نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه اموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ، ایران
2 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
تمثیل در اصطلاح ادبی تشبیه یا استعارۀ نهفته ای است که به گوینده این امکان را می دهد تا به سهولت مفاهیم انتزاعی خود را به مخاطب انتقال دهد.این ویژگی باعث شده شاعران و نویسندگان حتی خطیبان، آن را به عنوان ظرف برای بیان افکار و اندیشه های فلسفی، عرفانی و تعلیمی خود به کارببرند. مطالعات اخیر زبانشناختی نیز استعاره را پدیده ای ثانویه در زبان و شناخت همچنین برسازندۀ شناخت و تفکّر انسان دانسته است. از این بُعد استعارۀ مفهومی و تمثیل بیان جدیدی از کارکرد مغز در برخورد با جهان پیرامون در اختیارمان می گذارد. پژوهش حاضر با هدف شناخت کارکرد مثل ها به بررسی پنج گنج نظامی با بهره گیری از رویکرد شناختی پرداخته است. به همین منظور با روش توصیفی –تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای ضمن مشخص کردن حوزۀ مبدأ و مقصد مَثَل ها به کارکرد آنها در حوزۀ زبان و دلایل استفاده از آنها پرداخته شده است. نتیجۀ تحلیل تمثیل‌ها در اشعار نظامی با رویکرد استعاره مفهومی، گویای آن است که رویکرد شناختی نه تنها باعث شناخت بهتر ساختار زبانی و ادبی مَثَل های نظامی شده بلکه سبب آشنایی با روش های شکل گیری و انتقال معانی عمیق تر و پیچیده تر مثل ها نیز شده است. بنابراین بدین روش مخاطب بهتر و بیشتر در جریان افکار و اندیشۀ نظامی قرارمی گیرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)