نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای زبان و ادبیات فارسی، مدرّس دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. Mn_behnam@yahoo.com

10.30465/lir.2021.32446.1190

چکیده

مقولة اقتباس به عنوان یکی از شاخه های ادبیات تطبیقی تلاشی برای ایجاد آثار جدید بر بنیاد ساخت و محتوای متون پیش از خود است. پژوهش حاضر از این منظر میان ادبیات به مثابة گفتار و نوشتار و سینما، تئاتر و نقاشی به مثابة تصویر پلی می زند و با نمونه‌گیری موردی از داستان‌های شیخ صنعان، برصیصای عابد، جریج، فاوست، آنتوان قدیس و تائیس به کشف ساختار داستانها، مشابهت و تفاوتشان با یکدیگر می پردازد؛ هدف از این پژوهش بررسی نحوة بازآفرینی و پردازش این داستان‌ها در قلمرو تصویرسازی سینمایی، تئاتر و نقاشی بر مبنای اقتباس و انواع آن از دیدگاه دبورا کارتمل است.کشف نظام حرکتی، دگردیسی شخصیتها و نحوة پایان یافتن داستان از یک سو و تأکید بر تأثیر ایدئولوژیها در فرایند اقتباس و بازآفرینی و نیز توجه سازندگان آثار به نیاز زمان و تمایل مخاطبان از نتایج این تحقیق است.
کشف نظام حرکتی، دگردیسی شخصیتها و نحوة پایان یافتن داستان از یک سو و تأکید بر تأثیر ایدئولوژیها در فرایند اقتباس و بازآفرینی و نیز توجه سازندگان آثار به نیاز زمان و تمایل مخاطبان از نتایج این تحقیق است.

کلیدواژه‌ها

آبل، آ. (1375). «برصیصا». دانشنامة جهان اسلام. ترجمة علی‌اصغر حلبی. ج 3.
آیت اللهی، حبیب الله و دیگران(1386). «بازتاب مضمون وسوسه در آثار نقاشان آلمانی – فلاندری و نقاشان ایرانی: مقایسة تحلیلی پرده سه لتة وسوسه آنتونی قدیس اثر هیرونیموس بوش و نگار ه گریز حضرت یوسف علیه السلام از زلیخا اثر کمال الدین بهزاد». دو فصلنامة مدرس هنر. دوره 2. شماره 2.
انوشیروانی، علیرضا(1389). «آسیب شناسی ادبیات تطبیقی در ایران». ویژه نامة ادبیات تطبیقی نامة فرهنگستان. دوره2. شمارة 2. 32-55.
ــــــــــــــــــ(1390). «ضرورت آشنایی با نظریه های ادبیات تطبیقی در ایران»(سرمقاله). ویژه نامة ادبیات تطبیقی نامة فرهنگستان. دورة 2. 3-8.
تودورف، ت. (1391). منطق گفتگویی میخاییل باختین. ترجمة داریوش کریمی. چاپ دوم تهران، ایران: نشر مرکز.
تیمائی، ف. (1343). «شیخ صنعان». تصویر، 3 (25)، 33-37.
حسین زاده، آ. (1384). «اسطوره های ایرانی در ادبیات فرانسه، بررسی وسوسة آنتوان قدیس اثر فلوبر». اسطوره و ادبیات. تهران: سمت. 66-75.
خالقی، م (2019).دانشنامة بزرگ اسلامی. ج 17. مقالة شمارة 6510 . ذیل جُرَیج.
خیری، م. (1368). اقتباس برای فیلم نامه. تهران: انتشارات صدا و سیما.
دست غیب، ع. (1391). «مرغان را زبانی دیگر است». مجموعه مقالات از دریچة نقد. دفتر4 (2561- 2584). تهران، ایران: خانة کتاب.
سیگر، لیندا )4010 ،). فیلمنامه اقتباسی. ترجمة عباس اکبری. تهران: نقش و نگار.
شریف زاده، ع. (1374). «شیخ صنعان و نگارگران». کیهان فرهنگی، (120)، 59-62.
شفقی، و. (1391). «نقد و بررسی فیلم فاوست اثر آلکساندر سوکوروف». روزنامة اعتماد، (2407) به تاریخ 9 خرداد 1391،10.
شهبا، محمد؛ شهبازی غلامرضا(1391). «تاریخ اقتباس و تصاحب در سینما». نشریة هنرهای زیبا. دوره17. شمارة 2. 15-24.
فرانس، آ. (1330). تائیس. ترجمة قاسم غنی سبزواری. تهران، ایران: باقر زاده
مارلو، ک(1359). دکتر فاستوس. ترجمة لطفعلی صورتگر. تهران، ایران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مرادی، شهناز(1368). اقتباس ادبی در سینمای ایران . تهران: آگاه.
مهران، ‌ا. (1342). نبرد انسان‌ و سرنوشت‌. کاوه‌، مونیخ‌، آلمان، 1 (3).