نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
10.30465/lir.2020.4596
چکیده
گواهنمایی بر نحوه‌ی دستیابی گوینده به منبع اطلاع و شیوه‌ی انتقال آن به شنونده متمرکز است. جملات در زبان‌هایی که دارای مقوله‌ی گواهنمایی هستند، نشانگری دارند که از طریق آن شنونده در‌می‌یابد که آیا گوینده خود شاهد آن فعل بوده است، از کسی شنیده است، آن را استنباط کرده است و یا اینکه آن را حدس زده است. با اینکه زبان فارسی فاقد مقوله گواهنمایی است ولی گوینده از راهکارهایی خاص همچون وجه فعلی، افعال حسی و شناختی، نقل قول و مجهول، سوگند و ضمایر برای بیان گواه-نمایی درجهت تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب استفاده می‌کند. مقالۀ حاضر در‌پی بررسی ارتباطِ راهکارهای گواهنمایی با شخصیت-پردازی در نمایشنامۀ پلکان اثر اکبر رادی است تا از این رهگذر به پرسش‌های الف) نویسنده در شخصیت‌پردازی از کدام راهکار جهت گواهنمایی برای خواننده استفاده می‌کند؟ ب) شخصیت‌های نمایشنامه در ارتباط با هم از چه راهکارِ گواهنمایی بیشتراستفاده می‌کنند؟، پاسخ دهد. برای پاسخ به این پرسش‌ها همۀ دیالوگ‌هایی که در آن نویسنده، شخصیت را برای مخاطب ترسیم می‌کند و یا شخصیت‌ها در گفتگو باهم شخصیت خود را آشکار می‌سازند، بررسی شدند و بر اساس یافته‌های پژوهش مشخص شد که هم نویسنده و هم شخصیت‌های نمایش بیشتر از گواهنمایی مستقیم در شخصیت‌پردازی استفاده می‌کنند.
کلیدواژه‌ها
امیدواری، آرزو و ارسلان گلفام (1396) بررسی گواهنمایی در زبان فارسی: رویکردی رده شناختی،جستارهای زبانی، ش.1. پیاپی 36.
افراشی، آزیتا و سید سجاد صامت جوکندان (1393). چندمعنایی نظاممند با رویکرد شناختی تحلیل چند معنایی فعل حسی «شنیدن» در زبان فارسی. در ادب پژوهی سال هشتم، زمستان 93، شماره 30.
دبیر مقدم، محمد (1382). گزارش هفدهمین کنگره بین المللی زبان شناسان، زبانشناسی، 3: 142-135.
شفایی، احمد (1363). مبانی علمی دستور زبان فارسی، چاپ اول. تهران: نوین.
ناتل خانلری، پرویز (1366). دستور زبان فارسی، چاپ هشتم. تهران: نوین.
وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1381). دستور زبان فارسی (1). چاپ سوم. تهران: سمت.
Aijmer, Karin. (2004). The interface between perception, evidentiality and discourse particle use – using a translation corpus to study the polysemy of see. TRADTERM – Journal of the Interdepartmental Centre for Translation and Terminology of the FFLCH/USP 10.
249–277.
249–277.
Aikhenvald, Alexandra. Y. (2000).Classifiers: A Typology of Noun Categorization Devices. Oxford: Oxford University Press.
-------------- & Dixon (Eds.) (2003).Studies in Evidentiality. Amsterdam: John Benjamins.
--------------. (2003). “Evidentiality in typological perspective” in Aikhenvald & Dixon (Eds.).Studies in Evidentiality.Pp. 1-31.
--------------. ( 2004). Evidentiality. Oxford: Oxford University Press.
--------------. (2006). Evidentiality in grammar. In Keith Brown (ed.), Encyclopedia of languages and linguistics, 320–325. Oxford: Elsevier.
Akhlaghi, Faryar. (2008). ‘Three modal verbs in contemporary Persian".Journal of Grammar.No. 3.Pp.82-132.
Antaki, Charles & Ivan Leudar. (2001). Recruiting the record: using opponents’ exact words in parliamentary argumentation. Text 21.467–88.
Bashir, Elena. (2006). Evidentiality in South Asian Languages.Proceedings of the LFG06 Conference, Konstanz University.CSLI Publications.
Bastani Parizi, Mohammad Ebrahim. (1991). Koliche Haft Pitch. 7th Edition. Tehran: Negah.
Boas, Franz. (1911). “Introduction” in F. Boas (Ed.).Handbook of American Indian Languages.Bureau of American Ethnology Bulletin 40. Pp. 5-83.
--------------. (1911). Kwakiutl.In Franz Boas (ed.), Handbook of American Indian languages, 423–557. Washington: Government Printing Office.
--------------.(2002). Handbook of American Indian languages. Bristol, England: Thoemmes Press.
Chafe, Wallace L. & Johanna Nichols. (1986). Evidentiality: The Linguistic Coding of Epistemology. Norwood, NJ: Ablex.
--------------. (1986). Evidentiality in English conversation and academic writing.In Wallace L.
Comrie, Bernard. (1976). Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.
De Haan, Ferdinand. (1999). “Evidentiality and epistemic modality: setting boundaries”. Southwest Journal of Linguistics.18. Pp. 83-102.
Delancey, Scott. (1997). Mirativity: The grammatical marking of unexpected information. Linguistic Typology 1.33–52.
--------------. (2001). “The mirative and evidentiality”.Journal of Pragmatics. 33. Pp. 369-382.
Diewald, Gabriele & Elena Smirnova.(2010). Evidentiality in German.Linguistic realisation and regularities in grammaticalisation. Berlin, New York: Mouton de Gruyter.
Dolat Abadi, Mahmoud. (2003). Kelidar.16th Edition. Tehran: Cheshme and Farhangmoaser Press.
Du Bois, Jack W. (1986). Self-evidence and ritual speech. In Wallace Chafe & Johanna Nichols (eds.), Evidentiality: The linguistic coding of epistemology, 313–36. Norwood, NJ: Ablex.
Faller, Martina T. (2002).Semantics and Pragmatics of Evidentials in Cuzco Quechua.Ph.D. Dissertation.Stanford University.
Fox, Barbara A. (2001). Evidentiality: Authority, responsibility, and entitlement in English conversation. Journal of Linguistic Anthropology 11(2).167–192.
Garrett, E.J. (2001). Evidentiality and Assertion in Tibetan.Ph.D. Dissertation.University of California, Los Angeles.
Gisborne, N. (2010). The event structure of perception verbs, Oxford: Oxford University Press.
Gronmeyer, C. (1997). Evidentiality in Lithuanian.Working Paper 46.Pp. 93- 112.Lund University, Department of Linguistics.
Hanks, William F. (2012).Evidentiality in social interaction. (Special Issue: Evidentiality in Interaction, Janis Nuckolls and Lev Michael, eds.). Pragmatics and Society 3(2).169–180.
Hardman, Martha James (1986). Data source marking in the Jaqi languages, in Chafe and Nichols (Eds.) Pp. 113-136.
--------------. (1986). Datasource marking in the Jaqi language. In Wallace L. Chafe and Johanna Nichols (eds.), Evidentiality: The Linguistic coding of epistemology, 113–36. Norwood: Ablex.
Izvorski, Roumyana. (1997). ‘The present perfect as an epistemic modal’, in Aaron Lawson
(ed.), Proceedings from Semantics and Linguistic Theory VII, 222–39. Ithaca, NY: Cornell University.
(ed.), Proceedings from Semantics and Linguistic Theory VII, 222–39. Ithaca, NY: Cornell University.
Jahani, Carina. (2000). “Expressions of indirectivity in spoken modern Persian” in Johanson & Utas (Eds.).Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Pp. 185-207.
Jakobson, Roman. 1990 [1957].Shifers, verbal categories, and the Russian verb. In Linda Waugh & Monique Monville-Burston (eds.), On language: Roman Jakobson, 386–392. Cambridge, Mass.: Harvard University Russian Language Project.
Johanson, Lars. & Bo Utas (2000).Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
--------------.(2000). “Viewpoint operators in European languages” in Dahl (Ed.).Tense and aspect in the languages of Europe. Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Pp.27-187.
Kratzer, Angelika. (1991). ‘Modality’, in A. von Stechow and D. Wunderlich (eds.), Semantics: an international handbook of contemporary research, 639–50. Berlin: de Gruyter.
Lazard, Gilbert. (1996). “Le médiatif en Persan” in Zlatka Guentchéva (Ed.).L'Enonciation médiatisée. Paris / Louvain: Peeters .Pp. 21-30.
--------------. (1999). Mirativity, evidentiality, mediativity, or other?Linguistic Typology 3.91–109.
--------------. (2001). “On the Grammaticalization of evidentiality”.Journal of Pragmatics. 33. Pp. 358-368.
Lyons, J. (1977). Semantics.Cambridge: Cambridge University Press.
McCready, Eric and Nicholas Asher.(2006). ‘Modal subordination in Japanese: dynamics
and evidentiality’, in A. Eilam, T. Scheffler, and J. Tauberer (eds.), U. Penn. Working Papers in Linguistics 12: 237–49.
and evidentiality’, in A. Eilam, T. Scheffler, and J. Tauberer (eds.), U. Penn. Working Papers in Linguistics 12: 237–49.
Palmer, Frank Robert. (1986). Mood and Modality.Cambridge: Cambridge University Press.
Perry, John R. (2000). “Epistemic verb forms of Iran, Afghanistan and Tajikistan” in Johanson & Utas (Eds.).Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Pp. 229-258.
Plungian, Vladimir A. (2001). “The Place of Evidentiality within the Universal Grammatical Space”.Journal of Pragmatics.33. Pp. 349-58.
Rooryck, Johan. (2001). Evidentiality, part I. Glot International 5. 125–133.
Sadighi, Firooz. & Reza Mobashernia (2012). “A Study of Lexical Evidentials in Modern Persian: Does Genre Matter?” Journal of Basic and Applied Scientific Research.Pp. 8853- 8856.
Slobin, Dan I. & Ayhan Aksu. (1982). Tense, aspect, and modality in the use of the Turkish evidential.In Paul J. Hopper (ed.), Tense, aspect: Between semantics and pragmatics, 185–200. Amsterdam: John Benjamins.
Speas, Peggy. (2010). Evidentials as generalized functional heads. In Anna Maria Di Sciullo & Virginia Hill (eds.), Edges, heads, and projections: Interface properties, 127–150. Amsterdam: Benjamins.
Timberlake, Aalan. (1982). The Impersonal Passive in Lithuanian: Proceeding of the Eight Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society. Pp.508-523.
Utas, Bo. (2000). “Traces of evidentiality in classical new Persian”. In Johanson, L. and Utas (eds). Evidentials.Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Berlin: Mouton de Gruyter, 259-273.
van Dijk, Teun A. (2001). Critical discourse analysis. In Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, & Heidi E. Hamilton (eds.), The handbook of discourse analysis, 352–371. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
Weber, David J. 1986. Information perspective, profle, and patterns in Quechua. In Wallace L. Chafe & Johanna Nichols (eds.), Evidentiality: The linguistic coding of epistemology, 137–155. Norwood: Ablex.
Weber, David J. 1986. Information perspective, profle, and patterns in Quechua. In Wallace L. Chafe & Johanna Nichols (eds.), Evidentiality: The linguistic coding of epistemology, 137–155. Norwood: Ablex.
Whitt, Richard J. (2010). Evidentiality and perception verbs in English and German. Oxford et al.: Peter Lang.
Willett, Thomas. (1988). “A Cross-linguistic Survey of the Grammaticization of Evidentiality”.Studies in Languages.12. Pp. 51-97. DOI: https://doi.org/10.1075/sl.12.1.04wil
Windfuhr, Gernol.(1987). Persian. In Comrie (ed.). The worlds major languages (523-546).
London: Routledge
London: Routledge
)