نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد

چکیده

سلامت، تربیت و موفقیت کودکان در جهان امروز از مسایل بسیار مهم در خانواده‌ها، محیط آموزشی، فرهنگی و ادبیات کودکان است که در قالب‌های گوناگون از جمله داستان‌ها، انیمیشن‌ها و گونه‌های دیگر ادبی بازتاب می‌یابد. اهمیت این مساله موجب شد در آثار ادبی کودکان با رویکرد روانشناختی هم مورد بررسی قرار بگیرد. بدین منظور داستان‌هایی مورد مطالعه قرارگرفت؛ از میان آن‌ها داستان «من‌نوکربابا نیستم» نوشتۀ احمد اکبرپور به جهت وضوح بازتاب این مهم انتخاب شد. این داستان مسائل و مشکلات زندگی فرزندی به نام داوود را روایتِ می‌کند، که بسیاری از خصلت‌هایش در مقام شخصیت اصلی داستان منعکس‌کنندۀ شخصیت افراد مهرطلب براساس تقسیم‌بندی سه‌گانۀ کارن‌هورنای و قابل انطباق با نظریه‌ی‌روانکاوی‌شخصیت اوست. این مقاله با روش تحلیل ـ توصیفی، بر آن است تا ضمن شناخت و معرفی تعارض مهرطلبی، شخصیت اصلی این داستان مورد بررسی قرارگیرد و زوایای شخصیتی او که بازتابی است از ویژگی‌های فرد مهرطلب، تحلیل شود. هدف این مقاله بررسی ابعاد مهرطلبی و ارائه راهکاری در جهت تصعید این مهم است لازم است در امر مهم تربیت بدان توجه شود که غفلت از آن عوارض و پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اکبرپور، احمد. (1397). من‌‌ نوکر بابا‌نیستم، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات افق.
بریکر، هریت. (1397). مهرطلبی بیماری راضی‌کردن دیگران، ترجمه‌ مهدی قراچه‌داغی، تهران: انتشارات پیک بهار.
بریگس، دُروتی‌کورگیل(1373). شناخت خویشتنِ خویش، ترجمه‌ مهین‌دخت جنتی‌عطایی، تهران: انتشارات کهکشان.
تایسن، لُیس. (1392). نظریه‌های ‌نقدادبی ‌معاصر، ترجمه حسین پاینده، چاپ دوم، تهران: انتشارات نگاه‌ امروز وحکایت قلم نوین.
دارابی جعفر. (1384). نظریه‌های روانشناسی‌شخصیت، (رویکردمقایسه‌ای)، تهران: آئیژ.
سیاسی علی‌اکبر. (1389). نظریه‌های‌شخصیت‌ یا مکاتب روانشناسی، چاپ هفدهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شاملو، سعید. (1388). مکتب‌ها و نظریه‌ها در روانشناسی‌شخصیت، چ: نهم، تهران: رشد.
شکرشکن، حسین ودیگران (1385). مکتب‌های روانشناسی و نقد آن، چ: پنجم، تهران: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شولتز، دوان‌پی و شولتز، سیدنی‌الن. (1389). نظریه‌های‌شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، چ: هفدهم، تهران: انتشارات ویرایش.
فیست، جس و گریگوری‌جی، فیست. (1388) نظریه‌های‌شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: انتشارات‌ روان.
لاندین، رابرت ویلیام. (1398). نظریه‌ها و نظام‌های‌روانشناسی(تاریخ و مکتب‌های‌روانشناسی)، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: انتشارات ویرایش.
ملکی، حسن. (1385). کودکان و نوجوانان خیابانی، تهران: انتشارات آییژ.
هورنای، کارن. (1361). عصبیت‌ورشدآدمی، ترجمه‌ محمدجعفرمصفا، تهران: انتشارات‌بهجت
_________ (1369). عصبانیت‌های‌عصرما، ترجمه ابراهیم خواجه‌نوری، تهران: انتشارات‌ شرق.
____________ (1393). تضادهای‌درونی‌ما، ترجمه محمدجعفرمصفا، تهران: انتشارات ‌بهجت.
____________ (1395). روانشناسی‌زنان، ترجمه‌ سهیل سمی، تهران: انتشارات ققنوس.
____________ (1397). خودکاوی، ترجمه‌ محمدجعفرمصفا، تهران: انتشارات کتابخانه‌ ‌بهجت.
مقاله‌ها:
بابایی‌فرد اسدالله و امین حیدریان، (1393) بررسی برخی عوامل اجتماعی موثر بر خشونت خانوادگی، فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه، سال پنجم، شماره چهارم. صص: 35-52.
بهنام‌فر، محمد و زینب طلایی (1393) نقد روانشناختی شخصیت در رمان سالمرگی برمبنای نظریه کارن هورنای، مجله متن‌پژوهی‌ادبی، سال هجدهم، شماره شصت‌ودو. صص: 175-193.
دلال‌رحمانی، محمد‌حسین و حسین قربانی، (1393) «بررسی خشونت نمادین در رمان «من‌نوکربابا نیستم» مجله‌ مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال هفتم، شاره‌یک. صص: 49-64.
رضایی، محمدعلی و دیگران. (1399). «تحلیل روانکاوانه‌ی شخصیت دو قهرمان زن ومرد در رمان سووشون بر مبنای نظریه عصبیت کارن هورنای» دو فصل‌نامه علمی، سال دوم، شماره چهارم، صص: 182-210.
رضایی‌دشت‌ارژنه محمود (1388) «نقد و بررسی داستانی از «جیمز تربر» بر اساس دیدگاه روانشناسیِ کارن‌هورنای» مجله ادب پژوهی، شماره دهم. زمستان. صص: 187-206.
شاکری، جلیل و بهناز بخشی(1394) «تحلیل روانشناختی شخصیت‌های سه داستان «گدا»، «خاکسترنشین‌ها» و«آشغالدونی» غلامحسین‌ساعدی» بر مبنای نظریه «کارن‌هورنای»، مجله متن‌پژوهی‌ادبی، سال‌نوزدهم، شماره 63. صص: 55-88.
هوشنگی، مجید (1392) «نقد و بررسی روانکاوانۀ شخصیت تهمینه از نگاه کارن هورنای» هفتمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، همایش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. صص: 201-213.
سراج‌خرمی، نجمه و مریم حسینی‌نسب(1398) «بررسی علل و عوامل گوشه‌گیری و ارائه راهکارهایی برای برطرف کردن آن در دبستان» مجله‌ نخبگانِ علومِ مهندسی، دوره 4، شماره‌ 2. صص: 1-8.
نوابخش، مهرداد و سروش فتحی (1390) «شیوه‌های فرزندپروری و سازگاری ‌اجتماعی فرزندان» مجله پژوهش­های دینی، شماره بیست‌و‌دو، بهار و تابستان. صص:33-64.
فیض‌آبادی، زهره و دیگران. (1398) «هم‌سنجیِ اثربخشیِ روان‌تحلیل‌گری کارن هورنای و شناخت درمانی بر الگوهای ارتباطی زنانِ متاهل دچار روان‌آزردگی» مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده، دوره‌ نهم، شماره 2، پاییز و زمستان. صص: 124-144.