نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار پژوهشکدۀ ادبیات. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران. ایران
2 کارشناسی ارشد پژوهشکدۀ ادبیات. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران. ایران.
چکیده
حوادث و شخصیت‌های تاریخی یکی از پربارترین منابع الهام بخش هنر معاصر است. در این میان، نگاه شعر معاصر به واسطه‌ی پیوند محکمی که با تجربه‌ی بشری دارد، به تاریخ حوادث و شخصیت-های تاریخی دگرگون گشته است. شاعران معاصر با پشت سر گذاشتن دوره اشعار مناسبتی، به مرحله‌ی نوین بازخوانی و بازآفرینی تاریخ وارد شده‌اند. از سویی، با توجه به جهانی شدن تجربة شعری، می‌توان رویکرد‌های مشابهی را در میان ادبیات ملل گوناگون مشاهده نمود. بازخوانی و بازآفرینی میراث تاریخی یکی از همین‌رویکردها است که در شعر معاصر عربی و فارسی به وجود آمده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد میان‌رشته‌ای به تحلیل شخصیت-های تاریخی به کاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فارسی و عربی یعنی نازک الملائکه و طاهره صفارزاده پرداخته است. در این پژوهش طبقدو مرحله‌ی فراخوانی شخصیت، یعنی مرحله‌ی بازخوانی و بازآفرینی که به عنوان روش تعامل شاعران با شخصیت میراثی شناخته می‌شود، اشعار این دو شاعر دسته‌بندی شده، ملیت شخصیت‌ها و بسامد آن مشخص گردیده و هر یک از آن‌ها مورد تحلیل قرار گرفته است. همچنین در مرحله‌ی دوم شیوه‌ی به کارگیری شخصیت یعنی بازآفرینی، عامل به کارگیری، هدف و نیز موضع شاعر در کاربرد شخصیت نیز معین می‌گردد. یافته‌های این پژوهش نشان دهنده‌ی این است که هر دو شاعر از شخصیت‌های تاریخی در شعر خود بهره‌برد‌ه‌اند و شخصیت‌هایشان در دو مرحله‌یمذکور به کار رفته است. با این تفاوت که تعداد بازآفرینی و بازخوانی شخصیت‌های تاریخی در شعر صفارزاده بیشتر از نازک الملائکه است.
کلیدواژه‌ها
)