پژوهشهای میان رشته ای ادبی
طاهره ایشانی؛ مریم عاملی رضایی؛ علی جانمحمدی
چکیده
سبک‌شناسی انتقادی با تحلیل لایه‌های مختلف متن در پی شناسایی مفاهیم پنهان در زیر سطح زبان و کشف ایدئولوژی حاکم بر آن و شبکه‌های قدرت در متن است. با توجه به آنکه درویشیان نویسنده‌ای ایدئولوژی‌محور و معترض و منتقد به وضع زمانه است، شناخت ایدئولوژی‌ها و در نتیجه، نابسامانی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روزگار او اهمیّت زیادی دارد. ...
بیشتر
سبک‌شناسی انتقادی با تحلیل لایه‌های مختلف متن در پی شناسایی مفاهیم پنهان در زیر سطح زبان و کشف ایدئولوژی حاکم بر آن و شبکه‌های قدرت در متن است. با توجه به آنکه درویشیان نویسنده‌ای ایدئولوژی‌محور و معترض و منتقد به وضع زمانه است، شناخت ایدئولوژی‌ها و در نتیجه، نابسامانی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روزگار او اهمیّت زیادی دارد. هدف از این پژوهش - که به روش توصیفی، تحلیلی و آماری و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است - آن است که مشخّصه‌های سبک‌شناسی انتقادی و ایدئولوژی پنهان و روابط قدرت در مجموعه داستان آبشوران آشکار شود. این جستار، به شیوۀ لایه‌ای انجام شده و ابتدا کلان‌لایۀ بافت به صورت کلّی مورد بررسی قرار گرفته و سپس دو کلان‌لایۀ روایت و متن، با نظر به رویکرد مریم درپر در سبک‌شناسی انتقادی، تجزیه و تحلیل شده است. بررسی مؤلفه‌های سبک‌شناسی انتقادی در مجموعه داستان آبشوران، حکایت از آن دارد که کانونی‌سازی از نوع بیرونی و درونی و نیز مؤلفۀ تقابل، از ویژگی‌های سبکیِ برجستۀ این مجموعه داستان است و آنچه اهمیّت دارد این است که این مؤلفه‌های سبکی، ابزاری برای بیان دو مفهوم ایدئولوژی و قدرت هستند. ایدئولوژی مورد نظر نویسنده، شامل «مبارزه با فقر»، «مبارزه با جهل»، «مبارزه با بی‌عدالتی» و «مبارزه با سنّت» است. همچنین، چنانکه از داستان‌های درویشیان برمی‌آید، قدرت در این آثار، مقوله‌ای زنجیره‌وار، پیچیده و لایه‌لایه در تمام سطوح جامعه است.
پژوهشهای میان رشته ای ادبی
علی قادری؛ شاهین قضایی؛ پدرام لعل بخش
چکیده
امروز، چنان که می‌نماید، جهان دچار انسداد فرهنگی-سیاسی حادی شده است. در چنین شرایطی، بازاندیشی نقش اجتماعی دو رسانۀ ادبیات و سینما برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات میان‌رشته‌ای اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. پژوهش حاضر، با تمرکز بر شخصیت سوپرمن و یکی از آخرین اقتباس‌های سینمایی با محوریت این ابرقهرمان، یعنی سوپرمن: پسر سرخ (2020) و کتاب مصوری ...
بیشتر
امروز، چنان که می‌نماید، جهان دچار انسداد فرهنگی-سیاسی حادی شده است. در چنین شرایطی، بازاندیشی نقش اجتماعی دو رسانۀ ادبیات و سینما برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات میان‌رشته‌ای اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. پژوهش حاضر، با تمرکز بر شخصیت سوپرمن و یکی از آخرین اقتباس‌های سینمایی با محوریت این ابرقهرمان، یعنی سوپرمن: پسر سرخ (2020) و کتاب مصوری (2003) که فیلم از آن اقتباس شده است، به شیوۀ توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش ادبیات و سینما، به ویژه روایتهای ابرقهرمانی، در بازتولید وضع سیاسی-اجتماعی موجود در جهان میپردازد. بر این اساس، این بررسی تأملی است بر عناصر زیباییشناختی و نقش فرهنگی این دو رسانه. یافتههای این مطالعه نشان میدهند که جریان اصلی سینما و ادبیات اغلب در امتداد وضع موجود در حرکت بوده و ایدئولوژی رایج را تثبیت میکنند؛ همچنین، توضیح میدهند که این دو رسانه چگونه میتوانند مهمترین عرصههای مبارزۀ فرهنگی علیه وضع موجود نیز باشند و راههایی برای برونرفت جوامع از این چرخۀ بازتولید و گسستن این انسداد فرهنگی-سیاسی پیشنهاد کنند.
مهدیه ابراهیمی؛ فاطمه کاسی
چکیده
نادر ابراهیمی در رمان «آتش بدون دود» که یکی از بلندترین رمان‌های معاصر است، به معرفی بسیاری از مؤلفه‌های فرهنگی مردم ترکمن صحرا از قبیل آداب و رسوم، باورها و اعتقادات و.. پرداخته است. در این پژوهش تلاش شد، تا حد ممکن به روش تحلیلی- توصیفی، ویژگی‌های فرهنگی «آتش بدون دود» استخراج شود و مورد بررسی قرار گیرد. پس از انجام این ...
بیشتر
نادر ابراهیمی در رمان «آتش بدون دود» که یکی از بلندترین رمان‌های معاصر است، به معرفی بسیاری از مؤلفه‌های فرهنگی مردم ترکمن صحرا از قبیل آداب و رسوم، باورها و اعتقادات و.. پرداخته است. در این پژوهش تلاش شد، تا حد ممکن به روش تحلیلی- توصیفی، ویژگی‌های فرهنگی «آتش بدون دود» استخراج شود و مورد بررسی قرار گیرد. پس از انجام این پژوهش، چرایی بسیاری از رفتارها و سخنان شخصیتهای رمان با توجه به اثرپذیری از ایدئولوژی و هژمونی حاکم، مشخص شد. در این رمان افکار و ایدئولوژیهای مذهبی یا دارای رنگ و بوی مذهب، به شدت بر فرهنگ و اندیشه و اعمال جامعۀ ترکمن این رمان اثرگذار است و نحوۀ تصمیمگیری و عمل افراد را مدیریت می‌نماید. بخش «ناهمسویی با ایدئولوژی حاکم» خود به دوقسمت: گذارسوژه از ایدئولوژی قومی و گذارسوژه از ایدئولوژی حکومتی تقسیم شده است. نتیجهای که با بررسی این موارد حاصل شد این است که؛ عامل آموزش و ترویج علم و آگاهی و ایجاد ارتباط با سایر اقوام و اندیشههای نو، میتواند موجبات برهم خوردن ویا حتی محو شدن ایدئولوژی‌ها و هنجارهای حاکم و تثبیتشدۀ اجتماعی را فراهم آورد.
