حسین رحمانی
چکیده
گواهنمایی بر نحوهی دستیابی گوینده به منبع اطلاع و شیوهی انتقال آن به شنونده متمرکز است. جملات در زبانهایی که دارای مقولهی گواهنمایی هستند، نشانگری دارند که از طریق آن شنونده درمییابد که آیا گوینده خود شاهد آن فعل بوده است، از کسی شنیده است، آن را استنباط کرده است و یا اینکه آن را حدس زده است. با اینکه زبان فارسی فاقد ...
بیشتر
گواهنمایی بر نحوهی دستیابی گوینده به منبع اطلاع و شیوهی انتقال آن به شنونده متمرکز است. جملات در زبانهایی که دارای مقولهی گواهنمایی هستند، نشانگری دارند که از طریق آن شنونده درمییابد که آیا گوینده خود شاهد آن فعل بوده است، از کسی شنیده است، آن را استنباط کرده است و یا اینکه آن را حدس زده است. با اینکه زبان فارسی فاقد مقوله گواهنمایی است ولی گوینده از راهکارهایی خاص همچون وجه فعلی، افعال حسی و شناختی، نقل قول و مجهول، سوگند و ضمایر برای بیان گواه-نمایی درجهت تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب استفاده میکند. مقالۀ حاضر درپی بررسی ارتباطِ راهکارهای گواهنمایی با شخصیت-پردازی در نمایشنامۀ پلکان اثر اکبر رادی است تا از این رهگذر به پرسشهای الف) نویسنده در شخصیتپردازی از کدام راهکار جهت گواهنمایی برای خواننده استفاده میکند؟ ب) شخصیتهای نمایشنامه در ارتباط با هم از چه راهکارِ گواهنمایی بیشتراستفاده میکنند؟، پاسخ دهد. برای پاسخ به این پرسشها همۀ دیالوگهایی که در آن نویسنده، شخصیت را برای مخاطب ترسیم میکند و یا شخصیتها در گفتگو باهم شخصیت خود را آشکار میسازند، بررسی شدند و بر اساس یافتههای پژوهش مشخص شد که هم نویسنده و هم شخصیتهای نمایش بیشتر از گواهنمایی مستقیم در شخصیتپردازی استفاده میکنند.