سوسن جبری؛ شقایق کهریزی
چکیده
چرا متون کهن صوفیانه و از جمله؛ کشفالاسرار و عدهالابرار چنین توان اقناعی و تبلیغی چشمگیر، ماندگار و موفقی دارند. چنانکه قرنهاست نگرش صوفیانه را زنده و تأثیرگذار نگاه داشتهاست. در این پژوهش با بهکارگرفتن نظریۀ ارتباطات اقناعی اتولر بینگر روانشناس اجتماعی و با شیوۀ تحلیل محتوی به بررسی پیامهای النوبه الثالثه کشفالاسرار ...
بیشتر
چرا متون کهن صوفیانه و از جمله؛ کشفالاسرار و عدهالابرار چنین توان اقناعی و تبلیغی چشمگیر، ماندگار و موفقی دارند. چنانکه قرنهاست نگرش صوفیانه را زنده و تأثیرگذار نگاه داشتهاست. در این پژوهش با بهکارگرفتن نظریۀ ارتباطات اقناعی اتولر بینگر روانشناس اجتماعی و با شیوۀ تحلیل محتوی به بررسی پیامهای النوبه الثالثه کشفالاسرار و عدهالابرار پرداختهایم. یافتهها وجود طرح پنج پایهای اقناعی اتولر بینگر را در متن نشانمیدهند. اول؛ طرح محرک پاسخ؛ میبدی ابتدا اندیشه مورد نظرش را مطرحمیکند، سپس با آوردن استشهاد به آیات، احادیث، روایات، سخنان بزرگان دین و مشایخ صوفیه آن را با آموزهها و ارزشهای پیشین پیوندمیزند. اصل دوم؛ منطقیبودن و منصفبودن. انواع جملات اقناعی و زبان شاعرانه از ابعاد گوناگون، اندیشۀ محوری را توضیحمیدهند و منصف و منطقیبودن را إلقاء میکنند. اصل سوم؛ بیانگر نیازهای مخاطبان بودن. چون؛ نیاز به آزادی فردی، نیاز به امنیت، نیاز به عشق، نیاز به آگاهی و شناخت، نیاز به معنای زندگی، نیاز به خودشکوفایی. اصل چهارم؛ دربرداشتن هنجارهای گروهی و منافع اجتماعی مخاطبان چون؛ نیاز به پذیرش دیگران، نیاز به درونیبودن ارزشهای انسانی، نیاز به مورد احترام بودن، نیاز تعلق به گروه، نیاز به حمایت از حقوق انسانی. اصل پنجم: پیامهای متن با توجه به ویژگیهای شخصیتی مخاطبان شکلگرفتهاست. بنابراین؛ کاربرد خلاقانۀ شیوههای اقناعی و تبلیغی، توان تأثیرگذاری و ایجاد همدلی دارد و پیامها را دلپذیر میکند. در نتیجه؛ پاسخگویی به نیازهای فردی و جمعیِ جاودانۀ بیزمان و بیمکانِ مخاطبان، موجب برخورداری پیامهای صوفیانه از چنین قدرت تبلیغی و اقناعی و تأثیرگذاری ماندگار بر اندیشه و رفتار مخاطبان شدهاست.