نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چکیده
ارزیابی‌ها و الگوهای ارزشی از جمله مواردی هستند که بر اساس آن‌ها می‌توان متون ادبی را بررسی و تحلیل کرد. این پژوهش بر پایۀ الگوهای ارزشگذاری متن و با تکیه بر بومگرایی و دانش بینارشته‌ای به بررسی و تحلیل دو مجموعه داستان همراه آهنگهای بابام و آبشوران از درویشیان پرداخته است. روش انجام پژوهش توصیفی و تحلیلی است. این دو مجموعه داستان از جمله آثاری هستند که در حوزۀ واقع‌گرایی نوشته شده-اند و با تکیه بر الگوهای ارزشگذاری در آن‌ها می‌توان کانونی‌سازی‌ها، برجسته‌سازی‌ها و ارزیابی‌های نویسنده از بوم را در آن‌ها سنجید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که درویشیان در قالب عناصر زیست محیطی و برای بیان آلام و رنج‌های قشر متوسط و ضعیف جامعه در تقابل با قشر مرفّه، دستکاری‌ها و تخریب‌های زیست محیطی را هرچند همسو با مظاهر فرهنگ و پیشرفت نیز باشد، نمی‌پسندد و همواره ارزیابی‌هایی منفی نسبت به آن‌ها دارد. همچنین با توجه به الگوهای ارزشی متون می‌توان فهمید که زندگی مسالمت‌آمیز در کنار طبیعت و مخاطرات آن، ریشه در احترام به وابستگی‌های چند سویۀ سیاسی، اجتماعی و... انسان با طبیعت دارد. ذکر این نکته لازم است که موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی راوی برای شکل‌دهی دیدگاهی در پیوند با زیست‌بوم تأثیر بسزایی دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اروین، آلن (1393). جامعهشناسی و محیطزیست، ترجمۀ صادق صالحی و ناهید کاظمزاده گنجی، مازندران: دانشگاه مازندران.
استیبی، آرن (١٣٩٥). زبانشناسی زیست محیطی، ترجمۀ دکتر فردوس آقا گلزاده، تهران: نویسه پارسی.
افشارنادری، کامران (1378). «از کاربری تا مکان»، مجلۀ معماری 6، شماره 6، صص 5-1.
باشلار، گاستون (1394). آب و رؤیاها، ترجمۀ مهرنوش کیفرخی، آبادان: پرسش.
بالامیرزائی، حسین و فریبا البرزی (1396). «بررسی ادراکات حسی مکان در فضاهای معماری از دیدگاه پدیدارشناسی: سیر تحول پدیدارشناسی فضای معماری»، چهارمین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی پایداری و تابآوری، از آرمان تا واقعیت، صص 12-1.
بنسون، جان (1382). اخلاق محیطزیست: مقدمات و مقالات، ترجمۀ عبدالحسین وهابزاده، مشهد: جهاد دانشگاهی.
پارساپور، زهرا (١٣٩٢). دربارۀ نقد بوم گرا، ترجمۀ عبدالله نوروزی، حسین فتحعلی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا (١٣٩٢). نقد بوم گرا، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطات فرهنگی.
پارساپور، زهرا (١٣٩٥). ادبیات سبز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پالتریج، برایان (1396). درآمدی بر تحلیل گفتمان، ترجمۀ طاهره همتی، تهران: نشر نویسه پارسی.
پرتوی، پروین (1394). پدیدارشناسی مکان، تهران: فرهنگستان هنر.
پورجعفر، محمدرضا و همکاران (1390). «پدیدارشناسی هویت و مکان در بافتهای تاریخی»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی، شماره سوم، صص 20-11.
پورمند، حسنعلی و همکاران (1389). «مفهوم مکان و تصویر ذهنی و مراتب آن در شهرسازی از دیدگاه کریستین نُوربری شولتز در رویکرد پدیدارشناسی»، دوفصلنامۀ مدیریت شهری»، شماره 26، صص 92-79.
تیلور، استفنی (١٣٩٧). تحلیل گفتمان چیست، ترجمۀ عرفان رجبی و پدرام منیعی، تهران:نویسه پارسی.
چارهجو، فرزین و عاطفه احمدی (1399). «ارزیابی شاخصهای کیفیت زندگی در محلات حاشیهنشین شهر سنندج»، فصلنامۀ مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، دوره 1، شماره 2، صص 498-483.
درویشیان، علیاشرف (1383). همراه آهنگهای بابام، تهران: نشر چشمه.
درویشیان، علیاشرف (1400). آبشوران، تهران: نشر چشمه.
رادمنش، محمد (1395). جنایت علیه محیطزیست، تهران: ایرانیکا.
رستمی، زهرا (1391). «بومگرایی در آثار نویسندگان کرمانشاهی با تکیه بر سه اثر از علی محمد افغانی، علی اشرف درویشیان و منصور یاقوتی»، دانشگاه پیام نور استان تهران.
ریون، پیتراچ و همکاران (1399). محیطزیست، ترجمۀ محمدرضا افضلی، تهران: شرکت انتشارات فنی ایران.
سالاری، قاسم و همکاران (1394). «ویژگیهای اقلیمی در آثار علی اشرف درویشیان»، سومین همایش نظریه و نقد ادبی، صص 732- 699.
سالاری، قاسم و همکاران (1395). «بررسی نقد بومگرایانه داستانهای علی اشرف درویشیان»، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال سوم، شمارۀ دوم، صص 135-111.
شیرازی، محمدرضا (1392). «جایگاه پدیدارشناسی و تحلیل معماری و محیط»، نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، دوره 1، صص 99-91.
عابدی، محمد و حامد مظاهریان (1392). «ادراک و بررسی فضا و مکان به مثابه محل تعاملات انسان با رویکرد پدیدارشناسی»، کنفرانس ملی معماری و شهرسازی(انسانگرا). صص 12-1.
عادلی، هدیه (1399). مدیریت محیطزیست با رویکرد معماری پایدار، تهران: پیام مؤلف.
عزیزی، علی و مصطفی تقوی(1391). «مروری بر سیر تطور اخلاق زیستمحیطی»، نشریه سیاستنامه علم و فنآوری، سال دوم، شماره 1، صص 56-45.
فیضی، محسن و همکاران (1401). «طراحی مجموعه طبیعتگردی کودکان با رویکرد ارتقای خلاقیت و ارتباط بیشتر با طبیعت»، دومین کنفرانس بینالمللی معماری، عمران، شهرسازی، محیطزیست و افقهای هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب، صص 19-1.
قلیپور، سیاوش و همکاران (1397). «شکلگیری فضاهای مسکونی در کرمانشاه با تأکید بر مسکن مهر و سکونتگاههای غیر رسمی»، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال سوم شماره 10، صص 106-73.
معمارباشی، محمدرضا و همکاران (1399). «اقتصاد سیاسی طرد (حاشیهنشینسازی محله شهیاد در کرمانشاه)»، مجله جامعهشناسی ایران، دوره بیستویکم، شمارۀ 2، صص 124-196.
نیس، آرنه (1399). بومشناسی، اجتماع و سبک زندگی، ترجمه نسرین خسروی، تهران: بان.
ویلسون، ادوارد (1396). در جستجوی طبیعت غریزه زیستگرایی، ترجمۀ کاوه فیضاللهی، تهران: فرهنگ نشر نو.
یوما، راجر پرمن و جیمز مکگیلری (1382). ترجمۀ حمیدرضا ارباب، تهران: نشرنی.
Guo، fei and yihaofei (2023). An Ecological Discourse Analysis of Border Town from the Interpersonal Function Perspective: A Literature Review ،pp 70-80.
- Erwin, Alan (2014). Sociology and environment, translated by Sadegh Salehi and Nahid Kazemzadeh Ganji, Mazandaran: Mazandaran University.
)