نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

در دنیایی که تعامل و مواجهه با دیگری و بیگانه و هم‌زیستی با وی، حقیقتی انکارناپذیر محسوب می‌گردد، ارائۀ راهکاری برای اجرای بی‌خطرترین و مسالمت‌آمیزترین شیوه‌های تعامل و هم‌زیستی منظور نظر تمامی اندیشمندان میان‌فرهنگی با رویکردهای گوناگونشان محسوب می‌شود. به باور اندیشمندان میان‌فرهنگی، این شیوه‌ها از مسیرِ چگونگی فهمِ- خود- از- دیگری- می‌گذرد. اهمیتِ شیوه‌های تعامل، گفت‌وگو و درک دیگری، گفتمان میان‌فرهنگی را به شیوه‌ای مبسوط، به مسألۀ فهم از دیدگاه هرمنوتیکِ میان‌فرهنگی متمرکز کرده است. بازتاب رفتارهای هر فرهنگ نسبت به فرهنگ‌های بیگانه، معیاری برای تحلیل جهان‌بینی فرهنگ‌ها نسبت به یکدیگر است که در زبان، عقاید، آداب و رسوم، قوانین و فرهنگ‌ هر ملت جریان دارد. شعر و هنر را نیز از آن جهت که بازتابی از حقایق جهانند، می‌توان منبع مناسبی برای بررسیِ نوع فهم حقیقتِ ذاتِ دیگری در یک فرهنگ و تلقیِ-خود- در رویارویی با فرهنگ بیگانه دانست. در این پژوهش با بررسی مجموعه شعر « طفلی به نام شادی» شفیعی‌کدکنی، نگاه شاعر به دیگری، بیگانه، فهم و درک دیگری و شیوه‌های تعامل با آن از منظر هرمنوتیک آنالوژیکِ مال، دیالوگ چند‌سویه‌ی کیمرله و نیز پولی‌لوگ ویمر، مورد مداقه قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اهمیت حضور، درک هویت، تعامل و هم‌سخنیِ با دیگری ضمن پاسداشت هویت خودی در جامعه‌ای اسلامی و نیز درک تفاوت‌های میان خود و بیگانه، از درون‌مایه‌های برجستۀ مجموعه شعرِ «طفلی به نام شادی» و هم‌سو با آرمان‌های مدّ نظر اندیشمندان هرمنوتیک میان‌فرهنگی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اسکلیئوس، اوله مارتین (1394). درآمدی بر فلسفه و ادبیات، ترجمۀ محمد نبوی، تهران: آگه.
ایگلتون، تری(1396). چگونه شعر بخوانیم، ترجمۀ پیمان چهرازی، تهران: آگه.
پالمر، ریچارد.ا (1396). علم هرمنوتیک، ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی، چاپ دهم. تهران: هرمس.
دهقانی، رضا( 1396). درآمدی بر فلسفۀ میان‌فرهنگی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
دهقانی، رضا( 1399). میان‌فرهنگی بودن بدون فرهنگ: گذر از سیاست هویت به سیاست تمایز، تهران: نقد فرهنگ.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1384). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، چاپ چهارم. تهران: طرح نو.
علیا، مسعود( 1388).  کشف دیگری همراه با لویناس، تهران: نی.
کوش، سلینا (۱۳۹۶).  اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: مروارید.
گروندن، ژان (1391).  هرمنوتیک، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، چاپ دوم، تهران: ماهی.
گل‌محمدی، احمد( 1396). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت، چاپ هشتم، تهران: نی.
گیدنز، آنتونی ( 1395). جهان لغزنده است، ترجمۀ علی عطاران تهران: پارسه.
مشکات،محمد و  علی‌اصغر مصلح ( 1397). «فلسفۀ میان­فرهنگی بر مبنای فلسفۀ فرهنگ هردر». فصلنامۀ حکمت و فلسفه سال ۱۴ شماره ۵۴، صص 137-163.
مصلح، علی‌اصغر( 1397).  با دیگری ، تهران: علمی.
مصلح، علی‌اصغر(1395). مجموعه مقالات آیندۀ فرهنگ، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
مصلح، علی‌اصغر(1392). مجموعه مقالات فلسفۀ میان‌فرهنگی، تهران: حکمت.
مصلح، علی‌اصغر(1393).  فلسفۀ فرهنگ، تهران: علمی.
مکاریک، ایرناریما ( 1393). دانش­نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. چاپ پنجم. تهران: آگه
هایدگر، مارتین ( 1398).  هستی و زمان،  ترجمۀ سیاوش جمادی. ویراست دوم. تهران: ققنوس.
هایدگر، مارتین(1398).  سرآغاز کار هنری، ترجمۀ پرویز ضیاء شهابی، تهران: هرمس.
یوسفی، حمیدرضا (1396). مبانی و ساختار فلسفة میان‌فرهنگی، ترجمة صدیقه خوانساری موسوی، تهران: پگاه روزگار نو.