مسروره مختاری
چکیده
رمان «آتش به اختیار»، یکی از آثار محمدرضا بایرامی در حوزۀ ادبیات داستانی است. این رمان، یکی از نقاط عطف و بزنگاههای هشت سال دفاع مقدّس را به تصویر کشدهاست. این جستار با بهرهگیری از روش مطالعۀ کتابخانهای و به صورت توصیفی – تحلیلی و استفاده از نظریۀ جامعهشناسی رمان (عمدتاً نظریۀ ژرژ لوکاچ و لوسین گلدمن) به تحلیل ...
بیشتر
رمان «آتش به اختیار»، یکی از آثار محمدرضا بایرامی در حوزۀ ادبیات داستانی است. این رمان، یکی از نقاط عطف و بزنگاههای هشت سال دفاع مقدّس را به تصویر کشدهاست. این جستار با بهرهگیری از روش مطالعۀ کتابخانهای و به صورت توصیفی – تحلیلی و استفاده از نظریۀ جامعهشناسی رمان (عمدتاً نظریۀ ژرژ لوکاچ و لوسین گلدمن) به تحلیل محتوایی رمان «آتش به اختیار» پرداختهاست. حاصل مطالعه نشان میدهد که پرداختن به وقایع دفاع مقدّس، واقعگرایی و حقیقتمانندی، تقابل سنّت و مدرنیته، بازتاب فرهنگ عامه، استفاده از زبان عامیانه (تعبیرات و اصطلاحات، الفاظ و آواها)، ضربالمثل و... ، محتوای غالب در این اثر است. افکار و مضامینی که نویسنده در این اثر هنری به تصویر کشیدهاست، تبلوری از کیفیات روحی، عقاید، آرا و جهانبینی اوست. آنچه درخور توجه است، این است که نویسندۀ اثر، با تلفیق روشهای گوناگون و بهرهگیری از ذهن خلاق و سیّال خویش توانستهاست از کثرت رویّه، به وحدتی در خور دست یابد و سبکی خاص در داستاننویسی داشته باشد که در بومینویسی ایشان تبلور یافته است.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
مرتضی مردیها
چکیده
چکیده:عقل و عشق دو اسم معنا هستند و مثل اغلب اسامی معنا، مفهومی کشسان داشتهاند. فیلسوفان و عارفان و شاعرانِ حکیم هرکدام به نوعی در تعریف و تحدید حدود یا تعریض حدود آنها سخن گفتهاند. در قالب یک نگاه بینرشتهای، ادبیات از یک سو، فلسفه (و روانشناسی شناخت)، از سوی دیگر، این مقاله در قالب یک تحلیل محتوای مقایسهای، سیر تحول معنایی این ...
بیشتر
چکیده:عقل و عشق دو اسم معنا هستند و مثل اغلب اسامی معنا، مفهومی کشسان داشتهاند. فیلسوفان و عارفان و شاعرانِ حکیم هرکدام به نوعی در تعریف و تحدید حدود یا تعریض حدود آنها سخن گفتهاند. در قالب یک نگاه بینرشتهای، ادبیات از یک سو، فلسفه (و روانشناسی شناخت)، از سوی دیگر، این مقاله در قالب یک تحلیل محتوای مقایسهای، سیر تحول معنایی این دو واژه را در شاهنامه، پنجگنج و مثنوی پی میگیرد و از دلیل تفاوت دو مقام گفتار و کردار در اقبال به آنها پرسش میکند. بنا بر آنچه یافته شد، فردوسی عقل و عشق را در معانی نزدیک به عرف عمومی کاربرد آنها به کار گرفته؛ نظامی عشق بشری و زمینی را در اعلی درجۀ آن توضیح و بازنمایی کرده است و اشارات اولیه و بسط نایافتهای هم به مفاهیمی چون «عقل کلی» و «عقل تحت هدایت وحی» داشته است؛ مولوی در این کار به شکلی شاخص شالودهشکن بوده و معانی معنوی و آیینی بهکلی متفاوتی بر این مفاهیم حمل کرده که تا مرز اشتراک لفظی پیش رفته است. در قالب یک تناقضنما، تعابیر مولوی از عقل و عشق، تاحدی به دلیل روش غیراستدلالی آن و دشواری درک و سختی اجرا، در یک فضای گفتاری اشرافیت معنوی محدود شد و کاربرد عمومی و عملی این دو مفهوم به نگاه و نمادپردازی اعتدالی نظامی و به ویژه فردوسی نزدیک ماند؛ در حالیکه از حیث اشتهار و احترام ماجرا برعکس این است.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
سهیلا نوربخش بیدختی؛ فرنگیس فرهود
چکیده
یکی از جنبههای مهم تحلیل متن ادبی، بررسی چگونگی درک و تعبیر آن از سوی خواننده است. نظریه های فضاهای ذهنی (فوکونیه، 1997) و آمیزه مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) دو نظریه شناختی هستند که می توانند نحوه دریافت خواننده از متن را تحلیل کنند. این پژوهش با هدف آشنایی مخاطب با چگونگی درک معنی، در چارچوب نظریات مذکور و به روش توصیفی– تحلیلی، به ...
بیشتر
یکی از جنبههای مهم تحلیل متن ادبی، بررسی چگونگی درک و تعبیر آن از سوی خواننده است. نظریه های فضاهای ذهنی (فوکونیه، 1997) و آمیزه مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) دو نظریه شناختی هستند که می توانند نحوه دریافت خواننده از متن را تحلیل کنند. این پژوهش با هدف آشنایی مخاطب با چگونگی درک معنی، در چارچوب نظریات مذکور و به روش توصیفی– تحلیلی، به بررسی دو روایت پرداخته است: بازگردانی بخشی از داستان کاوه آهنگر در شاهنامه و حکایتی از رساله دلگشای عبید زاکانی. دلیل انتخاب داستانی از شاهنامه، شاخص بودن آن اثر روایی در مجموعه آثار ادب پارسی است و حکایت عبید زاکانی میتواند نماینده ژانر طنز در ادبیات باشد، در حالیکه بیان شاهنامه جد است. این دو اثر میتوانند نماینده نوع ادبی زیرمجموعه خود باشند. مطالعه پیش رو بر آن است که فضاهای ذهنی خرد و کلان و نقش فضاسازها در تغییر دریافتهای متن را طی فرایند مفهومسازی تبیین نماید. تحلیل این متون روایی نشان میدهد که چگونه فضاهای اصلی و درونهای یک روایت تحت تأثیر فضاسازها شکل میگیرند و چگونه نگاشت میان آنها باعث ایجاد فضاهای آمیزه میشود. این تحلیل همچنین دو نوع فضای ذهنی عاطفی و غیرعاطفی را که در قالب آمیزه مفهومی بوجود میآیند، آشکار کرده و مشخص میکند که گاه غلبه فضای ذهنی عاطفی بر غیرعاطفی یا بر عکس، می تواند در ایجاد ژانرهای مختلف روایی موثر باشد.
بهمن نامور مطلق؛ پریسا علیخانی
چکیده
اسطوره-آیین سارای یکی از روایت های مشهور و مشترک در میان مردم آذربایجان (ایران و جمهوری آذربایجان) است. این اسطوره-آیین، روایت عشق دختر و پسری است که در اثر غیبت عاشق و ظلم خانِ روستا به خودکشی معشوق می انجامد. این اسطوره-آیین در ادبیات و هنر مردم این مناطق ریشه دوانده و دارای بار ارزشی بالایی در فرهنگ این منطقه است. نگارندگان در این پژوهش ...
بیشتر
اسطوره-آیین سارای یکی از روایت های مشهور و مشترک در میان مردم آذربایجان (ایران و جمهوری آذربایجان) است. این اسطوره-آیین، روایت عشق دختر و پسری است که در اثر غیبت عاشق و ظلم خانِ روستا به خودکشی معشوق می انجامد. این اسطوره-آیین در ادبیات و هنر مردم این مناطق ریشه دوانده و دارای بار ارزشی بالایی در فرهنگ این منطقه است. نگارندگان در این پژوهش که به شیوه ی توصیفی-تحلیلی انجام شده است، تلاش کرده اند تا الگوی عشق را در این روایت، بررسی نموده و اصلی ترین ویژگی آن را استخراج نمایند. مطابق مطالعات انجام شده، مطابق با نظریه ی رنه ژیرار، قربانی شدن معشوق در نتیجه ی میل به تقلید و به دست آوردن دختری که اغلب مردان روستا خواهان وی هستند، توسط خان روستا و گسترش خشونت در میان افراد روستا در جهت حفظ ناموس روستا که نامزد مرد دیگری است ، اصلی ترین الگو برای این روایت شناخته شده است. در این ماجرا، خودکشی معشوق به عنوان تنها راه حل برون رفت از این مناقشه در جهت حفظ اصالت، وفاداری و آزادگی یک زن و در عینحال، ممانعت از آسیب دیدن سلامت و امنیت روستا توسط خان است. پس از این قربانی شدن، قربانی تبدیل به یک اسطوره شده و از آیین سارای که به واسطه ی ادبیات شفاهی و کتبی، موسیقی، شعر، تئاتر و سینما نمود می یابد، پشتیبانی میکند.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
مجید هوشنگی
چکیده
نقش شارحان و مفسرین در تفهیم، ساختارمندی، تاویل، دستهبندی و در نهایت، پویایی و کاربردی نمودن داده-های فکری فلاسفه، جایگاهی ثانوی و گاهی همطراز با خود اندیشمندان را داراست؛ در این میان، ژیل دولوز، فیلسوف و متفکر فرانسوی با بازخوانی و تحلیل نظام اندیشگانی نیچه ودیگران، موفق به خلق و زایش نظریههای نوینی در حوزهی تفکر شده است. او ...
بیشتر
نقش شارحان و مفسرین در تفهیم، ساختارمندی، تاویل، دستهبندی و در نهایت، پویایی و کاربردی نمودن داده-های فکری فلاسفه، جایگاهی ثانوی و گاهی همطراز با خود اندیشمندان را داراست؛ در این میان، ژیل دولوز، فیلسوف و متفکر فرانسوی با بازخوانی و تحلیل نظام اندیشگانی نیچه ودیگران، موفق به خلق و زایش نظریههای نوینی در حوزهی تفکر شده است. او نظریهی شخصیت مفهومی را از تطبیق نظام روایی افلاطون، دکارت، نیچه و چند نویسندهی دیگر ابداع کرد و معتقد بود که شخصیتی چون زرتشت، بواسطهی برخورداری از مولفهها و مشخصههایی، شخصیت مفهومی برساختهی نیچه است. از سویی، میتوان در تحلیل دادهها و مشخصههایی که دولوز در تبیین شخصیت مفهومی بیان میدارد، شمسِ مولانا را نیز دارای این ظرفیت و قابلیت دانست و در نگاهی تطبیقی، این دو را در یک خویشاوندی مشترک تحلیل کرد. لذا این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی، و با بهرهگیری از بنمایهی نظری دولوز، به تحلیل این دو شخصیت در چهارچوب نظریهی شخصیت مفهومی پرداخته است و در نهایت به این نتیجه خواهد رسید که هم شمسِ مولانا و هم زرتشتِ نیچه از یک آبشخور فکری و در چهاچوب شخصیت مفهومی خلق شده اند و هر دو برخاسته از اصل بدلیت، نقاب و امر فراتاریخی بوده و دارای مشخصههای تاثری، نسبتی و پویایی در این ساخت فلسفی و روایی هستند.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
هادی یوسفی
چکیده
روانزخم اجتماعی یا ترومای فرهنگی یک وامواژه از دانش پزشکی و یکی از مباحث جدید در حیطۀ جامعهشناسی فرهنگی است که در معنای آسیبهای روانی فردی و اجتماعی به کار برده میشود و در زمانهای مشخصی از قبیل جنگ و خشونت و... بر یک جامعه چیره میشود و افراد آن جامعه را به واکنشهای خاصی وا میدارد، بررسی جامعه ایرانی در زمان حملۀ اعراب و ...
بیشتر
روانزخم اجتماعی یا ترومای فرهنگی یک وامواژه از دانش پزشکی و یکی از مباحث جدید در حیطۀ جامعهشناسی فرهنگی است که در معنای آسیبهای روانی فردی و اجتماعی به کار برده میشود و در زمانهای مشخصی از قبیل جنگ و خشونت و... بر یک جامعه چیره میشود و افراد آن جامعه را به واکنشهای خاصی وا میدارد، بررسی جامعه ایرانی در زمان حملۀ اعراب و پس از آن؛ یعنی در زمان حکمرانی آنان بر ایران -که به صورت واضح به تخطئهی فرهنگی، زبانی و هویّتی ایرانیان انجامید- نشان دهندهی دچار شدن جامعه ایرانی به روانزخم یا همان ترومای فرهنگی است که واکنشهای متعددی از مبارزهی مسلحانه تا فعالیتهای فرهنگی را به دنبال داشت، فردوسی یکی از افرادی است که با درکی آگاهانه از ترومای فرهنگی و شناخت شیوههای درمان آن، در مسیر احیای جامعهی ایرانی گام نهاد، از این رو نوشتار حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی و با ذکر نمونه، به بررسی راهبردهای فردوسی در راستای علاج روانزخمهای جامعهی ایرانی پرداخته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که فردوسی سه راهبرد مشخص اندیشگانی، هویّتی و زبانی را مدّ نظر قرار داده و با سرایش شاهنامه همزمان هر سه راهبرد را پیش برده است و در نهایت به مخاطبان ایرانی در طول اعصار گوشزد کرده است که اگر ملتی بخواهد زنده بماند باید زبان خود را حفظ کند و حفظ زبان از نظر او برابر است با حفظ هویّت و هر آنچه به آن وابسته است.
محمد احمدی
چکیده
فردوسی در کتاب سترگ خویش در مواضعی از افکار و اندیشههای خود پرده برداشته است. یکی از مهمترین مواضعی که در آن مقام حکیم طوس از عقاید شخصی خود سخن گفته است، ابیاتی است که عموماً پس از یک واقعۀ ناگوار یا مرگ یکی از شخصیتهای شاهنامه ا آمده و در آن فردوسی در مذمت جهان و بیمهری روزگار داد سخن داده است. در این مواضع که در این پژوهش از آن ...
بیشتر
فردوسی در کتاب سترگ خویش در مواضعی از افکار و اندیشههای خود پرده برداشته است. یکی از مهمترین مواضعی که در آن مقام حکیم طوس از عقاید شخصی خود سخن گفته است، ابیاتی است که عموماً پس از یک واقعۀ ناگوار یا مرگ یکی از شخصیتهای شاهنامه ا آمده و در آن فردوسی در مذمت جهان و بیمهری روزگار داد سخن داده است. در این مواضع که در این پژوهش از آن با نام شکواییهها یاد میشود، فردوسی بر اساس نظریۀ دراماتیستی برک برای برقراری ارتباط بر رکن صحنه تأکید دارد. تأکید بر صحنه در ارتباطات انسانی ناشی از نوعی جبرگرایی فلسفی است که عوامل محیطی را در ایجاد تغییر دخیل میداند و اختیار انسان را محدود میشمارد. از جمله عوامل پدید آمدن چنین جهانبینیای در شکواییههای فردوسی و تکرار آن با بسامد بالا در شاهنامه، یکی تأثیر خود شاهنامه یعنی داستان زوال شکوه و عظمت هر دورۀ اساطیری، حماسی و تاریخی ایران و مرگ محتوم شاهان و پهلوانان ایرانی است و دیگر شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دورۀ حیات شاعر است که جریانهای مدنی متفاوتی از دل آن پدید آمده است . این همه زمینۀ مشترکی است که میان فردوسی و مخاطبان او وجود دارد و فردوسی با تأکید بر این زمینۀ مشترک اثر خود را پدید آورده است. پژوهش حاضر نشان میدهد که چه عواملی زمینۀ مشترک میان فردوسی و مخاطبان او را پدید آورده است و این زمینۀ مشترک در برقراری یک ارتباط موفق میان اثر فردوسی و مخاطبان آن که ایرانیان هستند چه تأثیری داشته است.
مراد اسماعیلی
چکیده
این مقاله با مفروض داشتن ارتباط بین حوزههای متنوع اندیشه و هنر هر عصر، پژوهشی بینارشتهای در قلمرو ادبیات تطبیقی و بینارشتهای است که به مطالعهی ارتباط بین شعر، نقاشی و معماری عصر صفوی میپردازد و با استفاده از نظریهی ادبیات تطبیقی هنری رماک، و بررسی بینارشته ای شعر، نقاشی و معماری عصر صفوی در پی تبیین و تحلیل این موضوع است ...
بیشتر
این مقاله با مفروض داشتن ارتباط بین حوزههای متنوع اندیشه و هنر هر عصر، پژوهشی بینارشتهای در قلمرو ادبیات تطبیقی و بینارشتهای است که به مطالعهی ارتباط بین شعر، نقاشی و معماری عصر صفوی میپردازد و با استفاده از نظریهی ادبیات تطبیقی هنری رماک، و بررسی بینارشته ای شعر، نقاشی و معماری عصر صفوی در پی تبیین و تحلیل این موضوع است که چگونه مفهومی یکسان، به اشکال متفاوت در شعر، نقاشی و معماری این عصر نمود یافته است. بر اساس یافتههای این پژوهش، لذت اینجهانی و کسب لذت و سرخوشی، که از مؤلفههای اساسی زمینی شدن و رویگردانی از عوالم دیگر است، یکی از پیشفرضهایی است که اساس اندیشه و هنر این عصر را شکل میدهد. از این روی، شاعران، نقاشان و معماران عصر صفوی به اشکالی مختلف و متنوع، به جنبهی لذت بخش بودن هنر خود توجه داشتهاند و بر اساس آن به آفریدن و خلق آثار خود دست یازیدهاند.
علی افضلی؛ زینب حاجی علی اشرفی
چکیده
رمان عطر فرانسوی اثر امیر تاج السر، با روایت شخصیت اصلی داستان و پرداختن به دیگر شخصیتها که در تعامل با شخصیت اصلی بیان میشود؛ سعی در نشان دادن اوضاع و احوال خفقانآور جامعه و مردم آن دارد. تأثیر اوضاع جامعه و ایجاد «خود ایدهالی» و بررسی تیپ شخصیتها در این رمان با بهرهگیری از نظریه کارن هورنای، موضوع اصلی این پژوهش است. ...
بیشتر
رمان عطر فرانسوی اثر امیر تاج السر، با روایت شخصیت اصلی داستان و پرداختن به دیگر شخصیتها که در تعامل با شخصیت اصلی بیان میشود؛ سعی در نشان دادن اوضاع و احوال خفقانآور جامعه و مردم آن دارد. تأثیر اوضاع جامعه و ایجاد «خود ایدهالی» و بررسی تیپ شخصیتها در این رمان با بهرهگیری از نظریه کارن هورنای، موضوع اصلی این پژوهش است. هورنای به عنوان یکی از مهمترین نظریهپردازان عرصهی شخصیتشناسی بر این عقیده است که ساخت منشیِ آدم بزرگسال از مجموعِ تجاربی که در مدت زندگیِ اجتماعی و فرهنگیِ او روی هم انباشته و متراکم گردیدهاند، تشکیل یافته است و اگر فرد در رابطه با اجتماع، احساس امنیت خود را از دست دهد به اضطراب اساسی دچار میشود. مکانیسم دفاعی فرد در این حالت خارج از سه حالت، مهرطلبی، انزوا طلبی، برتری طلبی نخواهد بود. با بهرهگیری از روش توصیفی – تحلیلی و در پاسخ به این پرسش که دلایل روانرنجوری شخصیتهای اصلی و فرعی رمان عطر فرانسوی چیست و از چه عواملی تأثیر گرفته است، این پژوهش شخصیتهای رمان و کشمکشهای درونی و مکانیسم دفاعی ایشان در برابر اضطراب اساسی را توضیح میدهد. نتیجهی پژوهش بیانگر آن است که همهی شخصیتهای رمان حداقل یکی از وجوه شخصیتی نظریه هورنای یعنی حرکت به سوی دیگران، حرکت علیه دیگران و حرکت به سمت دوری از دیگران را منعکس میکنند.
شایان اکبری؛ احمد فلاحی
چکیده
شاهنامه نهتنها یک اثر سترگ ادبی است، بلکه بخش بزرگی از فرهنگ و هویّت ایرانیان به شمار میآید. تحلیل و تفسیر این اثر با رویکردهای میانرشتهای و با بهرهگیری از دانشهای گونهگون، خاصّه علوم جنایی، میتواند منجر به نوزایی آن شود و شناختی دوچندان و ریشهای را از زوایای مختلف برای خوانندگان ایجاد کند. هستیشناسیِ حقوقی جهانِ ...
بیشتر
شاهنامه نهتنها یک اثر سترگ ادبی است، بلکه بخش بزرگی از فرهنگ و هویّت ایرانیان به شمار میآید. تحلیل و تفسیر این اثر با رویکردهای میانرشتهای و با بهرهگیری از دانشهای گونهگون، خاصّه علوم جنایی، میتواند منجر به نوزایی آن شود و شناختی دوچندان و ریشهای را از زوایای مختلف برای خوانندگان ایجاد کند. هستیشناسیِ حقوقی جهانِ شاهنامه ما را با مفاهیم و نهادهای حقوقی و شبهحقوقی ایران قدیم آشنا میسازد و این آشنایی، در اصل خوانش و دریافتی از تاریخ حقوق ایران محسوب میشود. از این رو، با واکاوی داستان سیاوش در این جستار بر آن شدهایم که چگونگی انجام دادرسی کیفری را در شاهنامه بررسی کنیم و فرآیند رسیدگی به اتهام سیاوش را از دریچه ارکان دادرسی منصفانه وارَسیم؛ تا میزان نزدیکی آن دادخواهی را با یک دادرسی دادگرانه بسنجیم و نیز، زوایای مختصری از شیوه رسیدگی کیفری در ایران قدیم را آشکار سازیم. بر این اساس، داستان را با تکیه بر بررسی «اصل برائت»، «یگانگی نهاد تعقیب و تحقیق» و «آزمون وَر» سنجیدهایم و زوایای باریکبینانهی آنها را با چگونگی دادرسی سیاوش تطبیق داده و تفسیر کردهایم.
هدا امینی؛ مهیار علوی مقدم؛ محمود فیروزی مقدم
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی میان رشتهای در حوزههای زبانشناسی، نقدادبی و جامعه شناسی است که بر کارکرد اجتماعی زبان در جامعه و سیاست و نحوة بازتولید قدرت اجتماعی و سیاسی تاکید میکند. بر اساسِ نظریۀ نورمن فرکلاف ، برای کشف لایههای زیرین و تحلیل الگوی گفتمانی، باید سه سطح «توصیف»، «تفسیر» و«تبیین» را بررسی ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی میان رشتهای در حوزههای زبانشناسی، نقدادبی و جامعه شناسی است که بر کارکرد اجتماعی زبان در جامعه و سیاست و نحوة بازتولید قدرت اجتماعی و سیاسی تاکید میکند. بر اساسِ نظریۀ نورمن فرکلاف ، برای کشف لایههای زیرین و تحلیل الگوی گفتمانی، باید سه سطح «توصیف»، «تفسیر» و«تبیین» را بررسی کرد. برای دست یافتن به الگوی گفتمانی درسطح «تبیین» که سطح اصلی و بنیادین در بررسی جامعهشناسی زبان است، باید سطح «توصیف» (شاخصهای زبانشناختی، عناصر صوری زبان و دستور زبان متن) و سطح «تفسیر» (فرایندهای گفتمان، بافت موقعیتی متن و عوامل بینامتنی) مورد توجّه قرار گیرد. در این مقاله که به روش تحلیلی- توصیفی به گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای، روش تحلیل داده ها به روش کیفی وروش استدلال استقرایی(ازجز به کل) انجام شده میکوشیم برپایة نظریة گفتمانی نورمن فرکلاف، به بررسی رابطة دیالکتیک زبان و قدرت و زبان و گفتمان در رمان چراغها را من خاموش میکنم صرفاً در دو سطح توصیف وتفسیر بپردازیم. دستاورد تحلیل گفتمانی این رمان این است که زویا پیرزاد با تسلط بر گونههای آوایی، واژگانی، ساختارجمله و انواع آن و شخصیت پردازی متن در این اثر، زیر ساختی مناسب برای ورود به سطوح دیگر تحلیل گفتمان انتقادی ایجادکرده است. کاربرد الگوی گفتمانی رمان چراغها را من خاموش میکنم، ازنظرفرکلاف، درسطح توصیف، یعنی توصیف عناصر زبانشناختی و ساختهای زبانی و در سطح تفسیر، یعنی تفسیر فرایندهای گفتمان، گامی است در شناختِ لایههای زیرین این رمان و شناختِ ساختارها و کنش اجتماعی و جهان نگری انتقادی و جامعه شناختی.
حیدر خضری
چکیده
بخش اول مقاله سعی بر آن دارد تا خوانشهای جدیدی از داستان مجنون لیلی ارائه دهد. بخش دوم مقاله با رویکردی میانرشتهای و پسااستعماری به بررسی تاریخ سیر و تحول این داستان از ادبیات قرن هفتم هجری عربی تا اولین اقتباس اوپرایی آن در جهان اسلام (1908– در آذربایجان)، اولین اقتباس سینمایی آن به زبان مالایی (1933- در بنگلادش)، اولین پژوهش کاربردی ...
بیشتر
بخش اول مقاله سعی بر آن دارد تا خوانشهای جدیدی از داستان مجنون لیلی ارائه دهد. بخش دوم مقاله با رویکردی میانرشتهای و پسااستعماری به بررسی تاریخ سیر و تحول این داستان از ادبیات قرن هفتم هجری عربی تا اولین اقتباس اوپرایی آن در جهان اسلام (1908– در آذربایجان)، اولین اقتباس سینمایی آن به زبان مالایی (1933- در بنگلادش)، اولین پژوهش کاربردی در عرصهی ادبیات تطبیقی (40/1398– در ایران)، وبالاخره جدیدترین اقتباس سینمایی آن (2011–در آمریکا) بپردازد. مهمترین دستاوردهای این سفر میانرشتهای و فراملّی و فرهنگی بررسی و تحلیل شدهاند. مقاله با پیشنهاد جایگزین کردن مدل خطی- عمودی- ثنایی رایج در مطالعات ادبیات تطبیقی جهان اسلام با مدل دایره ای- افقی- تعدّدی بینارشتهای و پسااستعماری به کار خود پایان میدهد.
محمدعلی رضایی؛ ساره زیرک؛ امیراسماعیل آذر
چکیده
در این مقاله، دو شخصیّت اصلی رمان سووشون (یوسف و زری) با نظریّۀ عصبیّت کارن هورنای تحلیل روانکاوانه شدهاند. کارن هورنای شکلگیری سه تیپ شخصیّتی نابهنجار برتریطلب، انزواطلب و مهرطلب را متأثّر از محیط نابهنجار دوران کودکی شخص و نوع واکنش او به نابهنجاریهای محیط تربیت میداند. هورنای عامل اضطراب را اصلیترین نشانۀ وجود تضاد ...
بیشتر
در این مقاله، دو شخصیّت اصلی رمان سووشون (یوسف و زری) با نظریّۀ عصبیّت کارن هورنای تحلیل روانکاوانه شدهاند. کارن هورنای شکلگیری سه تیپ شخصیّتی نابهنجار برتریطلب، انزواطلب و مهرطلب را متأثّر از محیط نابهنجار دوران کودکی شخص و نوع واکنش او به نابهنجاریهای محیط تربیت میداند. هورنای عامل اضطراب را اصلیترین نشانۀ وجود تضاد عصبی در شخصیّت فرد میداند. تحلیل روانکاوانه نشان داد شخصیّت مرد (یوسف) همة گونههای تمایلات، احساسات و رفتارهای طبیعی را بدون اضطراب بازتاب میدهد و تضادهای رفتاری او از نوع تضاد طبیعی است که در انسانهای معمولی مشاهده میشود، ولی شخصیّت زن (زری)، بهشدّت تحت اضطراب و ترس شدید قرار دارد. تضاد اساسی در رفتار او، علائم شخصیّت عصبی مهرطلب را بازتاب میدهد. اضطراب شدید در شخصیّت زری، ساختار دفاعی شخصیّت او را از هم فرو میپاشد و ترس از دیوانگی زری را به مداوا برمیانگیزاند و نهایتاً با مرگ یوسف و معالجۀ دکتر عبداللهخان از راه ارجاع زری به خودِ واقعیاش، موجب میشود او بر فاصلۀ میان خودِ تصوّری و خودِ واقعیاش غلبه کند و شجاعت از دست رفتهاش را بازیابد.
مریم زمانی(الله داد)؛ طاهره گلستانی بخت
چکیده
اشتراکات بسیار خواب دیده یا رویا و متن ادبی از جمله پرهیز از مستقیمگویی، استفاده از تصویر، استعاره و نماد سبب می شود که روان شناسان و منتقدان ادبی راههای مشابهی برای کشف یک موضوع پیدا کنند. از طرفی مشهور است که رویا به داستان کوتاه شباهت دارد. اسماعیل فصیح در داستانهایش از ذکر رویا به شکل رویکرد اصلی استفاده نکرده، اما کاربرد ...
بیشتر
اشتراکات بسیار خواب دیده یا رویا و متن ادبی از جمله پرهیز از مستقیمگویی، استفاده از تصویر، استعاره و نماد سبب می شود که روان شناسان و منتقدان ادبی راههای مشابهی برای کشف یک موضوع پیدا کنند. از طرفی مشهور است که رویا به داستان کوتاه شباهت دارد. اسماعیل فصیح در داستانهایش از ذکر رویا به شکل رویکرد اصلی استفاده نکرده، اما کاربرد پر تکرار و گاه استفاده از آن برای پیشبرد داستان در تاثیر گذاری آنها بی سبب نبوده است. هدف این پژوهش، تحلیل رویا در پنج داستان از داستانهای فصیح است که رویا بینی در آنها پر کاربرد است و پاسخ به سوالهای ۱- رویاها چه تاثیری در پیشبرد روند داستان وی دارند؟ ۲-رویاها در داستانهای فصیح از منظر کدام یک از دو نظریه پرداز قابل تفسیر هستند؟ ۳- خوابها در این داستانها پیشگو و بشارت دهنده اند و یا تحت تاثیر وقایع گذشته؟ در این پژوهش از شیوه توصیفی تحلیلی استفاده شد و نتایج نشان داد بیشتر رویاها براساس موارد استرسزا و اضطرابی گذشته فرد شکل میگیرد و موجب تنشهای روحی برای خواببیننده در لحظات بیداری میگردد و گاهی برای التیام و درمان دردهای روزمره، قسمت ناخودآگاهِ ذهن، به کمک خواببیننده آمده و خاطراتی شیرین را تداعی میکند تا آرامش مورد نیاز حاصل گردد. از سوی دیگر، فصیح برای معرفی شخصیتهای داستانی، هم از حیث دلیل حضور آنها در زندگیِ شخصیت اصلی و هم از لحاظ گذشته زندگی وی و نیز روابطی که در حالات بیداری برای خواننده پنهان است، از خوابها به خوبی استفاده کرده است.
صمد علی آقایی؛ وحید غلامی؛ صادق محمدی بلبلان آباد؛ عادل دست گشاده
چکیده
در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارنده قصد دارد کلان استعارة عشق را در اشعار شیرکو بیکس، شاعر کُرد معاصر بررسی کند. دادههای پژوهش، اشعار موجود در کتاب مجموعه شعر اینک دختری سرزمین من است (2011) میباشد که در آن استعارههای کلان و مفهومیِ متعدد و مختلفی مشاهده میشود. اینکه عشق چگونه در اشعار بیکس نمود پیدا میکند ...
بیشتر
در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارنده قصد دارد کلان استعارة عشق را در اشعار شیرکو بیکس، شاعر کُرد معاصر بررسی کند. دادههای پژوهش، اشعار موجود در کتاب مجموعه شعر اینک دختری سرزمین من است (2011) میباشد که در آن استعارههای کلان و مفهومیِ متعدد و مختلفی مشاهده میشود. اینکه عشق چگونه در اشعار بیکس نمود پیدا میکند و چگونه استعارههای مفهومی خُردِ موجود در روساخت این اشعار توسط استعارة کلان عشق انسجام یافتهاند، سوالات اصلی پژوهش میباشند. پژوهش حاضر با تکیه بر نظریة استعارههای مفهومی لیکاف و جانسون (1980) و نظریات کووچش (2010)، و به روش استنباطی- تحلیلی صورت گرفته است و نگارش آن برپایة شیوة کتابخانهای میباشد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که اولاً عشق مفهومی بارز در اشعار بیکس میباشد و همچنین، استعارههای خُرد به کار رفته در روساخت این آثار داری زیرساختی پایهای به نام کلاناستعارة عشق هستند که در سراسر متن موج میزند.
یوسف محمدنژاد عالی زمینی؛ رمضان رضایی؛ پریناز علی اکبری
چکیده
ارتباط، فرایند ارسال و دریافت پیام است که گاه در قالب سخن و کلام شکل می گیرد و گاه در قالبی غیر از کلام، که به نظر میزان تأثیرگذاری این نوع ارتباط بر گیرنده بیش از ارتباط کلامی است. ارتباط غیرکلامی، حاصل به کارگیری اندامهای مختلف بدن برای دریافت و ارسال پیام است. از بین انواع ارتباط غیرکلامی، و به عبارتی کاربرد زبان بدن در فرایند ارتباط، ...
بیشتر
ارتباط، فرایند ارسال و دریافت پیام است که گاه در قالب سخن و کلام شکل می گیرد و گاه در قالبی غیر از کلام، که به نظر میزان تأثیرگذاری این نوع ارتباط بر گیرنده بیش از ارتباط کلامی است. ارتباط غیرکلامی، حاصل به کارگیری اندامهای مختلف بدن برای دریافت و ارسال پیام است. از بین انواع ارتباط غیرکلامی، و به عبارتی کاربرد زبان بدن در فرایند ارتباط، «زبان نگاه» یا ارتباط چشمی همواره اهمیت فوق العاده ای داشته است. به نظر میرسد که شاعران قدیم نیز به اهمیت این موضوع واقف بوده و از آن برای تقویت ارتباط خود با مخاطب به خوبی بهره برده اند. بر این اساس، در مقالۀ پیش رو کوشیدیم استفاده از ساختار ارتباط چشمی یا زبان نگاه را در شعر قدیم فارسی و عربی، با رویکرد تحلیلی مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی تبیین نماییم. یافتههای این پژوهش بیان کنندۀ آن است که هر وقت نگاه بر تخت «سخن» نشسته است، پیام را حکیمانه رسانده ضمن آنکه در برگیرندۀ یک زبان رمزی و اشارتی نیز بوده است.
منا علی مددی
چکیده
هر چند که نظام مشروطه، با هدف جبران عقبماندگی، اصلاح امور و پیشرفت و اعتلای کشور در سطح جهانی، در سال 1285 ه.ش. استقرار یافت، اما دیری نپایید که با شکست مواجه شد و کشور را در هرج و مرج، آشوب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیسابقهای فرو برد. در این شرایط بود که روشنفکران ایرانی تنها راه برون رفت از بحرانهای پی در پی را در روی کار آمدن «دولت ...
بیشتر
هر چند که نظام مشروطه، با هدف جبران عقبماندگی، اصلاح امور و پیشرفت و اعتلای کشور در سطح جهانی، در سال 1285 ه.ش. استقرار یافت، اما دیری نپایید که با شکست مواجه شد و کشور را در هرج و مرج، آشوب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیسابقهای فرو برد. در این شرایط بود که روشنفکران ایرانی تنها راه برون رفت از بحرانهای پی در پی را در روی کار آمدن «دولت مقتدر ملی/ استبداد منور» دیدند. آنان از طرح این اندیشه دو هدف را دنبال میکردند: نخست آنکه با روی کار آمدن دولت مقتدر، ایران بتواند شکوه گذشتۀ خود را باز یابد؛ دوم آنکه در سایۀ دولت مقتدر، اصلاحات اساسی در جهت تجدد و پیشرفت کشور صورت گیرد و جایگاه آن در جهان اعتلا یابد. در این مقاله، نگارنده بر آن بوده است تا با کندوکاو در ادبیات آن روزگار، گرایش برخی از شاعران و نویسندگان ایرانی را به استبداد منور/ دولت مقتدر ملی با هدف بازگرداندن ایران به شکوه باستانی خود و نیل به تجدد نشان دهد. آنچه از این پژوهش حاصل شد آن بود که گرایش به استبداد منور به چهار صورت در ادبیات این دوره نمود یافته است: 1. ابراز نگرانی از نابسامانیهای پس از مشروطه. 2. انتقاد از تحقق نیافتن شعارها و اهداف مشروطهخواهان. 3. آرزوی برآمدن حکومت مقتدر برای سامان دادن به امور کشور. 4. ناسیونالیسم.
فرهاد محمدی
چکیده
بازتابِ دو واژهی «شهر» و «روستا» در ادبیات کلاسیک فارسی نشان میدهد که از نظر کارکردی و ارزشی رابطهی تقابلی بینِ آنها وجود دارد. تصویرسازیهای شاعران، رمزپردازیهای عارفان و مفاهیمی که در متون ادبیِ گذشته با شهر و روستا بیان شده است، همگی بر نگاهِ ارزشگذارانهی متفاوت نسبت به آن دو دلالت میکند. در این نگاه تقابلی، ...
بیشتر
بازتابِ دو واژهی «شهر» و «روستا» در ادبیات کلاسیک فارسی نشان میدهد که از نظر کارکردی و ارزشی رابطهی تقابلی بینِ آنها وجود دارد. تصویرسازیهای شاعران، رمزپردازیهای عارفان و مفاهیمی که در متون ادبیِ گذشته با شهر و روستا بیان شده است، همگی بر نگاهِ ارزشگذارانهی متفاوت نسبت به آن دو دلالت میکند. در این نگاه تقابلی، روستا در قطبِ منفی قرار گرفته که تمام صفاتِ مربوط به این قطب، بدان نسبت داده شده است؛ در مقابل، شهر متعلّق به قطبِ مثبت است که برای بیان مفاهیم و مضامین پسندیده به کار رفته است. در این نوشتار که موضوع آن ماهیّت بینرشتهای دارد و به ادبیات و جامعهشناسی مربوط میشود، به روش تحلیلی ـ توضیحی مفاهیم مربوط به دو واژهی «شهر» و «روستا» در آثار ادبیِ واکاوی میشود تا مشخّص گردد که شاعران و نویسندگان گذشته در رابطه با مسألهی نگاه متفاوت به شهر و روستا چه معیارها و ملاکهایی را در نظر داشتهاند. دستاورد پژوهش بر این قضیه دلالت دارد که منشاء و علّت اصلی نگاهِ متفاوت به شهر و روستا در ادبیات گذشته، توجّه به تأثیر محیط بر ذهن انسان بوده که مولانا بیش از دیگران بدان پرداخته است. نقش و تأثیر عینی زمینههای فرهنگی و اجتماعی نیز در تصویرسازیها و رمزپردازیهایی که با شهر و روستا صورت گرفته، بهوضوح قابل مشاهده است.
یحیی معروف؛ مریم جلالی نژاد
چکیده
تصویر یکی از مبادی استعاره است. یکی از جدیدترین نظریات ارائه شده توسط معناشناسان شناختی طرحوارههای تصویری است. این نظریه نخستین بار توسط زبانشناس شناختی مارک جانسون (1987م) مطرح شد. طرحواره تصویری پیچیدگی مفاهیم ذهنی انسان به دلیل درک حجمی شده او از مفاهیم است، از این رو یکی از زیر ساختهای اساسی استعاره مفهومی به شمار میآید. ...
بیشتر
تصویر یکی از مبادی استعاره است. یکی از جدیدترین نظریات ارائه شده توسط معناشناسان شناختی طرحوارههای تصویری است. این نظریه نخستین بار توسط زبانشناس شناختی مارک جانسون (1987م) مطرح شد. طرحواره تصویری پیچیدگی مفاهیم ذهنی انسان به دلیل درک حجمی شده او از مفاهیم است، از این رو یکی از زیر ساختهای اساسی استعاره مفهومی به شمار میآید. عدنان الصائغ یکی از شاعران برجسته معاصر عراقی است که از کارکردهای زیباشناختی و نوآوری در اشعارش به بهترین وجه بهره برده است. طرحوارههای تصویری ابزار معناشناختی بارزی برای فهم اشعار عدنان هستند. استفاده از طرحوارههای تصویری، سبک استعاری و شاعری خاصی را برای عدنان الصائغ رقم زده است. او با بهرهگیری هوشمندانه تؤام با ظرافتهای ادبی از این سبک در مطریاتش به انتقال معانی و مفاهیم مورد نظرش به مخاطب میپردازد. در این نوشتار سعی بر آن شده است با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا نگاهی به ادبیات نظری پژوهش داشته و در ادامه به بررسی و تحلیل طرحوارههای تصویری در مطریات عدنان الصائغ پرداخته شود. مهمترین یافته مقاله این است که طرحواره حرکتی از پربسامدترین نوع طرحوارههای بکار رفته در قصائد عدنان به شمار میرود.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
علی قادری؛ شاهین قضایی؛ پدرام لعل بخش
چکیده
امروز، چنان که مینماید، جهان دچار انسداد فرهنگی-سیاسی حادی شده است. در چنین شرایطی، بازاندیشی نقش اجتماعی دو رسانۀ ادبیات و سینما برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات میانرشتهای اهمیت بسیاری پیدا میکند. پژوهش حاضر، با تمرکز بر شخصیت سوپرمن و یکی از آخرین اقتباسهای سینمایی با محوریت این ابرقهرمان، یعنی سوپرمن: پسر سرخ (2020) و کتاب مصوری ...
بیشتر
امروز، چنان که مینماید، جهان دچار انسداد فرهنگی-سیاسی حادی شده است. در چنین شرایطی، بازاندیشی نقش اجتماعی دو رسانۀ ادبیات و سینما برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات میانرشتهای اهمیت بسیاری پیدا میکند. پژوهش حاضر، با تمرکز بر شخصیت سوپرمن و یکی از آخرین اقتباسهای سینمایی با محوریت این ابرقهرمان، یعنی سوپرمن: پسر سرخ (2020) و کتاب مصوری (2003) که فیلم از آن اقتباس شده است، به شیوۀ توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش ادبیات و سینما، به ویژه روایتهای ابرقهرمانی، در بازتولید وضع سیاسی-اجتماعی موجود در جهان میپردازد. بر این اساس، این بررسی تأملی است بر عناصر زیباییشناختی و نقش فرهنگی این دو رسانه. یافتههای این مطالعه نشان میدهند که جریان اصلی سینما و ادبیات اغلب در امتداد وضع موجود در حرکت بوده و ایدئولوژی رایج را تثبیت میکنند؛ همچنین، توضیح میدهند که این دو رسانه چگونه میتوانند مهمترین عرصههای مبارزۀ فرهنگی علیه وضع موجود نیز باشند و راههایی برای برونرفت جوامع از این چرخۀ بازتولید و گسستن این انسداد فرهنگی-سیاسی پیشنهاد کنند.
امیررضا وکیلی فرد؛ زویا رضایی محلاتی؛ فاطمه جنتی راد
چکیده
یکی از مهمترین گامها برای افزایش کیفیت منابع آموزش ادبیات، تدوین آنها بر پایهی دانش آموزشکاوی ادبیات است. هدف این پژوهش پرداختن به یکی از اصول تدوین محتوا، تعیین معیار سازماندهی محتوای آموزشی است. معیارها برای سازماندهی محتوای آموزش ادبیات میتواند انواع ادبی، سدههای تاریخی، دورههای سبکشناسی یا... باشد. بررسیها نشان ...
بیشتر
یکی از مهمترین گامها برای افزایش کیفیت منابع آموزش ادبیات، تدوین آنها بر پایهی دانش آموزشکاوی ادبیات است. هدف این پژوهش پرداختن به یکی از اصول تدوین محتوا، تعیین معیار سازماندهی محتوای آموزشی است. معیارها برای سازماندهی محتوای آموزش ادبیات میتواند انواع ادبی، سدههای تاریخی، دورههای سبکشناسی یا... باشد. بررسیها نشان میدهد که دانستههای علمی در مورد مناسبترین معیار سازماندهی محتوای منابع آموزش ادبیات فارسی به غیرفارسیزبانان وجود ندارد. این پژوهش در پی آن است که به این پرسش پاسخ دهد که بهترین معیار سازماندهی محتوای آموزشی ادبیات منظوم و منثور برای غیرفارسیزبانان کدام است. در این راستا، به کمک یک پرسشنامهی محققساخته، معیار مناسب سازماندهی محتوا در تدوین منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان از دیدگاه مدرسان زبان و ابیات فارسی بررسی میشود. پس از اعتبارسنجی پرسشنامه، پرسشنامه به روش نمونهگیری تصادفی ساده در میان شرکتکنندگان این پژوهش توزیع گردید. 52 مدرس و دانشآموختهی آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان شرکت کردند. نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشان میدهد که از نظر مدرسان، معیار سازماندهی محتوای آموزشی برای ادبیات منظوم به صورت معناداری بر اساس سدههای تاریخی بالاترین رتبهی در میان الگوها به خود اختصاص میدهد و انواع ادبی و دورههای سبکشناختی در رتبهی دوم و سوم قرار دارند. در مورد ادبیات منثور، با آنکه ترتیب میانگین معیارها همانند ادبیات منظوم است، اما بین سه معیار تفاوت معناداری از نظر رتبه وجود ندارد. یافتههای این پژوهش به تدوینکنندگان درسنامههای آموزش ادبیات کمک میکند که با رویکرد روشمند و علمی دست به نگارش منابع آموزش ادبیات برای غیرفارسیزبانان بزنند.
پریسا نصیری؛ یحیی طالبیان
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوین از تحلیل گفتمان و به عبارتی نوعی پژوهش گفتمانی است که وجه جامعه شناختی دارد. همچنان که از لفظ انتقادی برمیآید،به مسالهی قدرت،سلطه، نابرابری و بازتولید و مقاومت در برابر قدرت در متون میپردازد. تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف یکی از برجستهترین نظریات در حوزهی گفتمان محسوب میشود که به ساخته ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوین از تحلیل گفتمان و به عبارتی نوعی پژوهش گفتمانی است که وجه جامعه شناختی دارد. همچنان که از لفظ انتقادی برمیآید،به مسالهی قدرت،سلطه، نابرابری و بازتولید و مقاومت در برابر قدرت در متون میپردازد. تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف یکی از برجستهترین نظریات در حوزهی گفتمان محسوب میشود که به ساخته شدن هویتها در چارچوب زبان،کشف خصائص ایدئولوژیک و سیاسی،کاربستهای زبان و بازتولید روابط قدرت در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین میپردازد. نفثه المصدور از جمله آثاری است که با توجه به ظرافت های زبانی و زبان شاعرانه، دارای مفاهیم ضمنی و لایههای زیرین موجود در اثر است که نشان میدهد کلام نسوی قابلیت تحلیل گفتمان انتقادی را دارد.پژوهش حاضر برآن است تا به شیوهی توصیفی_تحلیلی،در سه لایهی توصیف، تفسیر و تبیین،لایههای زیرین و پنهان متن یعنی وضعیت قدرت و ایدئولوژی درعصر مغول را بررسی کند تا با کنارهم گذاشتن ایدئولوژیهای مختلف درمتن به آشنایی زدایی انتقادی و رهیافتی نو در این حوزه دست یابد.یافته-های پژوهش حاکی از آن است، با وجود آنکه در روساخت نفثه المصدور گفتمان جبر، گله و شکایت از روزگار و استبداد و غارتگری مغولان بیداد می کند اما در ژرف ساخت و اندیشهی زیدری، گفتمان جبر و خیانت کارگزاران حکومتی و طبقهی فرودست بیش از استبداد و جبراندیشی الویت دارد.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
نوروز نیمروزی
چکیده
پژوهش حاضر از نوع پژوهش بینارشته ای ( ادبیات، تاریخ و جامعه شناسی) است. پرسش این نوشتار این است که براساس داده های منتج از منابع ادبی (سیاحتنامه ابراهیم بیگ، کتاب احمد و تمثیلات آخوندزاده) و تاریخی (حقایق الاخبار ناصری و شرح زندگانی من) عصر قاجار، نظام اداری این دوره تا چه حد تناسبی با مولفه های مدل سالا ریگز دارد؟ روش تحقیق، روش توصیفی-تحلیلی ...
بیشتر
پژوهش حاضر از نوع پژوهش بینارشته ای ( ادبیات، تاریخ و جامعه شناسی) است. پرسش این نوشتار این است که براساس داده های منتج از منابع ادبی (سیاحتنامه ابراهیم بیگ، کتاب احمد و تمثیلات آخوندزاده) و تاریخی (حقایق الاخبار ناصری و شرح زندگانی من) عصر قاجار، نظام اداری این دوره تا چه حد تناسبی با مولفه های مدل سالا ریگز دارد؟ روش تحقیق، روش توصیفی-تحلیلی منابع ادبی و تاریخی در زمینه ساختار نظام اداری عصر قاجار و تکنیک جمع آوری داده ها فیش برداری از متون است. بررسی اجمالی منابع ادبی و تاریخی این عصر نشان می دهد که با توجه به تاخیر در شکل گیری دولت ملی در ایران و در نتیجه تاخیر در توسعه نظام اداری به مثابه ابزار و ماشین اداری دولت، مولفه های مدرن مدل سالا ریگز حضور تاریخی لازم را در نظام اداری ایران عصر قاجار ندارد بلکه با تلفیقی از حضور مولفه های سنتی و مدرن ضمن غلبه مولفه های سنتی مواجه هستیم. نتیجه نهایی اینکه، با مرور آثار ادبی و تاریخی عصر قاجار می توان گفت که وضعیت نظام اداری در ایران بویژه در دوره قاجار با توجه به پیشینه فرهنگی، اجتماعی و تاریخی جامعه ایران و حضور دو قدرت خارجی روس و انگلیس که مداخله گران موثری در نظام ترتیبات حکومتی و اداری ایران بودند انطباق بیشتری با مولفه های آسیب شناسانه مدل سالا ریگز دارد.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
افسانه غیاثوند؛ مهرداد اکبری گندمانی
چکیده
هر روایتی از عناصری تشکیل شده است که این عناصر روایی نیز با تکیه بر روایتشنو و مفاهیم کانونی شده در آن، شکل و شیوههای خاصی به خود میگیرند. بلاغت روایت، ناظر بر تأثیرگذاری روایت بر روایتشنو است که این مهم نیز نشان از خلق آگاهانۀ روایتها برای انتقال مفاهیم دارد. قصههای مجید از جمله آثار داستانی هستند که با محور بازنمایی جهان ...
بیشتر
هر روایتی از عناصری تشکیل شده است که این عناصر روایی نیز با تکیه بر روایتشنو و مفاهیم کانونی شده در آن، شکل و شیوههای خاصی به خود میگیرند. بلاغت روایت، ناظر بر تأثیرگذاری روایت بر روایتشنو است که این مهم نیز نشان از خلق آگاهانۀ روایتها برای انتقال مفاهیم دارد. قصههای مجید از جمله آثار داستانی هستند که با محور بازنمایی جهان معرفتی کودک و نوجوان و متناسب با دنیای ذهنی آنها خلق شده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس مطالعات بینارشتهای در پی تبیین نقش بلاغت در روایت این قصههاست. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که: هوشنگ مرادی کرمانی در قالب شخصیتی درون داستانی (راوی خردسال) در خلق روایت به اقتضائات دنیای کودک و نوجوان و زبان خاص روایت-های آنها پایبند بوده و در خلق تصاویر از امور ملموس و محسوس که سازگاری زیادی با جهان معرفتی کودک و نوجوان دارد، بهره برده است. توجه به روایتشنو در این قصهها باعث شده است که زبان و بیان قصهها، بلاغت نهفته در آنها، سازوکارهای روایی و مفاهیم کانونی شده در آنها، متناسب با روایتشنو بکار گرفته شوند.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
ساره ملکی؛ فهیمه پهلوان
چکیده
موضوع این پژوهش، تجلّی جناس بصری در طراحی پوستر است. در این پژوهش، ابتدا آرایه جناس و انواع آن معرفی سپس جناس بصری و چگونگی کاربرد آن در طراحی پوستر بررسی شدند. جامعه هدف در این تحقیق، پوسترهای اجتماعی طراحی شده با موضوع بیماری ایدز در کشورآمریکا است که در سالهای 2008 و 2009 طراحی شده و طراحان جناس را دستمایه اصلی برای خلق اثرشان قرار دادهاند. ...
بیشتر
موضوع این پژوهش، تجلّی جناس بصری در طراحی پوستر است. در این پژوهش، ابتدا آرایه جناس و انواع آن معرفی سپس جناس بصری و چگونگی کاربرد آن در طراحی پوستر بررسی شدند. جامعه هدف در این تحقیق، پوسترهای اجتماعی طراحی شده با موضوع بیماری ایدز در کشورآمریکا است که در سالهای 2008 و 2009 طراحی شده و طراحان جناس را دستمایه اصلی برای خلق اثرشان قرار دادهاند. از این میان، تعداد دو پوستر که دارای بیشترین متغیرهای مورد بحث در تحقیق بودند، بهعنوان جامعه نمونه، مورد بررسی قرار گرفتند. هدف از این تحقیق مطالعه تطبیقی آرایه جناس در کلام و چگونگی تجلّی آن در طراحی پوستر است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و روش آن از منظر دادههای تحقیق از نوع کیفی است. بدین معنا که ابتدا متغیرهای مورد نظر در پوسترهای جامعه نمونه، که از طریق مراجعه به منابع الکترونیک جمعآوری شدند، با استفاده از روش مشاهده، کدگذاری و از نمونهها مستخرج سپس در قالب چهار دسته پیامهای تجسمی، شمایلی، زبانی و نیز کاربرد جناس بصری، بررسی شدند. بهطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد همانطور که جناس در کلام نوعی خلاصهنویسی محسوب میشود و باعث زیبایی و تأثیرگذاری کلام میشود، جناس بصری نیز میتواند بهعنوان یکی از بهترین راههای خلّاقانه حل مسائل طراحیگرافیک، به طراحان کمک کند تا بیشترین مفاهیم را با کمترین عناصر بصری ارائه دهند و از این رهگذر به مخاطب کمک کنند تا پیام اثر را بهتر به ذهن بسپارد.