بررسی همپوشانی استعاره‌های ساختاری مفهوم

بهمنش, ناهید; کاظمی, فروغ

doi:10.30465/lir.2023.42948.1608

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² دانشیار زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.30465/lir.2023.42948.1608

چکیده

در پژوهش پیش‌رو مساله اصلی بررسی همپوشانی استعاره‌های ساختاری مفهوم "دنیا" در قصیده‌ها و قطعه‌های سعدی و پروین است. این پژوهش با بررسی استعاره‌های مفهومی با حوزه مقصد "دنیا" در قصیده‌ها و قطعات سعدی و پروین در پی یافتن پاسخ به این سوالات است: الف) استعاره‌های مفهومی ساختاری با حوزه مقصد "دنیا" در اشعار سعدی و پروین کدام‌اند؟ ب) همپوشانی استعاری استعاره‌های مفهومی ساختاری با حوزه مقصد "دنیا" در شعر دو شاعر چگونه است؟ پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد. نتایج حاصل از بررسی‌های کمی پژوهش شامل 94 استعاره مفهومی ساختاری با حوزه مقصد دنیاست که از قصیده‌ها و قطعه‌های دو شاعر نمونه‌گیری و ارزیابی شد. یافته‌ها نشان‌می‌دهد که در شعر دو شاعر حوزه‌های مبدأ ساختاری مشترک پربسامد برای مفهوم‌سازی دنیا، ساختمان، سفر و مزرعه است. در نهایت، پژوهش نشان‌داد استعاره‌ها در شعر هر دو شاعر ریشه در همبستگی‌های تجربی و درک آنان از مفهوم "دنیا" دارد و هر چند که تنوع استعاری در شعر پروین بیشتر است؛ اما به طور کل میان اهداف آن‌ها همپوشانی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پژوهشهای میان رشته ای ادبی

مراجع

کتاب‌نامه

اعتصامی، پروین (1396). دیوان اشعار، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.

بهمنش، ناهید؛ کاظمی، فروغ (1402). «تبیین استعاره‌های هستی شناختی و ساختاری مفهوم دنیا در اشعار سعدی و پروین»، زبان‌پژوهی، دورۀ 15، شمارۀ 47، صص 99- 129.

حجازی، سیده شیرین؛ بهارزاده، پروین؛ افراشی، آزیتا (1399). «فرایند انسجام میان استعاره‌های مفهومی قرآن کریم»، مطالعات قرآن و حدیث، دورۀ 14، شمارۀ 1، صص 307 – 327.

خراسانی، فهیمه؛ غلامحسین‌زاده، غلامحسین (1397). «استعارۀ مفهومی: نقطۀ تلاقی تفکر و بلاغت در قصاید ناصرخسرو» ، فنون ادبی، دورۀ 10، شمارۀ 1، صص 71 ـ 84.

خزاعی اصفهانی، منیژه (1400). بررسی تطبیقی استعاره و حوزه‌های مبدأ و مقصد در غزلیات حافظ و سعدی در چهارچوب زبان‌شناسی شناختی، رسالۀ دکتری زبان‌شناسی، زاهدان: دانشگاه آزاد اسلامی.

خصلتی، حمید؛ علوی مقدم، مهیار؛ فیروزی مقدم، محمود (1401). «تحلیل استعارۀ مفهومی ساختاری هستی در غزل‌های بیدل دهلوی»، متن‌پژوهی ادبی، دورۀ 26، شمارۀ 92، صص 253 ـ 283.

سعدی، شیخ مصلح الدین (1381). کلیات، تصحیح محمد علی فروغی، تهران: نشر پیمان.

قاسم‌زاده، سیدعلی (1398). «استعارۀ مفهومی در نظام فکری نعیم فراشری»، مطالعات زبانی و بلاغی، دورۀ 10، شمارۀ 20، صص 389 ـ 416.

گرجی، مصطفی؛ صارمی، محمود (1392). «بررسی استعاره مفهومی "رفتن" در شعر قیصر امین‌پور بر پایۀ معناشناسی شناختی‌»، پژوهش‌های ادبی، دوره 10، شماره 39، صص 133ـ 154.

مراد، ندا؛ حسنوند، امیرحمزه (1396). «کاربرد استعاری دنیا در شعر پروین با رویکرد شناختی»، سومین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، https://civilica.com/doc/749047.

Charteris-Black, J. (2017). The routledge handbook of language and politics, London: Taylor and Francis group.

Fatwansyah, B. & Ayomi, P.N. & Pratiwi, D.P.E. (2022). “An analysis structural metaphor in imagine Dragon’s selected songs”, Jurnal Impresi Indonesia, 1(4): 322-327.

Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaohor, Cambridge: Cambridge University Press.

Lakoff, G. & Johnson, M. (2003). Metaphors we live by, Chicago: University of Chicago Press.

Lee, D. (2001). Cognitive Linguistics, New York: Oxford University Press.

Luo, R. (2018). “A Study on Chinese LIFE Metaphors fro Corpus-Based Approach”, Neuroquantology, 16(5): 67-75.

Trang, Ph. (2021). “The conceptualization of life in English and Vietnamese propaganda slogans”, V NU Journal of Foreign Studies, 37(1): 153-164.

پژوهش های بین رشته ای ادبی

بررسی همپوشانی استعاره‌های ساختاری مفهوم"دنیا" در اشعار سعدی و پروین

مراجع

مراجع

دوره 6، شماره 11
فروردین 1403
صفحه 69-96

بررسی همپوشانی استعاره‌های ساختاری مفهوم"دنیا" در اشعار سعدی و پروین

مراجع

مراجع

دوره 6، شماره 11فروردین 1403صفحه 69-96

دوره 6، شماره 11
فروردین 1403
صفحه 69-96