نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار آموزش زبان انگلیسی، گروه زبانهای خارجی، دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، دانشگاه علوم پزشکی تهران تهران. ایران.

2 کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی، گروه زبانهای خارجی، دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران. تهران. ایران.

10.30465/lir.2021.32524.1195

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی چهار ترجمه فارسی به انگلیسی گزیده اشعار بوستان سعدی، شاعر و نویسنده نامدار ایرانی، که توسط کلارک (۱۸۷۹)، دیوی (۱۸۸۲)، ادواردز (۱۹۱۱)، و ویکنز (۱۹۸۴) انجام شده-اند، با استفاده از نظریه کتفورد (۱۹۶۵) است. پنج شعر از بوستان سعدی توسط پژوهشگران به صورت تصادفی انتخاب و هر مصرع پس از بررسی، در دسته‌بندی مشخص شده توسط کتفورد (1965)‌، یعنی تغییر صوری در سطح واژگانی، تغییر مقوله‌های دستوری، تغییر واحد، تغییر ساختار، و تغییر درون‌زبانی قرار گرفت. برخی از مصرع ها در بیش از یک دسته‌بندی قرار گرفتند چرا که بیش از یک تغییر در آن‌ها رخ داده بود. یافته‌ها نشان داد که تغییر ساختار بیشترین کاربرد را در ترجمه هر چهار مترجم داشته است، و پس از آن، تغییر صوری در سطح واژگانی و تغییر به واحدی بزرگتر، به ترتیب بیشترین بسامد و کاربرد را داشتند. علاوه بر این، یافته های این پژوهش بیانگر این موضوع بود که هر چهار مترجم رویکرد مشابهی را در رابطه با این تغییرها در ترجمه اشعار انتخابی اتخاذ کرده اند. همچنین براساس نتایج بررسی، می‌توان اینگونه استدلال کرد که تغییر ساختار و تغییر صوری در سطح واژگانی، عمدتاً در ترجمه های مورد مطالعه اجتناب‌ناپذیر بوده اند.

کلیدواژه‌ها

Askarzadeh Torghabeh, R. & Mofrad, Z. (2016, May). Catford’s shift translation and the assessment ofa Persian translation of The Old Man and The Sea. Paper presented at the National Conference on Translation and Interdisciplinary Studies, Iran. Retrieved from Ferdowsi University of Mashhad website: https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1056755.html
Baker, M. (1992). In other words: A coursebook on translation. London: Routledge.
Barkhordar, Y. (2016). Translation of prologue of Saadi’s Bostan and its analysis according to Catford’s theory of translation shift. Modern Journal of Language Teaching Methods, 6(5), 13-16.
Catford, J.C. (1965). A linguistic theory of translation. Oxford: Oxford University Press.
Dorri, E. (2016). The application of structure shift in the Persian translation. Journal of Advances in English Language Teaching, 4(1), 19-23.
Halverson, S.L. (1997). The concept of equivalence in translation studies: Much adoabout something. International Journal of Translation Studies, 9(2), 207-233.
Hosseini-Maasoum, S.M., & Shahbaiki, A. (2013). Translation shifts in the Persian translation of A Tale of Two Cities by Charles Dickens.Academic Journal of Interdisciplinary Studies,2(1), 391-398.
House, J. (1977). A model for translation quality assessment. Tubingen: Gunter Narr.
Jakobson, R. (1959). On linguistic aspects of translation. In R. A. Brower (Ed.), On translation (pp. 232-39). Cambridge, MA: Harvard University Press.
Kalantari, E. & Karimnia, A. (2011). Catford’s shift model of translation: A drama-based critical inquiry. Elixir Literature 39.
Khorshidi, N. (2010). The application of Catford’s shifts on the Persian translation of Oliver Twist by Yusof Gharib. Retrieved from https://www.translationdirectory.com/articles/article2108.php
Nida, E.A. (1964). Towards a science of translating: With special reference to principles and procedures involved in Bible translating. Leiden: Brill.
Newmark, P. (1981). Approaches to translation. Oxford/New York: Pergamon Press.
Newmark, P. (1993). Paragraphs on translation. Clevedon: Multilingual Matters.
Saadi, M. (1984). The Bustan (G.M. Wickens, Trans.). Tehran: Sepehr Printing House. (Original work published 665 A.H.)
Saadi, M. (1882). Bostan of Sadi – The garden of fragrance (G.S. Davie, Trans.). London: Kegan Paul, Trench & Co. (Original work published 665 A.H.)
Saadi, M. (1911). The Bustan of Sadi (H. Edwards, Trans.). London: John Murray. (Original work published 665 A.H.)
Saadi, M. (1879). The Bustan (W. Clarke, Trans.). London: WM. H. Allen and Co. (Original work published 665 A.H.)
Shabani, E., Emadi, N., Daftari, F. (2019). Examining the translations of Forough Farrokhzad’s selected poems by a native and a non-native speaker using Vinay and Darbelnet’s model. Journal of Language and Translation, 9(1), 77-91.
Snell-Hornby, M. (1987). Translation as a Cross-Cultural Event: Midnight’s Children – Mitternachtskinder. Indian Journal of Applied Linguistics, 2, 91-105.
Suzani, S.M. (2018). Applying Catford’s category shifts to the Persian translations of three English romantic poems. Journal of Language and Translation,8(2), 25-37.
Vinay, J., & Darbelnet, J. (1995). Comparative stylistics of French and English: A methodology for translation. Amsterdam, PA: John Benjamins.
دشتی، علی (۱۳۵۶). در قلمرو سعدی. تهران: امیرکبیر.
رحیمی، عبدالرفیع، و اسمعیلی، پوریا. (1398). تأثیر ترجمه تعدادی از متون پهلوی دینی بر بخشی از فضای فکری و فرهنگی عصر نخست خلافت عباسیان (232-132 ه.ق). پژوهش های بین رشته ای ادبی، 1(1)، 135-157. https://doi.org/10.30465/lir.2019.4190
زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۳). سیری در شعر فارسی. تهران: انتشارات سخن.
زینی وند، تورج، و نادری، روژین. (1398). امپریالیسم زبانی از دیدگاه نقدی عزّالدّین المناصره. پژوهش های بین رشته ای ادبی، 1(1)، 181-202. https://doi.org/10.30465/lir.2019.3834
سعدی (۱۹۸۴)، بوستان، ترجمه G.M. Wickens. تهران: چاپخانه سپهر.
سعدی (۱۳۶۳)، بوستان سعدی: سعدی نامه. تهران: چاپ غلامحسین یوسفی.  
کشاورز بیضایی، محمد، معینی رودبالی، رضا، عریانی، کبری، رضایی سرچقا، مجتبی. (1398). تأملاتی دربارة معرفت تاریخی سعدی شیرازی. پژوهش های بین رشته ای ادبی، 1(1)، 266-283. https://doi.org/10.30465/lir.2019.3835