نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصص زبانشناسی همگانی دانشگاه ازاد اسلامی ، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران

2 استاد زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار گروه زبان فرانسه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز تهران ایران

10.30465/lir.2022.41732.1542

چکیده

عناصر درون‌گفتمانی عموما در نظام تطبیق‌پذیر با جهان هستی خود همگرا هستند؛ اما اگر این نظام، تطبیق‌پذیر نباشد(گسست) با جهان هستی خود واگرا رفتار می‌کند. بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد تا بر اساس نشانه‌معناشناسی گفتمانی به نحوه شکل‌گیری نظام تطبیق‌پذیر و گسست در نمایشنامة معمای ماهیار معمار اثر رضا قاسمی بپردازد. از این رو، از کل پیکره، هشت نمونه انتخاب و به صورت تحلیلی-توصیفی واکاوی شد. نتایج به دست آمده در این تحقیق حاکی از این قضیه است که اولا هویت در ارتباط با ‌تن‌مداری شکل می‌گیرد؛ ثانیا، یک هویت وقتی فرو می‌پاشد که با گسست تن مادی و جسمانه‌ای از تن‌پدیداری روبرو شود. خود این امر، در گفتمان، ناامنی می‌آفریند و در نهایت، وقوع گسست را در شرایط چالش بروز می‌دهد و درست در همین حالت است که وضعیت منجمد و تثبیت در هم می‌شکند و استحاله معنایی رخ می‌دهد.


کلیدواژه‌ها

موضوعات

بیگ زاده خلیل، پریسااحمدی،  سوسن جبری و عبد الرضا نادری فر( 1402) ،«تحلیل تطبیقی آشوب‌ و نظم در رمان‌های چاه بابل و واحۀ غروب بر پایة الگوی نشانه‌شناسی فرهنگی لوتمان» ،دو فصل نامۀ پژوهش های بین  رشته ای ادبی، دوره 5 شماره 9.
پاکتچی، احمد (1391)، «سطوح ناامنی نشانه‌‌ای و تنظیم فاصله در ارتباط، پیجویی الگو در حکایت‌هایی از گلستان سعدی»، نامه  نقد، مجموعه مقالات دومین همایش ملی نقد ادبی، حمیدرضا شعیری. تهران، خانه کتاب،ص443 -461.
  رحیمی‌جعفری، مجید (1392 )، «تحلیل امنیت ونا امنی نشانه‌‌ای در جا به جا یی روابط قدرت در فیلم  «لی لی  مارلن»»، فصلنامه سینما و ادبیات، سال 10، ش 39، ص 44ـ46.
رحیمی‌جعفری، مجید و حمیدرضا شعیری (1389)، «از ابرسوژه تا ناسوژه جلوه‌های متناوب قدرت در نمایشنامه سیاه اثر ژان ژنه»، نقد زبان و ادبیات خارجی، بهار و تابستان 1389، ش 4، ص 1-17.
زمانی فاطمه وابراهیم کنعانی( 1402تحلیل نشانه شناختی باب «شیر و گاو» کلیله و دمنه براساس نظریه سبک زندگی اریک لاندوفسکی»،دوفصل نامه پژوهش های بین  رشته ای ادبی .
شعیری، حمیدرضا (1394)، «مقاومت، ممارست و مماشات گفتمانی: قلمروهای گفتمان و کارکردهای گفتمان و کارکردهای نشانه-معناشناختی آن»، جامعه شناسی ایران، سال 16، ش 1، بهار، 110-128.
شعیری، حمیدرضا (1395). نشانه-معناشناسی ادبیات (نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی)، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
شعیری، حمیدرضا (1398). «تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمان اجتماعی مد‌: از عقل‎گرایی تا آرمان‌گرایی»، فصلنامه زبان شناسی اجتماعی، سال 2، ش 4، 31-37.
شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی (1388)، راهی به نشانه-معناشناسی سیال (با بررسی موردی «ققنوس» نیما). تهران، عملی و فرهنگی.
طاهری، رضا ،  امیراسماعیل آذروساره زیرک (1400)«نشانه شناسی فرهنگی هستۀ بنیادین (هزار و یک شب)بر اساس متون هم ریخت»  فصل نامه پژوهش های بین  رشته ای ادبی سال سوم، شماره ششم ، پاییز وزمستان صص 165 – 189.
قاسمی، رضا (1390)، معمای ماهیار معمار، تهران، نیلوفر.
معین، مرتضی‌بابک (1389)، «بررسی پدیده‌های عدم امنیت و امنیت نشانه‌ای و عکس‌العمل در مقابل عدم امنیت نشانه‌‌ای در فیلم اخراجی‌ها»، نشانه‌شناسی فرهنگ، امیرعلی نجومیان، تهران، سخن، 159- 174.
معین، مرتضی‌بابک (1394)، معنا به‌مثابه تجربه زیسته «گذر از نشانه­شناسی کلاسیک به نشانه­شناسی با دورنمای پدیدارشناختی»، تهران، سخن.
معین، مرتضی‌بابک (1399)، «خوانش مارسل و سوان با دیگری و جهان با تکیه بر نظام‌های میل و سلیقه اریک لاندوفسکی»، نقد زبان و ادبیات خارجی، سال 17، ش 25، 239-260.
 
Barthes, R. (1967), Systèm de la mode: Paris, Editions du Seuil
Coquet, J. C. (1997), La quete du sens. Paris: PUF.
Floch, J. M. (1995), Identit‌és visuelles. Paris: PUF.
Fontanille. J. (1995), “La base perceptive de la sémiotique”, in Degres, No. 81. Bruxelles
Fontanille. J. (1998). Sémiotique du Discours. Limoges. PuLIM
Fontanille. J. (1999), Sémiotique et littérature (Essais de méthode), Paris: PUF
Fontanille. (2004) Soma et séma. Figures du corps, Paris, Maisonneuve & Larose.
Greimas, A. J. (1986), Semantique structurale. Paris : PUF.
Greimas, A. J. (1987), Dé limperfection, per igueux, pierre Fanlac.
Landowski, E. (1989), La société réfléchie. Essai de socio-sémiotique, Paris, Editions du Seuil.
Landowski, E. (2004). Passions sans nom, Paris: PUF.
Landowski, E. (2005), "Les interactions risquées", in Nouveaux actes semiotique. Limoges : PULIM.
Lotman, Y. (2004), L’explosion et la culture. Traduit pat Inna Merkoulova, Limoges: PULIM.