلى، القاهرة.
ضیف، شوقی (لا.تا). التطور و التجدیدفی الشعر الأموی، القاهرة: دارالمعارف.
عبدالصبور، صلاح (1972). دیوان صلاح عبدالصبور، بیروت: دارالعودة.
علوش، سعید (1987). مدارس الأدب المقارن، دارالبیضاء: المرکز الثقافی العربی.
العمری، أمیر (2011). «حبیبی راسک خربان: و ذلک الانتحار السینمائی!» سینما تک.
مجمع اللغة العربیة (1998). المعجم الوسیط، الطبعة الثالثة، قاهرة: إصدار مجمع اللغة العربیة.
هلال، محمدغنیمی (1393). لیلی و مجنون در ادبیات عربی و فارسی: پژوهشی نقدی و تطبیقی در عشق عذری و عشق صوفیانه، مترجم: هادی نظری‌منظم ؛ ریحانه منصوری، تهران: نشر نی
الوالبی، أبوبکر (لا.تا). دیوان العاشق المحب الصادق قیس بن الملوح الشهیر بمجنون لیلى العامریة، بدون مکان النشر.
سایت‌ها
AgiArab. "الفیلم الفلسطینی حبیبی راسک خربان فی مهرجان فینیسیا،" Sep 19, 2011. نگا: https://www.youtube.com/watch?v=tuEFgCzKGhY
گنجوی، نظامی. لیلی و مجنون، گنجور: https://ganjoor.net/nezami/5ganj/leyli-majnoon/
منابع غیر فارسی و عربی
Aragon, Louis (1963). Ltfoud'Elsa, Paris: Gallimard.
Bekhrad, Joobin (2020). “Layli and Majnun: Romeo and Juliet of the East,” The London Magazine, Jun 9.
Chezy, A. L. (1805). Medjnoun et Leila: Poemetraduit du PersanDjamy, Paris.
D’Israeli, Isaac (1799). Mejnoun and Leila. The Arabian Petrarch and Laura. London: Printed for Cadell and Davies; Murray and Highley; J. Harding; and J. Wright.
DeYoung, Terri (1997). Placing the Poet: Badr Shakir al-Sayyab and Postcolonial Iraq, Albany: State University of New York Press.
Harss, Marina. “Love, Ecstasy, Infinity: Mark Morris’s ‘Layla and Majnun’.” The New York Times, Oct. 24, 2017.
Hussein, Taha (1975). The Future of Culture in Egypt, translated by S. Glazer, New York.
Jennings, Luke. “Layla and Majnun review – to hell and Baku with Mark Morris.” The Guardian, Nov. 18, 2018.
Kalpaklī, Mehmed; Andrews, Walter (2000). “Layla Grows Up: Nizami’s Layla and Majnun “in the Turkish Manner,” in The Poetry of NizamiGanjavi: Knowledge, Love, and Rhetoric, edited by Kamran Talattof and Jerome W. Clinton. NY: Palgrave Macmillan, 29-49.
Khairallah, As'ad (2006) “The Story of MajnūnLaylā in a Transcultural Perspective,” in: Studying Transcultural Literary History, ed. Gunilla Lindberg-Wada (Berlin & New York: deGruyter, "spectrum Literature" series), 232-243.
KyazImova, Lala (2020). “Uzeyir Hajibayli's mugham opera “Leyli and Majnun” in the Context of the World Musical Culture, Problems of art and culture/ Проблемыискусства и культуры, N2 (72) UOT 782 -785.
Lionnet, Françoise; Shih, Shu-mei (eds. 2005). Minor Transnationalism, Duke University Press.
Melas, Natalie (2006). All the Difference in the World: Postcoloniality and the Ends of Comparison. Palo Alto, CA: Stanford University Press.
Meltzl, Hugo. (1877), “Present Tasks of Comparative Literature,” Acta ComparationisLitterarumUniversarum I (1877), 179–182 and II (1877), 307–315; reprinted in: Hans-Joachim Schultz/Phillip H. Rhein (ed.), Comparative Literature: The Early Years, Chapel Hill, NC 1973, 56–62.
Melville, Firuza (2020). “Russian Orientalist ballet and non-Russian National opera: from Diaghilev to Miroshnichenko”, in: Endless Inspiration: One Thousand and One Nights in Comparative Perspective, ed. Orhan Elmaz, Piscataway, NJ: Gorgias Press, pp. 329-351.
Mirzababazadeh-Fomeshi, Behnam (2017). “Comparative Literature as Practiced in Iran.” Revista Brasileira de Literatura Comparada 19, n. 30, 149-163.
Van Der Heide, William (2002). Malaysian Cinema, Asian Film: Border Crossings and National Cultures, Amsterdam: Amsterdam University Press.
)