نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران.

چکیده

بررسی شخصیّت کلو در داستان سووشون مسئلۀ اصلی این مقاله است که به سبب دوری از خانوادۀ روستایی و محیط دلخواهش دچار اضطراب و پرخاشگری شده و در برابر یوسف و خانواده‌اش، مکانیسم‌های دفاعی روانی را به کار می‌برد که منطبق با نظریّۀ کارن هورنای‌ است.

هدف از این تحقیق، آن است که تاثیر دوران کودکی و محیط رشد و تعلیم و تربیت را در شکل‌گیری شخصیّت آیندۀ کودک نشان دهد. کودکی که به‌خاطر احساس ناامنی و نبودِ محبّت واقعی احساس درماندگی ‌کند، راهی جز انتخاب مخالفت و ستیز ندارد.

روش مقاله برای رسیدن به اهداف و نتایج مشخص به شیوۀ توصیفی- تحلیلی بوده و استفاده از روش کتابخانه‌ای و گردآوری مطالب را در پیش گرفته است.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که وقتی کودک در دوران رشد از امنیّت روانی بی‌بهره باشد، دچار اضطراب‌های فراوانی می‌گردد که زمینۀ روان‌رنجوری را فراهم آورده و باعث استحالۀ شخصیّتی نیز می‌گردد؛ و سرانجام یک از تیپ‌های شخصیّتی مورد نظرِ کارن هورنای در او آشکار می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آدلر، آلفرد. (1379). شناخت طبیعت انسان از دیدگاه روان‌شناسی، ترجمۀ طاهره جواهرساز. تهران: نشر رشد.
اسحاقیان، جواد. (1393). داستان‌شناخت ایران، نقد و بررسی آثار سیمین دانشور. تهران: نشر نگاه.
ﺑﺮاﻫﻨﻲ، رﺿﺎ. (١٣٦٢).ﻗﺼﻪﻧﻮﻳﺴﻲ،ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﻧﻮ
حسینی، بیتا. (1391). تیپ‌شناسی‌های شخصیّت در نظام‌های روان‌درمانی. تهران: انتشارات جنگل
خوروش، مهدی. (1394). روان‌شناسی شخصیّت. اصفهان: انتشارات سنا.
دانشور، سیمین. (1398).سووشون. تهران: انتشارات خوارزمی.
رایکمن، ریچارد. (1387). نظریّه‌های شخصیّت. ترجمه‌ی مهردادفیروزبخت. تهران: انتشارات ارسباران
سرمشقی، فاطمه. (1397). سووشون، آینۀ روزگار. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
شاملو، سعید. (1382). روان‌شناسی شخصیت. تهران: انتشارات رشد
شولتز، دوان‌پی و شولتز، سیدنی‌الن. (1391). نظریّه‌های شخصیّت، ترجمۀ یحیی سیّدمحمدی. تهران: نشر ویرایش. 
گلشیری، هوشنگ. (1392). جدال نقش با نقّاش در آثار سیمین دانشور. تهران: نشر نیلوفر.
ﻣﻴﺮﺻﺎدﻗﻲ، ﺟﻤﺎل. (١٣٨6).ﺟﻬﺎن داﺳﺘﺎن ایران.دو جلدی.ﺗﻬﺮان: نشر اﺷﺎره
میرصادقی، جمال. (١٣92).ﺷﻨﺎﺧﺖ داﺳﺘﺎن. ﺗﻬﺮان: نشر نگاه
هورنای، کارن. (1382). روان‌شناسی زن، ترجمۀ محمّدحسین سروری. تهران: نشر دانژه.
هورنای، کارن. (1387).عصبیّت و رشد آدمی، ترجمۀ محمّدجعفر مصفّا. تهران: نشر بهجت.
هورنای، کارن. (1390).شخصیّت عصبی زمانۀ ما، ترجمۀ محمّدجعفر مصفّا. تهران: نشر بهجت.
هورنای، کارن. (1391). خودکاوی، ترجمۀ محمّدجعفر مصفّا. تهران: نشر بهجت.
هورنای، کارن. (1369). تضادهای درونی ما، ترجمۀ محمّدجعفر مصفّا. تهران:نشر بهجت.
یاوری، حورا. (1387). روانکاوی و ادبیات(دو متن، دو انسان و دو جهان از بهرام گور تا راوی بوف کور). تهران: نشر سخن
ب- مقالات
برزمینی، لیلا و گلچین، زهرا. (۱۳۹۴). «شخصیّت‌پردازی زن در ادبیّات داستانی سیمین دانشور با تاکید
بهمنی‌مطلق، یدالله و باقری، نرگس. (۱۳۹۱). «مقایسۀ زبان زنان در آثار سیمین دانشور و جلال آل‌احمد». 
زن و فرهنگ، بهار1391،دورۀ سوم، شمارۀ 11، صص 59-43.
خادملو، فاطمه. (۱۳۹۱). «تحلیل شخصیّت و شخصیّت‌پردازی در رمان‌های سووشون و جزیرۀ سرگردانی 
دانشور».‌ پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی.
رضایی، محمدعلی و زیرک، ساره وآذر، اسماعیل. (1399)، «تحلیل روانکاوانۀ شخصیّت دو قهرمان زن و
مرد در رمان سووشون بر مبنای نظریّۀ «عصبیّت» کارن هورنای». پژوهش‌های بین رشته‌ای ادبی، پاییز و
زمستان 1399، دورۀ دوم، شمارۀ چهارم، صص 220-191.
قویمی، مهوش و پزشکی، شهروز. (۱۳۸۶).«نام، ظهور و نقش شخصیّت‌ها در سووشون اثر سیمین 
دانشور». قلم، بهار و تابستان1386، دورۀ سوم، شمارۀ پنجم، صص 52-33.
محمّدی، ابراهیم و طلاپور، پریسا.(۱۳۹۱).«نمایش شخصیّت‌ها (شخصیّت‌پردازی نمایشی) در سووشون».
متن‌پژوهی ادبی، بهار، شمارۀ ۵۱، صص 52-33.
مرادپور، فائزه. (۱۳۹۱). «تبیین تحوّل هویّت جنسیّتی-اجتماعی شخصیّت‌های زن در داستان‌های  
دانشور(پیش و پس از انقلاب)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، دانشکدۀ زبان و ادبیات