نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. Ytalebian@gmail.com
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. msadeghfttah@gmail.com
3 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. bashiri.uni@gmail.com
چکیده
بر اساس یافته های زبان شناسان، گویش الموتی را می توان در زیر مجموعه زبان های شمالی_غربی ایران باستان تقسیم بندی کرد و زبان های ایرانی را می‌توان در قالب خانواده ی بزرگ زبانی (هند و اروپایی) بررسی کرد، افق مقایسه و پیوند گویش الموتی با زبان لاتین در سرآغاز و منشا از جهات شکل، ساختار آوایی و معنایی دامنه وسیعی از تحقیقات را پیش چشم محققان می گستراند، هنوز بسیاری از واژگانی که در زبان گویش‌وران الموتی به کار برده می شود با صورت و ساخت آوایی کهن آن به کار می رود. در این مقاله به طور اجمالی به برخی از ویژگی های صرفی باستانی این گویش اشاره خواهد شد و در ادامه برای اثبات نگرش فوق بیست واژه و سه پسوند را که از جهت شکل آوایی و معنایی با واژگان لاتین هم پوشانی دارند تطبیق می شوند؛ نخست واژگان را در منشا و ریشه‌های باستانی زبان های ایرانی یعنی پهلوی و اوستایی می کاود؛ سپس کلمات را در نگاهی عمیق تر در بستر خانواده زبان های هند و اروپایی مقایسه می کند و شباهت های معنایی و آوایی آن را ارائه می دهد. هویت و اصالت باستانی این گویش را در زبان های ایرانی و پیوند آن را با خانواده زبان های هند و اروپایی می توان مشاهده کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- آریان‌پور کاشانی، منوچهر، (1384)، ریشه‌های هند و اروپایی زبان فارسی، چاپ اول، اصفهان: جهاد دانشگاهی.
- ابوالقاسمی، محسن، (1374)، ریشه‌شناسی، چاپ اول، تهران: ققنوس.
- ارانسکی، یوسف، (1378)، زبان‌های ایرانی، ترجمۀ علی‌اشرف صادقی، چاپ دوم، تهران: سخن.
- باقری، مهری، (1375)، تاریخ زبان فارسی، چاپ دوم، تهران: قطره.
- باطنی، محمدرضا، (1387)، فرهنگ معاصر پویا، انگلیسی ـ فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
- بهرامی، احسان (با یاری فریدون جنیدی)، (1369)، فرهنگ واژه‌های اوستایی، دفتر سوم، چاپ اول، تهران: بنیاد نیشابور.
- پاشنگ، مصطفی، (1381)، فرهنگ پارسی و ریشه‌یابی واژگان، چاپ اول؛ تهران: محور.
- پورهادی، مسعود، (1387)، زبان گیلکی، چاپ اول، رشت: دانشنامۀ فرهنگ و تمدن گیلان.
- پورداود، ابراهیم، (1343)، آناهیتا، به کوشش مرتضی گرجی، تهران: امیرکبیر.
- پورداود، ابراهیم، (1326)، فرهنگ ایران باستان، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
- ثمره، یدالله، (1394)، آواشناسی زبان فارسی، چاپ دوازدهم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- حق‌شناس، علی‌محمد، (1380)، فرهنگ معاصر هزاره، چاپ اول، تهران: فرهنگ معاصر.
- حسن‌دوست، محمد، (1393)، فرهنگ ریشه‌شناسی فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- خالقی مطلق، جلال، (1394)، فرهنگ ریشه‌شناسی فارسی، چاپ اول، اصفهان: مهرافروز.
- دهخدا، علی‌اکبر، (1377)، لغتنامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
- رضایتی، محرم، (1386)، زبان تالشی، چاپ اول، رشت: فرهنگ ایلیا.
- رضائی باغ‌بیدی، حسن (1395)، واژه‌نامۀ موضوعی زبان‌های باستانی ایران، چاپ اول، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- سبزعلی‌پور، جهان‌دوست، (1389)، زبان تاتی، چاپ نخست، رشت: فرهنگ ایلیا.
- صادقی، علی‌اشرف، (1379)، نگاهی به گویش نامه‌های ایرانی، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- فره‌وشی، بهرام، (1381)، فرهنگ فارسی به پهلوی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.
- کریستن‌سن، آرتور، (1374)، گویش گیلکی رشت، چاپ اول، تهران: سروش.
- کیا، صادق، (1327)، واژه‌نامۀ طبری، تهران: دانشگاه تهران.
- میرفضائلیان، احمد، (1389)، واژگان فارسی در انگلیسی، چاپ دوم، تهران: فرهنگ معاصر.
- بارتُلُمه، کریستیان، (1383)، فرهنگ ایران باستان، چاپ اول، تهران: اساطیر.
- J, P, Mallory & D, Q, Adams, (1997), Encyclopedia of Indo_Europian culturev.”dew”, London: Fitzroy Dearborn.
- Nourai, Ali (2013), "An etymological Dictionary of Persian, English and other Indo_Europian languages" (Vol.1).
)