ORIGINAL_ARTICLE
ارائۀ الگوی بازنویسی داستانهای مثنوی مولوی برای کودکان
بازنویسی متون کهن موضوعی بسیار مهم و پیونددهندۀ نسلهای مختلف از لحاظ فرهنگی است. بازنویسی فعالیتی علمی_خلاقه است؛ بدان جهت که برای انجام یک بازنویسی موفق ضروری ست نسبت به متن کهن (مبدأ بازنویسی) اشراف علمی داشت و در فرآیند بازنویسی نیز باید به اصول علمی توجه کرد. افزون بر آن بازنویس نیز بهمانند هر فعالیت علمی دیگر به الگویی کارا و موثر نیاز دارد تا بتواند بر اساس آن الگو، متنی منقح و اثرگذار در اختیار مخاطبان قرار دهد. اهمیت و حساسیت وجود این الگو، وقتی دوچندان میشود که گروه مخاطبان بازنویسی، کودکان باشند. این مقاله با بهرهگیری از مباحث و نظریات علوم تربیتی و علوم ادبی کوشیده است الگویی گامبهگام برای بازنویسی مثنوی برای کودکان7-12سال طراحی کند. مبنای علوم تربیتی این الگو برپایۀ آرای مونتهسوری استوار شده است. استخراج مقاصد اصلی مولوی از سرایش مثنوی از منابع معتبر و علمی، فهم بافت و موقعیت داستان در کلام مولوی، بهکارگیری وزن مثنوی، حذف داستانهای فرعی، استفاده از راوی دوم شخص در زاویۀ دید، تکمیل شدن پایان داستان توسط خود کودک و.. از جمله مباحثی ست که با نظر به آرای تربیتی و ویژگیهای منحصربهفرد مثنوی به طور ویژه در باب بازنویسی مثنوی مولوی مطرح شده و از یافتههای این پژوهش به شمار میرود. در پایان، مبتنی بر الگوی ارائهشده، یکی از داستانهای مثنوی بازنویسی شده است. این تحقیق در قالب الگویی روشمند و با استفاده از دیدگاههای تربیتی مونتهسوری، پیادهسازی اصول بازنویسی برای کودکان را تسهیل و تبیین کرده است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6683_502240b7bea033064843f9fde609d1d6.pdf
2021-09-23
1
36
10.30465/lir.2021.34055.1240
بازنویسی"
"داستان"
"مثنوی مولوی"
"ادبیات کودک"
"الگو
فاطمه
آقانوری
aghanouri135@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. (نویسنده مسئول) Aghanouri135@gmail.com
LEAD_AUTHOR
احسان
رئیسی
ehsan.reisi@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. Ehsan.reisi@gmail.com
AUTHOR
سید علی اصغر
میرباقری فرد
a.mirbagherifard@gmail.com
3
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران A.mirbagherifard@gmail.com
AUTHOR
محمد حسین
حیدری
mhheidari1353@gmail.com
4
دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. Mhheidari1353@gmail.com
AUTHOR
اخوت، فرزانه (1388). «نگاهی بر بازنویسیهای مثنوی مولوی برای کودکان و نوجوانان». پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب، شماره 9، صص 396-417.
1
انصاری، پریا. فرزاد، عبدالحسین (1397). ارائۀ شاخصهای مطلوب بازنویسی و داستان گزینی آثار حماسی در ادبیات کودک و نوجوان (با تاکید بر شاهنامه فردوسی)، پژوهشنامۀ ادب حماسی. شماره 26 ، صص 13-50.
2
ایمن(آهی)، لیلی. خمارلو (میرهادی)، توران. دولتآبادی، مهدخت (1352). گذری در ادبیات کودکان. تهران: شورای کتاب کودک.
3
باقری، خسرو (1378). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. تهران: مدرسه.
4
پایور،جعفر (1370). مقدمهای بر بازنویسی بازآفرینی در ادبیات کودک و نوجوان. تهران: گودرزی.
5
پایور،جعفر (1380 الف). شیخ در بوته؛ روشهای بازنویسی و بازآفرینی و ترجمه و پرداخت در آثار ادبی. تهران: اشراقیه
6
پایور،جعفر (1380 ب). «بررسی چند دهه بازنویسی از مثنوی». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره 43، صص 16-22.
7
پورنامد اریان، تقی (1384). در سایۀ آفتاب. تهران: سخن.
8
تاجینژاد، سارا (1392). نقد و تحلیل بازنویسیهای پس از انقلاب اسلامی از مثنوی مولوی برای کودکان و نوجوانان، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، هرمزگان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
9
جعفرنژاد، آتش (1363). ۳۹ مقاله دربارۀ ادبیات کودکان. تهران: شورای کتاب کودک.
10
حجوانی، مهدی (1380). «فقدان روشمندی؛ تاملی بر روششناسی نقد ادبیات کودکان». پژوهشنامۀ ادبیات کودک و نوجوان، شماره 17، صص 157-170.
11
حسینی کسنویه، شهلا (1397). تحلیل دیدگاههای اندیشمندان معاصر در زمینۀ تربیت اوان کودکی به منظور ارائۀ الگو. رسالۀ دکتری فلسفۀ تعلیم و تربیت، خوراسگان، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی.
12
خانی، مریم (1394). نقد و بررسی بازنویسیهای خلاق داستانهای مثنوی برای کودکان ونوجوانان (براساس 20 اثر برگزیده)، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، سمنان، دانشکده علوم انسانی.
13
خسرونژاد، مرتضی (1378 الف). « معصومیت و تجربه در شعر کودک». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 1، صص85-112.
14
خسرونژاد، مرتضی (1378 ب). «مفهوم کودکی و هدف ادبیات کودک». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ بیست و دوم، شمارۀ 4، صص 154-168.
15
رازانی، بهمن (1355). پژوهشی اجمالی در زمینۀ ادبیات کودکان، تهران: شرق.
16
سهراب(مافی)، معصومه (1372). ۱۷ مقاله دربارۀ ادبیات کودکان. تهران: شورای کتاب کودک.
17
شعاری نژاد، علیاکبر (1347). اصول ادبیات کودکان. تهران: سروش.
18
سیدآبادی، علیاصغر (1380). «ادبیات کودکان متوسط؛ تاملی در مبحث مخاطبشناسی ادبیات کودک و نوجوان». پژوهشنامۀ ادبیات کودک و نوجوان، شماره 25، صص 11-20.
19
فاضلی، مهبود. نصر اصفهانی، ریحانه (1397). «بررسی اصول و معیارهای بازنویسی برای کودکان و نوجوانان (مطالعۀ موردی: داستانهای شاهنامه فردوسی)». مجلۀ ادبیات کودک و نوجوان. دانشگاه شیراز.
20
عزیزی علویجه، طوبی (1392). بررسی شیوههای بازنویسی و سادهسازی متون کهن ادبی برای کودکان، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،شهرکرد،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی.
21
کریمی، عبدالعظیم (1385). «نقش علوم تربیتی در ادبیات کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره 101 و 103، صص 11-15.
22
محمدی، محمدهادی (1378 الف). روششناسی نقد ادبیات کودکان، تهران، سروش.
23
محمدی، محمدهادی (1378 ب). «چهار محور سازندۀ متن ادبی کودکان»، پژوهشنامۀ ادبیات کودک و نوجوان، شماره 16، صص 12-17.
24
مرتضائی، پروین (1391). بررسی بازنویسیها و بازآفرینیهای مثنوی مولوی برای کودکان و نوجوانان،منتشرشده از سال 1357تا 1387، رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
25
مقدم، مریم (1393). «تحلیل محتوایی۲۰سال بازنویسی مثنوی برای کودکان و نوجوانان». فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 28، صص 89-110.
26
مونتهسوری، ماریا (1374). از کودکی تا نوجوانی، ترجمۀ سپیده ویستامهر، تهران: دانشگاه الزهرا.
27
مونتهسوری، ماریا (1386). کودک در خانواده، ترجمۀ سعید بهشتی، تهران:بینالملل.
28
نجفی بهزادی، سجاد (1392). بررسی اصول و شیوههای بازنویسی متون کهن ادبی برای نوجوانان، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، شهرکرد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
29
نصر اصفهانی، ریحانه (1388). بررسی اصول و روشهای بازنویسی در ادبیات کودک براساس 20 داستان پرکاربرد، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، تهران، دانشکده علوم انسانی دانشگاه الزهرا.
30
هاشمینسب، صدیقه (1371). کودکان و ادبیات رسمی ایران، تهران: سروش.
31
Lauren L. Kolb. (2019). "Effects of social /emotional lessons in an elementary Montessori environment”. In the Journal of Sophia. St. Catherine University.
32
Wsmontessori. (June 14, 2020): http://wsmontessori.org/sites/default/files/pdffiles/needs-and-characteristics-of-the-elementary-child.pdf&ved>
33
ORIGINAL_ARTICLE
ادبیات تطبیقی و تصویر اقتباسی، بررسی موردی چند افسانه و کتاب و بازتاب آن در عرصة تصویر
مقولة اقتباس به عنوان یکی از شاخه های ادبیات تطبیقی تلاشی برای ایجاد آثار جدید بر بنیاد ساخت و محتوای متون پیش از خود است. پژوهش حاضر از این منظر میان ادبیات به مثابة گفتار و نوشتار و سینما، تئاتر و نقاشی به مثابة تصویر پلی می زند و با نمونهگیری موردی از داستانهای شیخ صنعان، برصیصای عابد، جریج، فاوست، آنتوان قدیس و تائیس به کشف ساختار داستانها، مشابهت و تفاوتشان با یکدیگر می پردازد؛ هدف از این پژوهش بررسی نحوة بازآفرینی و پردازش این داستانها در قلمرو تصویرسازی سینمایی، تئاتر و نقاشی بر مبنای اقتباس و انواع آن از دیدگاه دبورا کارتمل است.کشف نظام حرکتی، دگردیسی شخصیتها و نحوة پایان یافتن داستان از یک سو و تأکید بر تأثیر ایدئولوژیها در فرایند اقتباس و بازآفرینی و نیز توجه سازندگان آثار به نیاز زمان و تمایل مخاطبان از نتایج این تحقیق است. کشف نظام حرکتی، دگردیسی شخصیتها و نحوة پایان یافتن داستان از یک سو و تأکید بر تأثیر ایدئولوژیها در فرایند اقتباس و بازآفرینی و نیز توجه سازندگان آثار به نیاز زمان و تمایل مخاطبان از نتایج این تحقیق است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6426_46e52526322b6cd0567ee05f6b14aaa5.pdf
2021-09-23
37
59
10.30465/lir.2021.32446.1190
ادبیات تطبیقی
اقتباس
داستان
تصویر
نقاشی
مینا
بهنام
mn_behnam@yahoo.com
1
دکترای زبان و ادبیات فارسی، مدرّس دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. Mn_behnam@yahoo.com
LEAD_AUTHOR
آبل، آ. (1375). «برصیصا». دانشنامة جهان اسلام. ترجمة علیاصغر حلبی. ج 3.
1
آیت اللهی، حبیب الله و دیگران(1386). «بازتاب مضمون وسوسه در آثار نقاشان آلمانی – فلاندری و نقاشان ایرانی: مقایسة تحلیلی پرده سه لتة وسوسه آنتونی قدیس اثر هیرونیموس بوش و نگار ه گریز حضرت یوسف علیه السلام از زلیخا اثر کمال الدین بهزاد». دو فصلنامة مدرس هنر. دوره 2. شماره 2.
2
انوشیروانی، علیرضا(1389). «آسیب شناسی ادبیات تطبیقی در ایران». ویژه نامة ادبیات تطبیقی نامة فرهنگستان. دوره2. شمارة 2. 32-55.
3
ــــــــــــــــــ(1390). «ضرورت آشنایی با نظریه های ادبیات تطبیقی در ایران»(سرمقاله). ویژه نامة ادبیات تطبیقی نامة فرهنگستان. دورة 2. 3-8.
4
تودورف، ت. (1391). منطق گفتگویی میخاییل باختین. ترجمة داریوش کریمی. چاپ دوم تهران، ایران: نشر مرکز.
5
تیمائی، ف. (1343). «شیخ صنعان». تصویر، 3 (25)، 33-37.
6
حسین زاده، آ. (1384). «اسطوره های ایرانی در ادبیات فرانسه، بررسی وسوسة آنتوان قدیس اثر فلوبر». اسطوره و ادبیات. تهران: سمت. 66-75.
7
خالقی، م (2019).دانشنامة بزرگ اسلامی. ج 17. مقالة شمارة 6510 . ذیل جُرَیج.
8
خیری، م. (1368). اقتباس برای فیلم نامه. تهران: انتشارات صدا و سیما.
9
دست غیب، ع. (1391). «مرغان را زبانی دیگر است». مجموعه مقالات از دریچة نقد. دفتر4 (2561- 2584). تهران، ایران: خانة کتاب.
10
سیگر، لیندا )4010 ،). فیلمنامه اقتباسی. ترجمة عباس اکبری. تهران: نقش و نگار.
11
شریف زاده، ع. (1374). «شیخ صنعان و نگارگران». کیهان فرهنگی، (120)، 59-62.
12
شفقی، و. (1391). «نقد و بررسی فیلم فاوست اثر آلکساندر سوکوروف». روزنامة اعتماد، (2407) به تاریخ 9 خرداد 1391،10.
13
شهبا، محمد؛ شهبازی غلامرضا(1391). «تاریخ اقتباس و تصاحب در سینما». نشریة هنرهای زیبا. دوره17. شمارة 2. 15-24.
14
فرانس، آ. (1330). تائیس. ترجمة قاسم غنی سبزواری. تهران، ایران: باقر زاده
15
مارلو، ک(1359). دکتر فاستوس. ترجمة لطفعلی صورتگر. تهران، ایران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
16
مرادی، شهناز(1368). اقتباس ادبی در سینمای ایران . تهران: آگاه.
17
مهران، ا. (1342). نبرد انسان و سرنوشت. کاوه، مونیخ، آلمان، 1 (3).
18
ORIGINAL_ARTICLE
دلالتهای معنایی نگاره سرو مبتنی بر رابطه جانشینی ، همنشینی و بافت موقعیت
نگاره سرو یکی از پرکاربردترین درختان در نگارگری و ادبیات و هنر ایرانی است. این جایگاه وامدار پیشینه بسیار دیرینه و کهنی است که در متون اساطیری، دینی و عرفانی جهان ریشه دارد. معانی و مفاهیم نمادین نگاره ها را در فرهنگها و بسیاری از کتابهای موجود در زمینه نمادها می توان فهرست وار یافت، اما دو مقوله در این میان اغلب نادیده گرفته می شود: نخست رابطه همنشینی و جانشینی این نمادها و دوم نقش بافت موقعیت و فرهنگی که این نگاره ها در آن قرار دارند . در این تحقیق برآنیم نقش این مقوله ها را در فهم دلالتهای نمادین سرو در متون ادبی و نقوش موجود در ظروف، فرش و بناها بررسی کنیم. برای این منظور از مبحث رابطه همنشینی(Syntagmatic relationship) و جانشینی (paradigmatic relationship) در زبانشناسی که سوسور آن را مطرح ساخت کمک گرفته ایم. جهت فهم مدلولها و مفاهیم در مورد تک نگاره ها بافت موقعیت ( Contex of situation) را لحاظ نمودیم. بررسی ده ها نگاره نشان داد که سرو در رابطه همنشینی با انسان، خورشید و سیمرغ، درختان، حیوانات مفاهیمی چون راست قامتی، پاکدامنی، جاودانگی، قداست و سرسبزی، مقاومت را با خود دارد. همچنین نگاره سرو به تنهایی با توجه به بافت موقعیت مفاهیمی چون جاودانگی، سوگواری و مرگ و اتصال به آسمان را با خود دارد . این تحقیق چند رشته ای در حوزه زبانشناسی، ادبیات و هنرهای تجسمی و با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و در پایان پیشنهاداتی در جهت درک بهتر مفهوم نگاره ها ارائه شده است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6497_26d817e49062f92370aa51ab608a8895.pdf
2021-09-23
60
88
10.30465/lir.2021.35846.1285
"بافت موقعیت"
"سرو"
جانشینی"
"همنشینی"
"هنر"
زهرا
پارساپور
zparsapoor@yahoo.com
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، پژوهشکدۀ ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. ایران. zahra.parsapoor@gmail.com
LEAD_AUTHOR
حسین
لبانی مطلق
labbani.ho@gmail.com
2
کارشناسی ارشد رشتة مهندسی معماری گرایش مرمت و طراحی در بافتهای تاریخی، دانشکدۀ معماری، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران. Labbani.ho@gmail.com
AUTHOR
باقری، مهری (1371)، مقدمات زبانشناسی، تبریز: دانشگاه تبریز.
1
برتلس، یوگنی ادواردویچ (1376)، تصوف و ادبیات تصوف، ترجمة سیروس ایزدی، تهران: امیرکبیر.
2
برزین، مسعود (1379)، داستانهای خمسه نظامی، تهران: یساولی.
3
پورنامداریان، تقی (1364)، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی.
4
حافظ شیرازی، خواجه شمسالدین محمد (1320) دیوان اشعار، به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: چاپخانة مجلس
5
خلیلی، ناصر (1380)، گزیده ده جلدی مجموعه هنر اسلامی، تهران: کارنگ.
6
دهخدا، علیاکبر ( 1394)، لغتنامة دهخدا، لوح فشرده، تهران: دانشگاه تهران.
7
رضایی، رضا (1387)، آیین زیست در ایران باستان، پژوهشی دربارة طبیعت و محیط زیست، تهران: جوانه توس
8
رنگچی، غلامحسین (1389)، گل و گیاه در ادبیات منظوم فارسی از آغاز تا ابتدای دوره مغول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.
9
ساسانی، فرهاد (1389)، معناکاوی: به سوی نشانه شناسی اجتماعی، تهران: علم
10
سرلو، خوان ادواردو ( 1388)، فرهنگ نمادها، ترجمة مهرانگیز اوحدی، تهران: دستان.
11
سعدی، شیخ مصلح الدین (1321)، کلیات شیخ سعدی، به تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: چاپخانة علمی فرهنگی
12
سیدحسن غزنوی (1397)، دیوان سید حسن غزنوی. مقدمة تصحیح و تعلیقات. تهران: مجلس شورای اسلامی.
13
معین، محمد (1363)، مزدیسنا و ادب فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
14
هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
15
یاحقی، محمدجعفر (1369)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: سروش.
16
یساولی، جواد (1375)، مقدمهای بر شناخت قالی ایران، تهران: فرهنگسرا.
17
http://www.ehow.com/about-cypress-tree-symbolism http://www.savepasargad.com
18
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب مشخصهی روانی تسلیمناپذیری در اشعار مهدی حمیدی شیرازی و شاملو (با رویکرد روانکاوی)
مهدی حمیدی و شاملو، شاعران صاحب سبکِ ادبیات معاصر هستند؛ مشخصهی روانی تسلیمناپذیری به صورت یک اندیشه و فرم بیانِ غالب در اشعار این دو شاعر، انعکاس یافته است؛ این هنرمندان، هنگام رویارویی با دشواریها، در غالب مضامین ادبی خود، علاوه بر مشابه دانستن استعداد و توان خویش با شخصیتهای اساطیری، مقابل سوژههای بزرگ مانند قانون، سیاست، مقدسات و... قدرتمندانه گردنفرازی کردهاند؛ ابعاد روانی ذکر شده، مرتبط با طیفهایی از خودشیفتگی نیز است. در جستار حاضر، با استفاده از نظریات روانکاوان، علل درونی سرایش اشعار گردنفرازانه مشخص شد. پژوهش میخواهد به این پرسش پاسخ دهد که پدیدهی روانی تسلیمناپذیری، کیفیت، کمیت و سبک بیان ادبی این دو شاعر را به صورت چشمگیر تحت تأثیر قرار داده است یا خیر. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی است. در پایان، این نتیجه حاصل شد که انواع جلوههای تسلیمناپذیری، نقش بارزی را در نحوهی گزینش صنایع ادبی، کمیت، پیشبرد وجه هنریِ مضامین و ارزش آثار این شاعران ایفا نموده و ازین رو قابل چشمپوشی نیست.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6414_3b9d9fd1abf52d9a728ebbdeef3bf231.pdf
2021-09-23
89
120
10.30465/lir.2021.33677.1224
تسلیمناپذیری
گردن فرازی
سبک بیان شعری
روان کاوی
نارسیسیسم
سارا
پارسائی جهرمی
sa.parsaei69@gmail.com
1
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
AUTHOR
دره
دادجوی توکلی
dorreh.dadjoo99@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
شیرین
کوشکی
shi.koshki@iauctb.ac.ir
3
دانشیار گروه روان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
AUTHOR
محمدعلی
گذشتی
magozashti@yahoo.com
4
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
AUTHOR
بهار، آنیتا. (1388) زندگی شاملو. چاپ دوم. تهران: انتشارات کتابخانه­های ایران.
1
برومند، منوچهر. مهدی حمیدی، شاعر ملی نامیرا در دوردستِ خاطره­ها، 1392، پاریس، [بی­نا].
2
براندن، ناتانیل. (1399) روان­شناسی عزت نفس. ترجمه مهدی قراچه­داغی. چاپ بیست و ششم. تهران: نخستین.
3
حمیدی­شیرازی، مهدی. (1378) دیوان شعر اشک معشوق (سه جلد در یک مجلد)، چاپ اول. تهران: صدای معاصر.
4
حبیبی، علی­اضعر. اصغری، رضا. (1398)، «بررسی تطبیقی مکانیسم­های دفاعی در شعر ابوالعلاء معّری و شوریده­ی شیرازی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوفصلنامه­ی پژوهش­های بین­رشته­ای ادبی، سال1، شماره2، صص 73-45.
5
خمرزابلی، عارفه. حبیبی، علی­اصغر. (1400) «واکاوی تیپ شخصیتی قهرمان رمان ساق­البامبو بر اساس تئوری آنیاگرام» (از منظر تیپ­شناسی سطوح سلامت و تیپ ثانویه)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوفصلنامه­ی پژوهش­های بین­رشته­ای ادبی، سال 3، شماره 5: 131-109.
6
دهخدا، علی­اکبر. ( 1377) لغت­نامه، چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
7
سرشار، مژگان. (1394) «داستان هابیل و قابیل در تفاسیر اسلامی»، نشریه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث. شماره57: صص 36-7.
8
شاملو، احمد. (1394) مجموعه آثار (دفتر یکم- شعرها)، چاپ دوازدهم. تهران: نگاه.
9
شفیعی­کدکنی، محمدرضا. (1387) صورخیال در شعر فارسی. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات آگاه.
10
شکسپیر، ویلیام. (1360) هملت. ترجمه­ م.ا به­آذین. چاپ اول. تهران: دوران.
11
فروید، زیگموند. (1382) پیش درآمدی برخودشیفتگی، ترجمه حسین پاینده. چاپ اول.تهران: ارغنون.
12
ـــ، ــــ. (1384) مکانیزم­های دفاع روانی، ترجمه حبیب گوهری­راد و محمد جوادی. چاپ اول. تهران: رادمهر.
13
لچکار، جوان. (1938) چگونه با شخصیت خودشیفته صحبت کنیم. ترجمه­ی سعید دهنوی و زهرا حدادی. چاپ اول.1396. تهران: دانژه.
14
کوهات، هاینز. (1397) روان­شناسی خود. ترجمه مرضیه سرگلی، سمانه اکبری­مقدم، ملیحه صفارشرق. چاپ سوم. مشهد: فراانگیزش.
15
گلستانی­بخت، طاهره. زمانی، مریم. رحمانی­فرشباف، سامان. (1398) «نگاهی به شخصیت­های رمان کلیدر دولت­آبادی بر اساس مفاهیم احساس کهتری و جبران برتری­جویی در نظریه­ی اَدلر»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوفصلنامه­ی پژوهش­های بین­رشته­ای ادبی، سال1، شماره 2، 229-207.
16
نوری، اسماعیل. (1395) تأملی بر خودشیفتگی و شناخت شخصیت خودشیفته. چاپ اول. تهران: ارجمند.
17
وکیلی، هادی. قریب، قاسم. (1397) «عرفان و تصوف در منظومه فکری علامه مجلسی». پژوهشنامه عرفان. شماره 18: صص249-225.
18
هومر، شون. (1394) ژاک لاکان. ترجمه محمدعلی جعفری، محمدابراهیم طاهائی. چاپ چهارم. تهران: ققنوس.
19
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مفهوم مستثنی بودن آمریکایی در رمانهای تروریست (2006) و مردم گرانقیمت (1968)براساس نظام گفتمانی کنشی
در این مقاله گفتمان کنشی در رابطه با مفهومی مطرح در ادبیات معاصر آمریکا تحت عنوان مستثنیبودن آمریکایی در دو رمان معاصر آمریکایی مورد بررسی قرار میگیرد. مفهوم مستثنیبودن آمریکایی یکی از شناخته شده ترین مفاهیم معاصر در ادبیات و هنر و فرهنگ معاصر امریکا است. براساس این مفهوم، آمریکا و مردم آن و فرهنگ آمریکایی در مقایسه با سایر فرهنگها و کشورهای دنیا استثنایی و منحصربفرد هستند و ترویج این ایده در دهههای اخیر در رسانه ها، فیلم های هالیودی و ادبیات داستانی آمریکا کاملا مشهود است. در این مقاله نگارنده می کوشد تا با استفاده از تحلیل نظام گفتمانی کنشی که خاستگاهی نشانه شناختی دارد به خوانش دقیقتری از مفهوم مستثنی بودن آمریکایی دست یابد. جهت ارائه این تحلیل بازنمود و بروز این تفکر و نگرش در دو رمان معاصر ادبیات داستانی به طور اجمالی بررسی می شوند تا زوایای انعکاس این مفهوم در ادبیات معاصر آمریکا تا حدودی مشخص شود. رمان تروریست اثر آپدایک (2006) و رمان مردم گرانقیمت اثر اوآتس (1968) دارای درونمایه مشترکی در این زمینه هستند. هر دو رمان با اتکا به مفهوم مستثنی بودن امریکایی گفتمانی کنشی را فراهم می سازند که به طور اجمالی در این مقاله بررسی میشود. مبنای تحلیل پژوهش حاضر، نقد روایت اصلی رمانهای فوق و بررسی نقش کنش و کنشگران آنها در تحول معنا در چهارچوب نظام گفتمانی کنشی است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6310_4209ae83dcfabcb8fb87f34a037a7ea4.pdf
2021-09-23
121
140
10.30465/lir.2021.30613.1135
مستثنی بودن آمریکایی
نظام گفتمانی کنشی
زندگی حومه
روایت
ادبیات معاصر آمریکا
مهدی
سبزواری
mehdisabz@hotmail.com
1
استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه پیام نور تهران. تهران. ایران. m.sabzevari@sharyar.tpnu.ac.ir
LEAD_AUTHOR
- ابراهیمی مهدیه، فاطمه کاسی(1399).« گذار سوژه از چهارچوبهای ایدئولوژیک در رمان آتش بدون دود». پژوهش­های بین­رشته­ای ادبی. دوره 2 شماره 3.(39-21) - خراسانی فهیمه ، غلامحسین زاده غلامحسین، حمیدرضا شعیری (1398). «بررسی نظام گفتمانی شوِشی در داستان سیاوش». پژوهش­های ادبی، دوره 12 شماره 48(54-35). - خضری، حیدر(1399). «خوانش میانرشتهای و پسااستعماری داستان مجنونِ لیلی». پژوهش­های بین­رشته­ای ادبی. دوره 2 شماره 4.(190-164)
1
- رحمتیان لیلا، خلیل بیگزاده ، غلامرضا سالمیان (1398)، «کاوش گفتمان کنشی گرمس در رمان اهل غرق از منیرو روانی پور». جستارهای زبانی ،دوره 10 شماره 5. (312-289).
2
-زینی­­وند تورج، روژین نادری(1398). «امپریالیسم زبانی از دیدگاه نقدی عزّالدّین المناصره». پژوهش­های بین­رشته­ای ادبی. دوره 1 شماره 1.(202-181).
3
- سلطان­بیاد مریم، سجاد قیطایسی(1398). «گفتمان­سازی و منازعات گفتمانی در رمان دلبند از تونی موریسون». پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره 24 شماره1.(268-251).
4
- شعیری، حمید رضا(1395). نشانه معناشناسی ادبیات.نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
5
صافی پیرلوجه، حسین(1395). درآمدی بر تحلیل انتقادی گفتمان روایی، تهران: نشر نی.-
6
- طاهری، زهرا(1396)، «نوستالژی امپراتوری در دخترک امریکایی در عربستان سعودی: بررسی ژانر شرححالنویسی بعد از یازده سپتامبر». پژوهش ادبیات معاصر جهان.دوره 22 شماره 2.(469-445)
7
- Grice,H.P,.(1975), "Logic and conversation". In: Syntax and semantics, Peter Cole and Jerry Morgan(eds.).Vol. 3:Speech Acts,43-58,New York:Academic Press.
8
- Hartnell,A(2011),"Violence and the Faithful in post -9/11 America: Updike’s Terroris, Islam, And the Spectre of Exceptionalisim", MFS Modern Fiction Studies, Volume 57, number 3, Fall.
9
- Lobner,S,.(2002).Understanding semantics.Oxford University press:London.
10
- Miller,L,. (1995). "Family and Togetherness as the Suburbian Ideal", in
11
Sociological Forum, 10.3: 393-418.
12
-Oates Joyce,C,.(1968), Expensive People.Vanguard press:New York.
13
- Pease, D.( 2009), "Introduction: The United States of Fantasy", New American Exceptionalism ,Minneapolis: University of Minnesota P,esp. pp 1- 13 and 27-39.
14
-Oates Joyce,C,.(1968), Expensive People.Vanguard press:New York.
15
- Pease, D.( 2009), "Introduction: The United States of Fantasy", New American Exceptionalism ,Minneapolis: University of Minnesota P,esp. pp 1- 13 and 27-39.
16
- Saeed,J l,(2009), Semantics.3rd edition,Wiley Blackwell:London.
17
-Said,E,.(1978), Orientalism, Pantheon Books publisher:Pantheon Books.US.
18
- Updike,John,.( 2006), Terrorist, Alfred A. Knopf publication:New York.
19
ORIGINAL_ARTICLE
خوانش پسااستعماری فرانتس فانونی نمایشنامههای «رقص جنگلها» و «مرگ و سوارکار شاه» اثر وله سوینکا
نمایشنامههای "رقص جنگلها" و "مرگ و سوارکار پادشاه" آثار وله سوینکا، نویسنده مطرح اهل نیجریه هستند. وله سوینکا در رویکردی منحصربهفرد، با به نمایش گذاشتن شرایط زندگی بومیان و تقابلات فرهنگی آنان با استعمارگران غربی انزجار خود را از استعمار غرب به تصویر میکشد و درعینحال در مورد خطر فروپاشی اجتماعی و اضمحلال هویت ملی براثر تعقیب کورکورانه سنتهای بومی و همچنین وقوع استعمار داخلی هشدار میدهد. فرانتس فانون از نظریهپردازان مطرحی است که با دو نگاه سیاسی و روانشناختی به بررسی استعمار، انواع شیوههای آن و عوارض و عواقب آن پرداخته است. این مقاله، با بررسی دو نمایشنامه که یکی از آنها در جشن آزادسازی نیجریه اجرا شد، به تعارضات و مسائل ملتی که سعی در بازیابی الگوهای کهن خود را دارد پرداخته و همچنین کوشش کرده است که احساس دوگانهی وله سوینکا را نسبت به این بازیابی نشان دهد و ریشه آن را نیز پیدا کند.هر دو اثر انتخابی از سوینکا نشانگر آن هستند که وی نیز مانند فانون میخواهد که این تقابل فرهنگی، تبعیض و جدالِ همیشگی به صلحی ختم شود که شکوفایی آینده همه ابنای بشر در آن نهفته است. بررسی این آثار بر ما روشن میسازند که فرد استعمارکشیده باید با گذشته و حالش به صلح برسد، بر آنچه آینده را میسازد تمرکز کند تا بتواند آینده شکوهمندی را برای کشورش و هموطنانش رقم بزند.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6311_631cb904e03c1ee05866899d32a604b0.pdf
2021-09-23
141
164
10.30465/lir.2021.31648.1165
استعمار
هویت ملی
پسااستعمار
جهان سوم
هویت
علی
سلامی
salami.a@ut.ac.ir
1
(نویسنده مسئول) استادیار زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. salami.a@ut.ac.ir
LEAD_AUTHOR
میدیا
محمدی
midiamohammadi@ut.ac.ir
2
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. midiamohammadi@ut.ac.ir
LEAD_AUTHOR
Appiah, Anthony. (1988) “An Evening with Wole Soyinka” Black American Literature Forum, Vol. 22, No. 4, (Winter), pp. 777-785
1
Appiah, Anthony. (1992) In My Father's House: Africa in the Philosophy of Culture. Oxford University Press.
2
Falola, Toyin. Heaton, Matthew M. (2008) A History of Nigeria. Cambridge University Press.
3
Fanon, Frantz (1986). Black Skin, White Masks. Translated by Charles Lam Markmann. Pluto Press. London.
4
Fanon, Frantz. (1963). The Wretched of the Earth. Translated by Constance Farrington. Grove Press, New York.
5
Gibbs, James.(1986) Wole Soyinka. Published by Higher and Further Education Division.
6
Jeyifo, Biodun. (2001) Conversations with Wole Soyinka. University Press of Mississippi.
7
Jeyifo, Biodun.(2004) Wole Soyinka: Politics, Poetics and Postcolonialism. Cornell University.
8
Msiska, Mpalive-Hangson (2013) Cultural studies, power and the idea of the hegemonic in Wole Soyinka's works. In: Lindfors, B. and Davis, G.V. (eds.) African Literatures and Beyond: A Florilegium.Cross/Cultures: Readings in the Post/Colonial Literatures in English 168. Amsterdam and New York: Rodopi, pp. 1-28.
9
Nayar, Pramod K.(2013) Frantz Fanon. Routledge.
10
Ogunbeshan, Kolawole.(1975). "Wole Soyinka, The Past and the Visionary Writer" A Celebration of Black and African Writing. Zariah: Ahmado Bello University Press. 175-188.
11
Price, Amanda. (1995)The Theatre of Promiscuity: A Comparative Study of the Dramatic Writings of Wole Soyinka and Howard Barker. PhD Dissertation. University of Leeds. April.
12
Soyinka, Wole.(1963) A Dance the Forests. Oxford University Press.
13
Soyinka, Wole. (1975). Death and the King's Horseman. Published by Hill and Wang. New York.
14
Sudha K. P. (2004)Soyinka's Vision of Life as Projected in His Major Works. PhD Dissertation, University of Calicut.
15
ORIGINAL_ARTICLE
نشانهشناسی فرهنگی هستۀ بنیادین «هزار و یک شب» بر اساس متون همریخت
«هزار و یک شب» از رستۀ جامع الحکایات و متنِ تو در توی ادبیات عامیانۀ فارسی است. قصۀ بنیادین این کتاب بر پایۀ قصهگویی «شهرزاد» شکل گرفته است و بر گِرد هستۀ بنیادین، سایر قصهها در کنار هم چیده شدهاند. فضای نشانهای این کتاب همسان با سایر متون همریخت فرهنگیِ ایران قدیم است. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی در متون همریخت فرهنگی، بر پایۀ نظریۀ نشانهشناسی فرهنگی یوری لوتمان: مطالعۀ ارتباط دوسویه و نقشمند میان نظامهای نشانهای متفاوت، به بررسی خاستگاه نشانههای فرهنگی «هزار و یک شب» و خویشاوندی آن با متون همریخت در سپهر نشانگانی ادب عامیانۀ فارسی میپردازد و از نشانهشناسی فرهنگی «هزار و یک شب» و بررسی آرای پژوهشگران «هزار و یک شب» با تکیه بر قصۀ بنیادین آن و همسانی با متون همریخت نتیجه میگیرد: ساختار کتاب، ترجمه، بازتولید معنا و محتوای آن در گسترۀ سپهر نشانگان فرهنگی و هویت ایرانی شکل گرفته است و «هزار و یک شب» بازتاب دهندۀ مناسبات اجتماعی ـ فرهنگیِ بستر تولیدکنندۀ ایرانی خود است. رابطۀ «خود» ایرانی با فرهنگ «دیگری» در گفتگومندی فرهنگها شکل گرفته است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6517_2f6108fdeb4d2f9473f4f062572b2119.pdf
2021-09-23
165
189
10.30465/lir.2021.34047.1237
«هزار و یک شب»
«نشانهشناسی فرهنگی»
«متون همریخت»
«یوری لوتمان»
«سپهرنشانهای»
رضا
طاهری
reza.taheri55@gmail.com
1
دانشجوی دکترای زبان وادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران. Reza.taheri55@gmail.com
AUTHOR
امیراسماعیل
آذر
drazar.ir@gmail.com
2
دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
ساره
زیرک
sara.zirak@gmail.com
3
استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیات، تهران، ایران
AUTHOR
آذرتاش، آذرنوش(1395). در باب ادب تازی (سه جلد)، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
1
ابن الندیم، محمد بن اسحاق(1366). الفهرست، ترجمۀ محمدرضا تجدد، تهران: امیرکبیر.
2
الف لیله و لیله (1919). مقدمه عفیف نایف حاطوم، (5 مجلدات)، بیروت: دار صادر.
3
ایروین، رابرت (1383). تحلیلی از هزار و یک شب، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان.
4
تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
5
خوری حتی، فلیپ (1366). تاریخ عرب، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: آگه.
6
دورانت، ویل(1388). تاریخ تمدن؛ (جلد اول تا سیزدهم)، تهران: علمی و فرهنگی.
7
زرینکوب، عبدالحسین (1382). تاریخ مردم ایران؛ ایران قبل از اسلام، تهران: امیرکبیر.
8
ستاری، جلال(1388). افسون شهرزاد؛ پژوهشی در هزار افسان، تهران: توس.
9
سرفراز، حسین(1393). نشانهشناسی فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
10
سمننکو، الکسی(1396). تار پود فرهنگ؛ درآمدی بر نظریۀ نشانهشناختی یوری لوتمان، تهران: علم.
11
شوقی ضیف، احمد (1970). تاریخ الأدب العربی، قاهره: دار المعارف.
12
طه حسین، علی بن السلامه (1933). فی ادب الجاهلی، قاهره: مطبعة الفاروق.
13
طرزجانی دهقانی، محمداسماعیل و حسن ذولفقاری (1400). سبک زنانه در متون لالایی: دو فصلنامه پژوهشهای بین رشتهای ادبی، دوره 3 شماره 5، صص 161-132.
14
فاحوزی، حنا (1388). تاریخ ادبیات زبان عربی، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، چاپ 8، تهران: توس.
15
کریستنسن، آرتور (1378). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: صدای معاصر.
16
گریشمن، ر (1383). ایران از آغاز تا اسلام، ترجمۀ محمد معین، تهران: علمی و فرهنگی.
17
لوبون، گوستاو (1334). تمدن اسلام و عرب، ترجمۀ محمدتقی داعی گیلانی، تهران: علمی.
18
لوتمان، یوری (1397). فرهنگ و انفجار، ترجمۀ نیلوفر آقا ابراهیمی، تهران: تمدن علمی.
19
مازرلف، اولریش، بوذری، علی (1394). هزار و یک شب 1261، تهران: عطف.
20
محجوب، محمدجعفر (1382). ادبیات عامیانه ایران (مجموعه مقالات دربارهی افسانهها و آداب و رسوم مردم ایران)، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
21
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (1356). مروج الذهب، ترجمۀ عبدالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
22
مکاریک، ایرناریما (1393). دانشنامۀ نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر، محمد نبوی، چاپ 5، تهران: آگه.
23
مصطفی فتحی محمد، ابوشاب (1966). العلاقه بین العرب و الفرس و آثار فی شعر عرب الجاهلی، ریاض: دارعالم الکتب.
24
هزار و یک شب، (1383). ترجمۀ طسوجی تبریزی بهکوشش علیاکبر تقینژاد (سه جلد)، تهران: علم.
25
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشة سیاسی آرمانشهری در آثار جلال آل احمد و نجیب محفوظ، با بررسی نقش تصوف دو داستان نون و القلم و رحلة ابن فطومه
بنیاد اندیشۀ آرمانشهری در دو داستان رحله ابن فطوطه نجیب محفوظ و نون و القلم جلال آل احمد بر نفی وضع موجود، وجود بحران و تلاش برای آرمانی کردن امور مطلوب بنا شده است، محیط خلق هر دو داستان، یعنی ایران و مصر در زمان نوشتن آنها دارای شرایطی بحرانی از نظر اجتماعی و فکری است که زمینه ساز ایجاد اندیشۀ آرمان شهری است از این رو. نویسندگان این دو اثر با استفاده از زبانی نمادین و با توجه به تصوف تلاش دارند تا تصویری از جامعۀ آرمانی خود ارائه دهند. از نگاه نویسندگان، آرمانشهر دستیافتنی است و علت عدم تحقق آن وجود حکومت و قبضه کردن قدرت توسط عدهای خاص است. زبان نوشتاری نجیب محفوظ در رحله ابن فطومه زبانی ادبی و متأثر از آثار کلاسیک ادبیات عربی است، در حالی که آل احمد زیانی عامیانه را برای روایت خود برگزیده است. داستان آل احمد در روایت خود، از تصوفی بهره برده است که جنبۀ اجتماعی آن نیرومند است و قلندران پیرو آن به دنبال قدرت هستند، اما در مواجه با دشواریهای آن خود نیز به راه صاحبان پیشین قدرت میروند و در نهایت از قدرت پیشین شکست میخورند؛ و قهرمان داستان نیز اگرچه به دنبال شهادت است، در نهایت تبعید میشود؛ اما محفوظ تصوف را در جنبۀ فردی آن یعنی بریدن از عالم مادّی و نقایص آن و کشف و شهود ناشی از مراقبه و ریاضت، وارد داستان خود کرده است و شخصیت اصلی داستان در پایان راه سعادت را در چنین تصوفی مییابد که امری فردی است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6684_c61a6f5ef1578a60219ca61046f4b988.pdf
2021-09-23
190
219
10.30465/lir.2021.36579.1314
اندیشه سیاسی
تصوف
آرمانشهر
نجیب محفوظ
جلال آل احمد
رضا
عباسی
reza.abbasi@uoz.ac.ir
1
مربی گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، ایران. Reza.abbasi@uoz.ac.ir
LEAD_AUTHOR
بهروز
محمودی بختیاری
mbakhtiari@ut.ac.ir
2
دانشیار گروه هنرهای نمایش، دانشکده موسیقی و نمایش، پردیس هنرهای زیبا، تهران، ایران.Mbakhtiari@ut.ac.ir
AUTHOR
مهدی
امیری
art.amiri@uoz.ac.ir
3
مربی گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه زابل، ایران. Art.Amiri@uoz.ac.ir
AUTHOR
علی عسکر
علیزاده مقدم
askar.alizade@uoz.ac.ir
4
استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، ایران. Askar.alizadeh@uoz.ac.ir
AUTHOR
- آل احمد، جلال(1383)، نون و القلم، تهران: گهبد.
1
- آل احمد، جلال(1385)، غربزدگی، اصفهان: نشر خرم.
2
- اصیل، حجتالله(1381)، آرمانشهر در اندیشۀ ایرانی، تهران: نشر نی.
3
- افشار، حمیدرضا(1391)، « آرمانشهر در اندیشة سیاسی غرب و بازتاب آن در تئاتر معاصر»، فصلنامة مشرق موعود، س6 ، ش21، صص 47- 64.
4
- الدسوقی، عمر(1973)، فی الأدب الحدیث، قاهره: دار الفکر العربی.
5
- السکوت، حمدی(1985)، « نجیب محفوظ و الحل الصوفی»، مجلۀ الف، ش5، ربیع،
6
- پارسا، سید احمد و حاجی، سعدی(1392)، « رابطهی کارکردهای زبانی با تیپهای شخصیتی در داستان نون و القلم»، فصلنامه فنون ادبی، ش2. صص 21- 34.
7
- شوقی، ضیف(1990)، الادب العربی المعاصر فی مصر، قاهره: دارالمعارف.
8
- صدیقی، علیرضا(1388)، « بومی گرایی و تاثیر آن بر ادبیات داستانی معاصر ایران (1357-1320)»، نشریه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش15، صص 95- 116.
9
- عارف حسینی، سید محمد(1382)، نیکشهر قدسی: نقادی چهار الگو از جامعة آرمانی اندیشمندان غرب و مقایسه آنها با جامعة آرمانی حضرت مـهدی، قـم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما.
10
- عبدالله، محمّد حسن(1971)، الواقعیة فی الّروایة العربیة، قاهره: دارالمعارف.
11
- عمرعبدالعزیز، عمر(1989)، دراسات فی تاریخ المصر الحدیثه و المعاصر، اسکندریه: دارالمعرفة الجامعیه.
12
- محبی، سعید(1387)، « ن و القلم: رساله ای در نقد قدرت»، مجله یادآور، ش3، صص 140- 143.
13
- محفوظ، نجیب(1983)، رحلة ابن فطومه، قاهره: دارالمصر للطباعه.
14
- محمود عثمان، فاطمه(2004)،« توظیف الصوفیه فی الروایة المصریه. اطروحة لنیل درجة الماجیستر»، قاهره :جامعة المینا
15
- موحدی، محمدرضا(1390)،« بررسی نامه پولوس رسول به کاتبان: مرامنامه ای از جلال آل احمد»، فصنامة پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 22، صص95- 112.
16
- مور، تامس( 1373)، آرمانشهر(یوتوپیا)، ترجمة داریوش آشوری و نادر افشار نادری، تهران: خوارزمی.
17
- میرزایی، فرامرز و امیریان، طیبه( 1396)، « زبان هنری در منظومه منطق الطیر عطار و سفر نامه ابن فطومه نجیب محفوظ»، پژوهشهای ادبیات تطبیقی، ش1، صص 15- 43.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نظریۀ کنش اجتماعی ماکس وبر در نمایش نامه پلکان اکبر رادی
نظریۀ کنش اجتماعی ِ ماکس وبر، جامعهشناس نامدار آلمانی، زمینۀ بررسی عقلانیت را در رفتارهای اجتماعی فراهم میکند. وبر و پس از او پیروان و همفکرانش با تعیین کنشهای چهارگانۀ اجتماعی و دستهبندی آن، میزان عقلانیت موجود در این کنشها را بررسی کردند. اکبر رادی نمایشنامهنویس ایرانی، یک بخش از این نظریه را به نام کنش معطوف به هدف در نمایشنامۀ پلکان، بررسی میکند. نظریۀ تحرک اجتماعی یا فرا رفتن فرد از یک لایۀ اجتماعی به لایۀ بالاتر هم با نمایش زندگی بلبل، میوهفروش دورهگرد تشریح میشود. در این نمایشنامه، بلبل با روی آوردن به دزدی، دروغ، عهدشکنی، تشکیل گروه فشار، رشوه دادن و حتی قتل غیر عمد به یک مقاطعهکار ساختمانی ثروتمند تبدیل میشود. در روند این تحرک اجتماعی ابتدا عناصری مانند فرهنگ، بیگانگی و میل به ارتقا، مبارزه و رقابت بررسی میگردد و پس از آن از پدیدههایی همچون خودکشی، خودکامگی، مهاجرت و اعتصاب کارگران هم سخن به میان میآید. قهرمان نمایش اکبر رادی، گرچه موفق به بهبود جایگاه اقتصادی خود میشود اما به دلیل رفتارهای ناهنجار اجتماعی، نمیتواند جایگاه فرهنگی خویش را تغییر دهد.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6315_9bcd5ac5fa51411dc2ddc19baa61f63e.pdf
2021-09-23
220
255
10.30465/lir.2021.33968.1230
رادی"
نمایشنامۀ پلکان"
ماکس وبر"
کنش اجتماعی"
"
تحرک اجتماعی"
علی
عشقی سردهی
eshghi@iaus.ac.ir
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد سبزوار، سبزوار، ایران. eshghi@iaus.ac.ir
LEAD_AUTHOR
آگ برن، ویلیام و نیمکوف، مهیر فرانسیس. (1380). زمینه جامعه شناسی. اقتباس امیر حسین آریان پور. تهران: نشر گستره و مؤسسه انتشارات نگاه.
1
اباذری، یوسف. (1389). خرد جامعه شناسی. چاپ سوم. تهران: طرح نو.
2
باغبان مشیری، نیلوفر و عالی زاد، اسماعیل. (1395). «بررسی گفتمان­های پیشامدرن، مدرن و پسامدرن در دوره های زمانی متوالی از آثار اکبر رادی». فرهنگ رسانه. سال پنجم. پاییز 1395. صص 106-87 .
3
بودون، ریمون و بوریکو، فرانسوا. (1385). فرهنگ انتقادی جامعه­شناسی. ترجمۀ عبدالحسین نیکگهر. تهران: فرهنگ معاصر.
4
بورگات، ادگار و مونتگمری، راندا جی.وی. (2000). دایره­المعارف جامعه­شناسی. ویرایش دوم. جلد 3. نیویورک: مک میلان رفرانس آمریکا.
5
بیگ­لو، مرتضی و بزرگمهر، شیرین. (1397پاییز). «بررسی پدیدارشناسی "مکان" و "نامکان" در دو نمایش­نامه پلکان و شب روی سنگفرش خیس اکبر رادی». در نشریه هنرهای زیبا، هنرهای نمایشی و موسیقی. 23(3). صص 24-15.
6
حیدری، فرزانه؛ خراسانی، محبوبه؛ وحیدا، فریدون. (1397پاییز). «نقد جامعه­شناختی نمایش­نامه افول نوشته اکبر رادی»، در فصلنامه پژوهش­های ادبی. 15(61). صص 38-9.
7
رادی، اکبر. (1388). روی صحنة آبی. مجموعة چهار جلدی، جلد سوم. تهران: نشر قطره.
8
رحمانی، حسین. (1399بهار و تابستان). «شخصیت­پردازی در نمایشنامه پلکان: با نگاهی به گواهنمایی». در دوفصل­نامۀ علمی پژوهشهای بینرشتهای (ادبی ادبیات و پژوهش­های میان رشته­ای سابق) پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 2(3). صص 143-112.
9
رفیع پور، فرامرز. (1387). آناتومی جامعه. چاپ پنجم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
10
فرزانه دهکردی جلال. (1399تابستان). «واکاوی نقش روشن­فکر در نمایش­نامه ملودی شهر بارانی اکبر رادی: رویکردی جامعه­شناختی». در فصل­نامۀ ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 7(2). صص 125-107.
11
فروند، ژولین. (1383). جامعهشناسی ماکس وبر. ترجمة عبدالحسین نیک­گهر. چاپ اول. تهران: توتیا.
12
کیویستو، پیتر. (1378). اندیشه­های بنیادی در جامعه­شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری. چاپ اول. تهران: نشر نی.
13
گیدنز، آنتونی. (1383). جامعه شناسی. ترجمة منوچهر صبوری، چاپ یازدهم. تهران: نشر نی.
14
گلدمن، لوسین و دیگران. (1392). درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیات. گردآورنده و ترجمه محمد جعفر پوینده. چاپ سوم. تهران: نقش جهان.
15
هابرماس، یورگن. (1392). نظریۀ کنش ارتباطی. ترجمۀ کمال پولادی. چاپ اولِ ویرایش دوم (در یک جلد). تهران: نشر مرکز.
16
ORIGINAL_ARTICLE
نگرش ها و نگارش های تاریخی صادق هدایت
صادق هدایت از مهم ترین چهره های جریان روشنفکری غربگرا در ایران سده بیستم و از مشهورترین داستان نویسان ایرانی به سبک مدرن است. در میان آثار متعدد او، نگارش های تاریخی دارای جایگاهی قابل توجه هستند و مهم تر از آن، نگرش های تاریخی این نگارنده که انگیزه و مایه نگارش بسیاری از آثار وی بوده است. این پژوهش کوشیده است تا ضمن ارائه تحلیلی از آثار دارای ارزش تاریخ نگارانه این نویسنده، درک تاریخ نگارانه و نگرش های تاریخی هدایت را مورد بازشناسی قرار دهد و درصدد یافتن پاسخ این پرسش ها است که تاریخ چه جایگاهی در آثار هدایت دارد؟ و مهم ترین مؤلفهها در نگرش های تاریخی ایشان چیست؟ لذا این آثار در سه قالب اصلی درام های تاریخی و با مضمون سرخوردگی باستانی ایرانیان مقهور در برابر حملات غیر ایرانیان، تصحیح و برگردان متون تاریخی پهلوی از دوران ساسانی و آثاری با مضمون مردم شناسانه دسته بندی می شوند. شناخت تحلیلی این آثار که با روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه مفهومی آثار ادبی وی فراهم آمده است، نشان می دهد که نگرش ملی گرایانه ناسیونالیستی، باستان گرایی و زرتشتی گرایی تاریخی و دشمنی نژادگرایانه با عناصر غیر ایرانی، عمده ترین مؤلفه های نگرش های تاریخی هدایت را تشکیل می دهند.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6427_55af4e0eea406af37c64ca1e5ec2dcc3.pdf
2021-09-23
256
287
10.30465/lir.2021.34647.1256
صادق
هدایت
تاریخ
ناسیونالیسم
تاریخ نگاری
افتخار
قاسم زاده
eftekhargasemzadeh@gmail.com
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی از دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
LEAD_AUTHOR
فاطمه
احمدوند
ahmadvand@isr.ikiu.ac.ir
2
استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره), قزوین، ایران.
AUTHOR
آجودانی، ماشالله (1371). «هدایت و ناسیونالیسم»، ایران نامه، س 10، صص 503-473.
1
آذر فرنبغ فرخزادان (1376). ماتیکان گجستک ابالیش، ترجمه ابراهیم میرزای ناظر، تهران: نشر هیرمند.
2
آرین­پور، یحیی (1374). از نیما تا روزگار ما (تاریخ ادب فارسی معاصر)، تهران: زوار.
3
آشوری، داریوش (1387). دانشنامه­ی سیاسی، تهران: مروارید.
4
اتحاد، هوشنگ (1378). پژوهشگران معاصر ایران، تهران: فرهنگ معاصر.
5
اسحاق­پور، یوسف (1373). بر مزار صادق هدایت، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر باغ آیینه.
6
انتخابی، نادر (1387). ایرانیان و اندیشه ناسیونالیسم، ایران و مدرنیته، گردآوری رامین جهانبگلو، تهران: قطره.
7
بختیاری، محمد (1392). تاریخ نگری وتاریخ نگاری دکتر عبدالحسین زرین کوب، تهران: امیرکبیر.
8
بهار، مهرداد (1373). جستاری چند در فرهنگ ایران، تهران: فکر روز.
9
بهارلو، محمد (1374). نامه­های صادق هدایت، چاپ اول، تهران: نشر اوجا.
10
بیگدلو، رضا (1380). باستانگرایی در تاریخ معاصر ایران، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
11
پورداوود، ابراهیم (1324). «بهرام گور انکلساریا»، مجله سخن، س 12 ش 6، صص 417-419.
12
پیگولوسکایا، ن (1377). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه عنایت الله رضا، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
13
تفضلی، احمد (1378). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
14
جنتی عطائی، ابوالقاسم (1357). زندگی و آثار صادق هدایت، تهران: مجید.
15
جویا بلوندل، سعد (1382). عرب ستیزی در ادبیات معاصر ایران، ترجمه فرناز حائری، تهران: نشر کارنگ.
16
حلقه نقد (1385). «مجموعه داستان «زنده به گور» نوشته صادق هدایت»، نشریه ادبیات داستانی، ش 101، صص 60 تا 73.
17
دستغیب، عبدالعلی (1357). نقد آثار صادق هدایت، تهران: سپهر.
18
ده پهلوان، مصطفی (1395). زاره، دانشنامه جهان اسلام، ج 21، تهران: بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی.
19
دهباشی، علی (1380). یاد صادق هدایت، تهران: نشر ثالث.
20
ذاکر اصفهانی، علی رضا (1381). «ناسیونالیزم رمانتیک» در افکار و آثار صادق هدایت»، کتاب نقد، س 7، شماره 22 (24 صفحه - از 43 تا 66).
21
راشد محصل، محمدتقی (1385). زند بهمن یسن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
22
سپانلو، محمدعلی (۱۳۸۷). نویسندگان پیشرو ایران: از مشروطیت تا ۱۳۵۰، تهران: نگاه.
23
ش.پرتو، علوی، بزرگ، هدایت، صادق (1310). انیران، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
24
طایفی اردبیلی، موسی الرضا (1372). صادق هدایت در آینه آثارش، تهران: ایمان.
25
طبری، محمد بن جریر (بی­تا). تاریخ طبری، محقق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت – لبنان: ناشر: [بی نا].
26
طلوعی، محمود (1378). نابغه یا دیوانه؟! ناگفته­های دربارۀ صادق هدایت، تهران: علم.
27
عطایی راد، حسین، قیامی میرحسینی، سید جلال (1380). مرد اثیری، تهران: روزگار.
28
غفاری توران، محبوبه (1388). بررسی دیدگاه سیاسی و اجتماعی هدایت در آثارش، پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران.
29
قربانی، محمد رضا (1372). نقد و تفسیر آثار صادق هدایت، تهران: نشر ژرف.
30
کتیرایی، محمود (1349). کتاب صادق هدایت، تهران: اشرفی و فرزین.
31
کمیسروف، د.س. (1380). دربارۀ زندگی و آثار صادق هدایت، ترجمۀ حسن قائمیان، کتاب یاد صادق هدایت، به کوشش علی دهباشی، تهران: نشر ثالث.
32
گودرزی، سیمین­دخت (1389). بررسی و نقد ترجمه های صادق هدایت از متون پهلوی بر پایه دو کتاب زند و هومن یسن و کارنامه اردشیر بابکان، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی ابوالقاسم اسماعیل پور.
33
گودرزی، سیمین­دخت (1390). «صادق هدایت و ایران شناسی»، کتاب ماه ادبیات، ش 55، صص 19-11.
34
گودرزی، سیمین­دخت (1392). «نقد و بررسی تطبیقی ترجمه­های کارنامۀ اردشیر بر پایۀ ترجمۀ صادق هدایت»، مطالعات ایرانی، س 12، ش 24، صص 239-263.
35
گورین، ویلفرد (1370). راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمه زهرا میهن خواه، تهران: اطلاعات.
36
میرعابدینی، حسن (1380). «صادق هدایت در جایگاه منتقد ادبی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، س 4، ش 10 و 11، صص 34-41.
37
مینوی، مجتبی و هدایت، صادق (1312). «مطبوعات داخله: مازیار (1-تاریخ زندگانی و اعمال او 2-درام تاریخی در سه پرده)»، مجله مهر: سال اول، ش 9.
38
مینوی، مجتبی و هدایت، صادق (1342). مازیار (1-تاریخ زندگانی و اعمال او 2-یک درام تاریخی در سه پرده)، تهران: امیرکبیر.
39
هاشمی، محمد (1395). «مطالعهای بر درام تاریخی صادق هدایت»، https://cgie.org.ir/fa/news/140737
40
هدایت، جهانگیر (1387). «نصف جهان هدایت»، فردوسی، ش 67 و 68، صص 57-63.
41
هدایت، صادق (1309). پروین دختر ساسان، چاپ اول، تهران: کتابخانه فردوسی.
42
هدایت، صادق (1311). اصفهان نصف جهان، تهران: کتابخانه خاور.
43
هدایت، صادق (1312). نیرنگستان، تهران: دانش.
44
هدایت، صادق (1321). «شهرستانهای ایران»، مجلۀ مهر، س 7، ش اول، صص 47-55.
45
هدایت، صادق (1322). گزارش گمان شکن، چاپ اول، تهران: انتشارات جاویدان.
46
هدایت، صادق (1331). مجموعه داستان سایه روشن، تهران: چاپ سینا.
47
هدایت، صادق (1342). زند و هومن یسن و کارنامه اردشیر بابکان، تهران: امیرکبیر.
48
هدایت، صادق (1342). علویه خانم و ولنگاری، تهران: امیرکبیر.
49
هدایت، صادق (1342). فواید گیاه خواری، تهران: امیرکبیر.
50
هدایت، صادق (1342). مجموعه داستان زنده بگور، تهران: امیرکبیر.
51
هدایت، صادق (1342). مجموعه داستان سگ ولگرد، تهران: امیر کبیر.
52
هدایت، صادق (1377). اصفهان نصف جهان، با مقدمۀ محمد بهارلو، تهران: نشر قطره.
53
هدایت، صادق (1379). نوشته­های پراکندۀ صادق هدایت، به کوشش حسن قائمیان، چاپ اول، تهران: نشر ثالث.
54
هدایت، صادق (1381). بوف کور، تهران: جاویدان.
55
هدایت، صادق (1382). خیام صادق: مجموعۀ آثار صادق هدایت دربارۀ خیام، مقدمه و گردآورنده جهانگیر هدایت، تهران: نشر چشمه.
56
هدایت، صادق (1385). سه قطره خون، تهران: جامه داران.
57
هدایت، صادق (1388). ترانههای خیام، به کوشش رنوا راسخ، تهران: نشر تدبیر.
58
هدایت، صادق (بی­تا)، البعثه الاسلامیه الی البلاد الافرنجیه، بدون محل و ناشر.
59
هشترودی، محسن (1342). «خیام ریاضیدان شاعر یا شاعر ریاضیدان»، مجلۀ دانشکده ادبیات، س 10، ش 3، صص 303-310.
60
همایون کاتوزیان، محمد علی، (1372). صادق هدایت از افسانه تا واقعیت، ترجمۀ فیروزه مهاجر، تهران: طرح نو.
61
همایون کاتوزیان، محمد علی (1380). دولت و جامعه در ایران: انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار، تهران: نشر مرکز.
62
هیلمن، مایکل (1371). «سالشمار زندگی صادق هدایت»، مجله ایران نامه، شماره 39، صص 414-415.
63
Yarshater, Ehsan (1979). Sadeq Hedayat: An Anthology (ed.). New York, Bibliotheca Persica.
64
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اقتباس فیلم هامون از رمان بوف کور بر اساس نظریه زمان روایی ژنت
اقتباس فیلم ها از آثار ادبی تقریبا از اوایل پیدایش سینما وجود داشته است. فیلم هامون ساخته داریوش مهرجویی نیز با تکیه بر اقتباس، بر اساس رمان معروف بوف کور نوشته صادق هدایت ساخته شده است. هدف اصلی این پژوهش، مقایسهی عنصر زمان در رمان بوف کور و اثر سینمایی مقتبس از آن یعنی فیلم سینمایی هامون است. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیلی-توصیفی است که مبنای آن توصیف گزاره می باشد و بر اساس نظریهی زمان روایی ژرار ژنت به رشته تحریر در آمده است. این مقایسه در بخش مضمون و محتوای کلی دو اثر و خاصتر بر اساس نظریه زمان روایی ژنت در بخشهای ترتیب، تداوم و بسامد انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که 1- در برگردان بوف کور به فیلم هامون، حالتی میانه مورد توجه قرار گرفته که هم بر اصالت و استقلال اثر مقتبس و هم بر اصالت و استقلال اثر منبع تاکید میشود. 2- در بخش مضمون، از این جهت که هر دو اثر، روایت زندگی انسانی است که از محیط و انسان های اطراف خود خسته شده و به انزوا کشیده شده است و به رویا و ضمیر ناخودآگاه پناه می برد، بسیار به هم نزدیک است. 3- هیچ یک از دو اثر از نظم و ترتیب زمانی خاصی تبعیت نمیکنند و به شیوهی زمان پریشی، روایت میشوند
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6309_c1bf1d46ffe8ecada7c14c566b3d2401.pdf
2021-09-23
288
326
10.30465/lir.2021.34475.1254
هامون
بوف کور
روایت
ژنت
سینما
رضا
مبینی سوچلمایی
rezamobini14@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان، گلستان، ایران. rezamobini14@gmail.com
AUTHOR
منیره
فرضی شوب
monireh.farzishob@gmail.com
2
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی واجتماعی، دانشگاه گلستان، گلستان، ایران. monireh.farzishob@gmail.com
LEAD_AUTHOR
استم و راءنگو، رابرت و الساندرا (1391)، راهنمایی بر ادبیات و فیلم، ترجمه داوود طبایی عقدایی، چاپ اول، تهران: متن
1
بیات، حسین (1383)، زمان در داستان های جریان سیال ذهن، فصل نامه پژوهش های ادبی، ش 6
2
پاینده، حسین (1397)، نظریه و نقد ادبی، چاپ اول، تهران: سمت
3
پورشبانان، علیرضا (1392)، تاریخ بیهقی، روایتی سینمایی، چاپ اول، تهران: بنیاد سینمایی فارابی
4
رهنما، تورج (1380)، چند نکته در مورد بوف کور، ادبیات و زبانها، چیستا، ش 178 و 179
5
شمیسا، سیروس (1394)، داستان یک روح، چاپ اول، تهران: میترا
6
شهبا و علی پناهلو محمد و ماهرخ، (1396)، زمان و شخصیت در فیلم جدایی نادر از سیمین اثر اصغر فرهادی، دو فصل نامۀ علمی - پژوهشی دانشگاه هنر، ش 15
7
عرب یوسف آبادی، فائزه ؛ روز خوش ، فاطمه (1396) بررسی تطبیقی زمان روایی در رمان های حین ترکنا الجسر و سفر به گرای 270 درجه ، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، ش 27
8
عرب یوسف آبادی، فائزه(1394)، بررسی تقابل زمان روایی و زمان متن در حکایتهای گلستان سعدی، متن پژوهی ادبی، دوره 19، شماره 66.
9
علوی و گاطع زاده، زینب و عبدالامیر، (1395)، روایت زمان بر اساس نظریه ی ژرار ژنت در رمان بوف کور، همایش بین المللی شرق شناسی، مطالعات ایرانی و بیدل پژوهی.
10
قاسمی پور، قدرت (1387)، زمان و روایت، نقد ادبی، ش 2
11
لوته، یاکوب (1388)، مقدمه ای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمه امید نیک فرجام، چاپ دوم، تهران: مینوی خرد
12
محمودی، محمدعلی (1387)، بررسی روایت در بوف کور هدایت، پژوهشنامه ادب غنایی، ش 10
13
هاچن، لیندا (1396)، نظریه ای در باب اقتباس،ترجمه مهسا خداکرمی، چاپ اول، تهران: مرکز
14
هدایت، صادق (1383)، بوف کور،چاپ اول، اصفهان: صادق هدایت
15
همایی، جلال الدین (1368)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ ششم. تهران: هما.
16
وحدانی فر، امید (1397)، سرعت روایت در رمان آن بیست و سه نفر بر اساس نظریه ژنت، فصل نامه علمی پژوهشی کاوش نامه، ش 38
17
یونگ، کارل گوستاو (1383)، انسان و سمبولهایش، ترجمه محود سلطانیه، چاپ چهارم، تهران: جامی
18
Abbott, Porter. (2008). The Cambridge introduction to Narrative. London: Cambridge University Press.
19
Bal, Mieke. (1997). Narratology: Introduction to the Theory of Narrative .London: University of Toronto Press.
20
Barthes, Ronald. (1977). "Introduction to the structural Analysis of Narratives". In Heath, Stephen (Trans). Image – Music – Text .London: Fontana, p.p: 78- 118.
21
ORIGINAL_ARTICLE
تحول معنایی عقل و عشق در شعر داستانی فارسی و برداشت امروزین (فردوسی، نظامی، مولوی)
چکیده:عقل و عشق دو اسم معنا هستند و مثل اغلب اسامی معنا، مفهومی کشسان داشتهاند. فیلسوفان و عارفان و شاعرانِ حکیم هرکدام به نوعی در تعریف و تحدید حدود یا تعریض حدود آنها سخن گفتهاند. در قالب یک نگاه بینرشتهای، ادبیات از یک سو، فلسفه (و روانشناسی شناخت)، از سوی دیگر، این مقاله در قالب یک تحلیل محتوای مقایسهای، سیر تحول معنایی این دو واژه را در شاهنامه، پنجگنج و مثنوی پی میگیرد و از دلیل تفاوت دو مقام گفتار و کردار در اقبال به آنها پرسش میکند. بنا بر آنچه یافته شد، فردوسی عقل و عشق را در معانی نزدیک به عرف عمومی کاربرد آنها به کار گرفته؛ نظامی عشق بشری و زمینی را در اعلی درجۀ آن توضیح و بازنمایی کرده است و اشارات اولیه و بسط نایافتهای هم به مفاهیمی چون «عقل کلی» و «عقل تحت هدایت وحی» داشته است؛ مولوی در این کار به شکلی شاخص شالودهشکن بوده و معانی معنوی و آیینی بهکلی متفاوتی بر این مفاهیم حمل کرده که تا مرز اشتراک لفظی پیش رفته است. در قالب یک تناقضنما، تعابیر مولوی از عقل و عشق، تاحدی به دلیل روش غیراستدلالی آن و دشواری درک و سختی اجرا، در یک فضای گفتاری اشرافیت معنوی محدود شد و کاربرد عمومی و عملی این دو مفهوم به نگاه و نمادپردازی اعتدالی نظامی و به ویژه فردوسی نزدیک ماند؛ در حالیکه از حیث اشتهار و احترام ماجرا برعکس این است.
https://lir.ihcs.ac.ir/article_6312_234173dcdf16dd38a32af5ea0cbc9f6f.pdf
2021-09-23
327
354
10.30465/lir.2021.31992.1178
عشق"
"عقل"
" عقل عرفی"
"عقل کلی"
"عشق الهی"
مرتضی
مردیها
taza1400@gmail.com
1
دانشیار رشته فلسفه علوم اجتماعی، گروه ارتباطات اجتماعی، دانشکده ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. mardihamortaza@yahoo.com
LEAD_AUTHOR
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1393). «شرح اشعار نظامی گنجوی»، برنامۀ معرفت، 27 تیرماه.
1
اسلامی ندوشن، محمد علی (1378) . زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران، نشر شرکت سهامی انتشار.
2
اسلامی ندوشن، محمد علی (1388). «شاهنامه از چه میگوید و ارزش آن در چیست»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارۀ 270، ص 5-26.
3
الهامبخش، محمود (1387). «تأملی در اندیشههای زاهدانه و دینی نظامی گنجوی»، فصلنامۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال سوم شمارۀ 8، ص 11-31.
4
بهفر، مهری؛ و صدرایی رقیه (1396). «بنیان تعلیم شاهان در برسازی زندگی فردوسی»، پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، سال نهم، شمارۀ 36، ص 171-196.
5
پورجوادی، نصرالله (1370). «شیرین در چشمه»، نشر دانش، خرداد و تیر، شمارۀ 64، ص 2-11.
6
حسنرضایی، حسین؛ و سیف، عبدالرضا (1395). «بررسی عشق در حماسه با نگاهی به شاهنامه»، فصلنامۀ متنپژوهی ادبی، سال بیستم، شمارۀ 70. ص 29-45.
7
حمیدیان، سعید (1376). «مقدمه بر اقبالنامه»، در اقبالنامه، تصحیح وحید دستگردی، تهران، نشر قطره.
8
خالقی مطلق، جلال (1375). «تنکامهسرایی در ادب فارسی»، نشریۀ ایرانشناسی، سال هشتم، شمارۀ 29، ص 15-54.
9
ذاکری، احمد؛ و حیاتی، کریم (1395). «جلوههای تمثیلی عشق تراژیک در شاهنامه»، فصلنامۀ تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب پارسی، شمارۀ 29. ص 57-76.
10
راشد محصل، محمدرضا و دیگران (1396). «بررسی تطبیقی مفهوم خرد در اندرزهای دینکرد ششم و شاهنامۀ فردوسی»، فصلنامۀ متنشناسی ادب فارسی، دورۀ نهم شمارۀ 4، ص 37-55.
11
زرین کوب، عبدالحسین (1366). سر نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، جلد اول، تهران، نشر علمی.
12
زرین کوب، عبدالحسین (1374). پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد، تهران، نشر سخن.
13
زرین کوب، عبدالحسین (1380). پله پله تا ملاقات خدا: دربارۀ زندگی، اندیشه و سلوک مولانا جلال الدین رومی، تهران، نشر علمی.
14
زمانی، کریم (1395). «عقل در نظر مولانا»، سخنرانی. سایت شمسرومی، در:
15
http://shamsrumi.com/article/scientific-article/%D8%B9%D9%82%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%85%D9%88%D9%84%D8% A7%D9%86%D8%A7
16
سعیدی، حسن؛ و نصیری، ولی الله (1391). «عقل از دیدگاه مولانا»، فصلنامۀ آینۀ معرفت، سال دهم، شمارۀ 33، ص 25-42.
17
شجری، رضا؛ و سعادتی، افسانه (1389). «رویکرد مولانا نسبت به استدلال»، دوفصلنامۀ ادبیات عرفانی، سال اول، شمارۀ 2، ص 125-150.
18
صفا، ذبیح الله (1363). حماسه سرایی در ایران، تهران، نشر امیرکبیر.
19
صلاحی مقدم، سهیلا (1397). «نگاهی به هفت پیکر با رویکرد عرفانی و رمزی»، اطلاعات حکمت و معرفت، خرداد 1397، ص 14-17.
20
صلاحی مقدم، سهیلا (1397). «نگاهی به هفت پیکر با رویکرد عرفانی و رمزی»، اطلاعات حکمت و معرفت، خرداد 1397، ص 14-17.
21
طغیانی، اسحاق؛ و عرب نژاد، زینب (1395). ریختشناسی داستانهای عاشقانۀ شاهنامه، متنشناسی ادب فارسی، دورۀ هشتم، شمارۀ 3، ص 23-38.
22
فردوسی، ابوالقاسم (1382). شاهنامه، بر پایۀ چاپ مسکو، تهران، نشر هرمس. (شمارههای درون متن اشعار فردوسی، شمارۀ صفحۀ این کتاب است.)
23
کرباسی عامل، بتول (1389). «بررسی اندیشههای پارادوکسیکال در شعر نظامی»، فصلنامۀ زبان و ادب فارسی، سال اول، شمارۀ 4، ص 124-151.
24
محبتی، مهدی (1390). «عقلانیت و اعتدال فردوسی در شاهنامه»، فردوسی پژوهی (جلد دوم)، تهران، نشر خانه کتاب.
25
مسکوب، شاهرخ (1374). تن پهلوان و روان خردمند، تهران، طرح نو.
26
مولوی، جلال الدین (1382). مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد نیکلسون، تهران، نشر هرمس. (شمارههای درون متن اشعار مولوی، شمارۀ صفحۀ این کتاب است.)
27
مولوی، جلال الدین (1382). مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد نیکلسون، تهران، نشر هرمس. (شمارههای درون متن اشعار مولوی، شمارۀ صفحۀ این کتاب است.)
28
میرباقریفرد، علی اصغر و دیگران (1397). «آسیبشناسی مقالههای مثنویپژوهی از توجه به مشرب عرفانی مولوی»، متنشناسی ادب فارسی، دورۀ دهم، شمارۀ 3، ص 17-34.
29
نظامی، الیاس (1385). خمسۀ نظامی، بر پایه چاپ مسکو-باکو، تهران، نشر هرمس. (شمارههای درون متن اشعار نظامی، شمارۀ صفحۀ این کتاب است.)
30
وجدانی، فریده (1391). «نقد خرد در شاهنامه»، فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ بیست و چهارم، ص 41-53.
31