پژوهش های بین رشته ای ادبی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

اعتبار نشریه

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی تطبیقی دو نمایشنامه‌ی طوفان امه سه‌زر و چشم در برابر چشم غلامحسین ساعدی با تاکید بر آراء میشل فوکو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 استادیار گروه ادبیات نمایشی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

10.30465/lir.2022.40154.1467

چکیده

مکتب آمریکایی ادبیات تطبیق بستر مناسبی را فراهم کرده است تا بتوان مضامین، دیدگاه‌ها و مفاهیم مستتر در آثار ادبی را فارغ از زبان و جغرافیای آن‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. در این پژوهش نمایشنامه چشم در برابر چشم غلامحسین ساعدی و طوفان امه ‌سزر را با استفاده از مکتب آمریکایی و با تاکید بر آرا میشل فوکو مورد تطبیق قرار می‌دهیم و شباهت‌ها و تفاوت‌های میان آن دو را بررسی می‌کنیم. فوکو در کتاب مراقبت و تنبیه به تشریح مجازات دولت‌ها در عصرهای مختلف پرداخته است. اشخاص قدرتمند با استفاده از دستگاه فکری و مجازات مورد نظرشان اقشار مختلف جامعه را تحت فشار قرار داده و آن‌ها را تنبیه می‌کنند. فوکو لزوما این مجازات را بازدارنده و متناسب با جرمِ مجرم نمی‌داند. همانطور که در این مقاله بررسی خواهد شد، در این نمایشنامه‌های منتخب، پادشاه به عنوان بالاترین منصب قدرت تنها محل تعیین مجازات است. غیاب دستگاه قضایی و جایگاه محاکمه در هر دو نمایشنامه نشان‌دهنده‌ی سلیقه‌ای عمل کردن دستگاه حکومت در منظر نویسندگان این آثار است. در چشم در برابر چشم تنبیه جسمی بیشتر از تنبیه روحی پسندیده می‌شود در حالی‌که در نمایشنامه طوفان بالعکس است. آنطور که فوکو می‌گوید نمایشی بودن مجازات در جهت تثبیت قدرت و ترساندن مردم می‌باشد که در این دو نمایشنامه‌ هم دلایل استفاده از تنبیه با این فرضیه همراستاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
حری، ابوالفضل (۱۴۰۱). «برهم‌کنشی مطالعات میان رشتگی و فرهنگی در ادبیات تطبیقی»، پژوهش­های بین رشته­ای ادبی، دوره ۴، شماره ۸، صص ۱۱۱-۱۳۴.
حسن پور آلاشتی، حسین و سادات غفوری، عفت (۱۳۹۲). «نقد روان کاوانه داستان دو برادر غلامحسن ساعدی»، پژوهشنامه ادبیات داستانی، دوره ۲، شماره ۴، صص ۱-۱۶.
 رضوان طلب، زینب و مهرابی، مرضیه (۱۳۹۷). «بررسی تاثیرات فرهنگی استعمار در آثار ادریس شرایبی در پرتو آراء امه سه­زر»، نشریه پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره ۲۳، شماره ۲، صص ۳۹۳-۴۱۴.
ساعدی، غلامحسین (گوهرمراد) (۱۳۵۱). «چشم در برابر چشم»، چاپ دوم، تهران: نشر امیرکبیر.
سرسنگی، مجید و امینی، فرهاد و رشیدی، صادق (۱۳۹۹). «سازوکار مواجهه با دیگری در نمایشنامه «آی بی‌کلاه، آی باکلاه» با رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی»، جامعه شناسی هنر و ادبیات، دوره ۱۲، شماره ۱، ص ۴۵-۶۸.
سه­زر، امه (۱۳۸۱). توفان، ترجمه فریبا کامگاری و فرشید محسن­­زاده، چاپ یکم، تهران: نشر نیلا.
عیسی زاده حاجی آقا، محمد، مشفقی، آرش، و حجاجی کهجوق، عزیز (۱۳۹۸). «نمادشناسی تطبیقی عزاداران بیل ساعدی و مسخ کافکا»، نشریه ادبیات تطبیقی، دوره ۱۱ ، شماره ۲۱، صص ۱۳۳-۱۵۳.
فوکو، میشل (۱۴۰۰). مراقبت و تنبیه، ترجمه نیکو سرخوش، چاپ هجدهم، تهران: نشر نی.
قوامی، بدریه، منصوری، نعمت، برزویی، رضا، و ادهمی، جمال. (۱۴۰۲). «خوانش جامعه شناختی رمان عزاداران بیل غلامحسین ساعدی با تکیه بر نظریة چند صدایی باختین»، پژوهش‌های بین‌رشته­ای ادبی. چاپ آنلاین: 10.30465/lir.2023.44450.1670
محمدنژاد عالی زمینی، یوسف، رضایی، رمضان، و علی اکبری، پریناز. (۱۳۹۹). «تحلیل مقایسه ای ارتباط غیرکلامی در شعر کلاسیک فارسی و عربی»، پژوهش­های بین‌رشته­ای ادبی، دوره ۲، شماره ۴، صص ۲۷۴-۲۹۴.
معنوی صومعه بزرگ، فاطمه، رحیمی، سید مهدی، و عزیزی، محمدرضا (۱۳۹۴). «بررسی تطبیقی عناصر نمایشنامة بجمالیون توفیق الحکیم با پیگمالیون اثر غلامحسین ساعدی»، نشریه پژوهش‌های ادبیات تطبیقی، دوره ۶، شماره ۲، صص ۲۰۹-۲۳۵.
یوست، فرانسوا، انوشیروانی, علیرضا (۱۳۸۷). «فلسفه و نظریه­های جدید در ادبیات»، فصلنامه ادبیات تطبیقی، دوره ۲، شمارة ۸، صص ۳۷-۵۶.
A Study Guide for Aimé Césaire's "Une Tempête" (2018), Michigan: Cengage Learning Gale.
Cesair, Aime (2002). Une Tempete translated by Fariba Kamgari and Farshid Mohsenzadeh, first edition, Tehran: Nila Publication.
Conquergood, Dwight (2002). “Lethal Theatre: Performance, Punishment, and the Death Penalty”, Theatre Journal, Vol. 54, No. 3, pp. 339-367.
Foucault, Michel (2021). Discipline and Punish, translated by Niko Sarkhosh, 18th edition, Tehran: Ney Publication.
Foucault, Michel (1982). “The Subject and Power”, Journal of Critical Inquiry, Vol. 8, No. 4, pp. 777-795.
پژوهش های بین رشته ای ادبی
دوره 5، شماره 10 - شماره پیاپی 10
شهریور 1402
صفحه 31-54
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار