نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
گروه آسیای شرقی، مرکز اسناد فرهنگی آسیا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
جستار حاضر به تبیین نظری تحلیل گفتمان بومگرا می‌پردازد؛ رویکردی نوین در زبان‌شناسی که بر مبنای زبان‌شناسی نقشگرای نظام‌مند شکل گرفته و با افزودن مفهوم بوم‌آگاهی» به مطالعة نسبت زبان و زیست‌بوم می‌پردازد. تحلیل گفتمان بومگرا، با تأکید بر اصول «تنوع و هماهنگی، تعامل و هم‌زیستی»، گفتمان‌ها را بر اساس تأثیرشان بر محیط زیست به سه دستة بوم‌مفید، بوم‌ستیز و برابربوم تقسیم می‌کند. این چارچوب نظری با گسترش فرانقش‌های تجربی، بینافردی، منطقی و متنی، و نظام‌های زبانی متناظر با آنها نظیر گذرایی، وجه، ارزیابی، آغازگر، انسجام و پیوستگی می‌کوشد سازوکارهای زبانیِ شکل‌دهنده به گفتمان‌های زیست‌محیطی را واکاوی کند. در بخش پیشینه مقاله، با تأکید بر مرزهای نظری و روش‌شناختی میان تحلیل گفتمان بومگرا و نقد بومگرا، نسبت به خلط این دو رویکرد در برخی پژوهشهای زبان فارسی هشدار می‌دهد. هدف از تبیین نظری پیش‌رو، فراهم آوردن زمینه‌ای دقیق برای کاربرد درست این رویکرد در متون ادبی فارسی و پرهیز از کاربست شتاب‌زده از مفاهیمی است که بدون درک مبانی نظری‌شان، به درستی قابل تعمیم نیستند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)