پریسا نصیری؛ یحیی طالبیان
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوین از تحلیل گفتمان و به عبارتی نوعی پژوهش گفتمانی است که وجه جامعه شناختی دارد. همچنان که از لفظ انتقادی برمیآید،به مسالهی قدرت،سلطه، نابرابری و بازتولید و مقاومت در برابر قدرت در متون میپردازد. تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف یکی از برجستهترین نظریات در حوزهی گفتمان محسوب میشود که به ساخته ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوین از تحلیل گفتمان و به عبارتی نوعی پژوهش گفتمانی است که وجه جامعه شناختی دارد. همچنان که از لفظ انتقادی برمیآید،به مسالهی قدرت،سلطه، نابرابری و بازتولید و مقاومت در برابر قدرت در متون میپردازد. تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف یکی از برجستهترین نظریات در حوزهی گفتمان محسوب میشود که به ساخته شدن هویتها در چارچوب زبان،کشف خصائص ایدئولوژیک و سیاسی،کاربستهای زبان و بازتولید روابط قدرت در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین میپردازد. نفثه المصدور از جمله آثاری است که با توجه به ظرافت های زبانی و زبان شاعرانه، دارای مفاهیم ضمنی و لایههای زیرین موجود در اثر است که نشان میدهد کلام نسوی قابلیت تحلیل گفتمان انتقادی را دارد.پژوهش حاضر برآن است تا به شیوهی توصیفی_تحلیلی،در سه لایهی توصیف، تفسیر و تبیین،لایههای زیرین و پنهان متن یعنی وضعیت قدرت و ایدئولوژی درعصر مغول را بررسی کند تا با کنارهم گذاشتن ایدئولوژیهای مختلف درمتن به آشنایی زدایی انتقادی و رهیافتی نو در این حوزه دست یابد.یافته-های پژوهش حاکی از آن است، با وجود آنکه در روساخت نفثه المصدور گفتمان جبر، گله و شکایت از روزگار و استبداد و غارتگری مغولان بیداد می کند اما در ژرف ساخت و اندیشهی زیدری، گفتمان جبر و خیانت کارگزاران حکومتی و طبقهی فرودست بیش از استبداد و جبراندیشی الویت دارد.