TY - JOUR ID - 6497 TI - دلالت‌های معنایی نگاره سرو مبتنی بر رابطه جانشینی ، همنشینی و بافت موقعیت JO - پژوهش های بین رشته ای ادبی JA - LIR LA - fa SN - AU - پارساپور, زهرا AU - لبانی مطلق, حسین AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، پژوهشکدۀ ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. ایران. zahra.parsapoor@gmail.com AD - کارشناسی ارشد رشتة مهندسی معماری گرایش مرمت و طراحی در بافت‌های تاریخی، دانشکدۀ معماری، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران. Labbani.ho@gmail.com Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 3 IS - 6 SP - 60 EP - 88 KW - "بافت موقعیت" KW - "سرو" KW - جانشینی" KW - "همنشینی" KW - "هنر" DO - 10.30465/lir.2021.35846.1285 N2 - نگاره سرو یکی از پرکاربردترین درختان در نگارگری و ادبیات و هنر ایرانی است. این جایگاه وامدار پیشینه بسیار دیرینه و کهنی است که در متون اساطیری، دینی و عرفانی جهان ریشه دارد. معانی و مفاهیم نمادین نگاره ها را در فرهنگها و بسیاری از کتابهای موجود در زمینه نمادها می توان فهرست وار یافت، اما دو مقوله در این میان اغلب نادیده گرفته می شود: نخست رابطه همنشینی و جانشینی این نمادها و دوم نقش بافت موقعیت و فرهنگی که این نگاره ها در آن قرار دارند . در این تحقیق برآنیم نقش این مقوله ها را در فهم دلالتهای نمادین سرو در متون ادبی و نقوش موجود در ظروف، فرش و بناها بررسی کنیم. برای این منظور از مبحث رابطه همنشینی(Syntagmatic relationship) و جانشینی (paradigmatic relationship) در زبانشناسی که سوسور آن را مطرح ساخت کمک گرفته ایم. جهت فهم مدلولها و مفاهیم در مورد تک نگاره ها بافت موقعیت ( Contex of situation) را لحاظ نمودیم. بررسی ده ها نگاره نشان داد که سرو در رابطه همنشینی با انسان، خورشید و سیمرغ، درختان، حیوانات مفاهیمی چون راست قامتی، پاکدامنی، جاودانگی، قداست و سرسبزی، مقاومت را با خود دارد. همچنین نگاره سرو به تنهایی با توجه به بافت موقعیت مفاهیمی چون جاودانگی، سوگواری و مرگ و اتصال به آسمان را با خود دارد . این تحقیق چند رشته ای در حوزه زبانشناسی، ادبیات و هنرهای تجسمی و با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و در پایان پیشنهاداتی در جهت درک بهتر مفهوم نگاره ها ارائه شده است. UR - https://lir.ihcs.ac.ir/article_6497.html L1 - https://lir.ihcs.ac.ir/article_6497_26d817e49062f92370aa51ab608a8895.pdf ER -