نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نعیمه آقانوری ¹
• مهبود فاضلی ²
• شکوه السادات حسینی ³
• حسین آقاحسینی ⁴

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

³ استادیار گروه پژوهشی مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران. ایران

⁴ استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. اصفهان. ایران

چکیده

این مقاله با روش تحلیلی، به بررسی تطبیقی اشعار سپیده کاشانی، شاعر پایداری ایران و فدوی طوقان، شاعر پایداری فلسطین از دیدگاه نظریه تحلیل گفتمانی لاکلائو و موفه می‌پردازد. شعر پایداری در دهه‌های اخیر خصوصاً در ایران و فلسطین مورد توجه ویژه واقع‌شده و رشد کمّی و کیفی قابل ملاحظه‌ای داشته است. این نوع شعر به دلیل تقابل با جبهه دشمن، تصویری دقیق از دیگری به نمایش می‌گذارد و مرز خود با دیگری را پررنگ می‌سازد. نمایش خود و دیگری که عاملی مؤثر در تعریف هویت ملّی است، در اشعار کاشانی و طوقان قابل تأمل است. این پژوهش بر اساس نظریه گفتمان لاکلائو و موفه به این سؤال اصلی پاسخ می‌دهد که در شعر کاشانی در مجموعه شعر «پروانه‌های شب» و شعر طوقان در مجموعه «تموز والشیء الآخر»، تاریکی و روشنایی چه نقشی در مرزبندی با دیگری دارد؟ و به این نتیجه می‌رسد که در شعر مقاومت ایران و فلسطین، اشتراکات مفهومی مرتبط با نور و ظلمت با روش‌های مختلف ادبی در قالب برجسته‌سازی، حاشیه‌رانی و مانند آن نمود یافته و توانسته مرز خود با دیگری را به مخاطب اشعار نشان دهد و از این طریق به تشویق آنان به مبارزه یا دفاع از خود بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• شعر مقاومت
• نظریه گفتمان
• سپیده کاشانی
• فدوی طوقان
• غیریت‌سازی

موضوعات

• پژوهشهای میان رشته ای ادبی