پژوهش های بین رشته ای ادبی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

اعتبار نشریه

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل انتقادی سفرنامه بیابان و کشتزار اثر گرترود بل بر اساس نظریه‌ی شرق‌شناسی ادوارد سعید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان انگلیسی- مرکز زبان‌های خارجی- دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

10.30465/lir.2021.34212.1246

چکیده

گرترود بل، جهانگرد و سفرنامه‌نویس انگلیسی، سال‌های زیادی از عمر خود را در خاورمیانه و در کشورهای مختلفی همچون ایران، عربستان، سوریه، اردن و فلسطین سپری کرد. وی به علت نگارش چندین سفرنامه‌ و ترجمۀ گزیده‌ غزلیات حافظ به زبان انگلیسی نه تنها چهره‌‌ای ادبی بود، بلکه نوشتارهای او پوشش و بهانه‌ای برای پیشبرد فعالیت‌های جاسوسی دولت بریتانیا محسوب می‌شوند. در این میان، سفرنامۀ بیابان و کشتزار (1907) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این سفرنامه نه تنها در اروپا به محبوبیت دست یافت، بلکه می‌توان ادعا کرد که زمینه‌ی اشغال فلسطین و سیاست‌های امپریالیستی و مداخله‌جویانه‌ی بریتانیا در دهه‌های بعدی قرن بیستم در خاورمیانه را تضمین کرد. بنابراین، مطالعۀ حاضر به بررسی و تحلیل سفرنامۀ پیش‌گفته می‌پردازد و با استفاده از خوانش تاریخ‌باوری نوین و نظریه‌ی شرق‌شناسی ادوارد سعید، خوانشی شرق‌شناسانه از سفرنامه‌ی بل ارائه می‌دهد تا گفتمان شرق‌شناسی اثر، که فرآیند دیگری‌سازی اعراب و برتری فرهنگی غربی‌ها بر شرقی‌ها را دربرمی‌گیرد، مورد واکاوی و ارزیابی نقادانه قرار گیرد. بر اساس مفهوم شرق شناسی ادوارد سعید می‌توان نتیجه گرفت که گرترود بل در مواجه با فرهنگ و اهالی شرق به خصوص منطقه خاورمیانه بی‌طرف نبوده و صادقانه به روایت ماجرا نپرداخته است و نشان می‌دهد او بیشتر به عنوان یک فعال سیاسی در حوزه شرق و کشورهای خاورمیانه برای زیر سلطه بردن کشورهای مشرق زمین زیر سلطه غرب فعالیت می‌کرده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع
اسماعیلی مهرا، حمید و همکاران (1396). بررسی اخلاق اجتماعی ایرانیان در سفرنامه های اروپایی (سفرنامه های دوره صفویه و قاجار).‎ تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی 8(29)، 92-71.
بابازاده، بهنام و خجسته ­پور، آدینه (1392). :«ابهامزدایی از نقد نوپای تاریخ­گرایی نو در ایران با نگاهی به پژوهش­های انجام­شده.» فصلنامه نقد ادبی 6(22)، 7-28.
پاینده، حسین (1385). نقد ادبی و دموکراسی. تهران: نیلوفر.
ثواقب، جهانبخش و همکاران (1396). ملاحظاتی انتقادی درباب نگرش سیاحان خارجی دورة قاجار به آیین یارسان.‎ پژوهش‌های ایرانشناسی 7(2)، 15-32.
حیدری، آزاده (1387). «یادی از گرترود بل، بانوی سیاح انگلیسی و سفرنامه او»، پیام بهارستان، د: 1، ش: 1و2.
صهبا، فروغ (1390). تاریخ بیهقی در بوته نقد جدید: نگاهی به تاریخ بیهقی بر مبنای نظریه تاریخ­گرایی نوین. قم: فارس الحجاز.
گل احمر، احسان و همکاران (1396). بررسی انتقادی-شناختی استعاری سازی «دیگری» در سفرنامه های مسیر طالبی و حیرت نامه.‎ متن شناسی ادب فارسی 53(3)، 1-16
منفرد، افسان (1393). دانشنامه جهان اسلام، جلد 3، بل گرترود مارگریت لوسین.
 
Ashcroft, Bill et al. (2007). Post-Colonial Studies: The Key Concepts, London: Routledge.
Cain, P. & Hopkins, A. (2016). British Imperialism: 1688–2015, London: Routledge. 
Emberley, Julia (2007). “Gertrude Lowthian Bell in Mesopotamia,” in Writing, Travel, and Empire, Peter Hulme and Russell Mcdougall (eds.), New York:  I.B. Tauris.
Fieldhouse, David (2006). Western Imperialism in The Middle East 1914–1958, Oxford: Oxford University Press.
Foucault, Michel (1972). The Archaeology of Knowledge, trans. Sheridan Smith, London: Tavistock.
Gertrude, Bell (1919). The Desert and the Sown, London: William Heinemann.
Goodman, Susan (1985). Gertrude Bell, Oxford: Berg.
Greenblatt, Stephen (1988). Shakespearean Negotiations: The Circulation of Social Energy in Renaissance England, Berkeley: University of California Press.
Hadfield, Michael (2007). Literature, Travel and Colonial Writing in the English Renaissance, Oxford: Oxford University Press.
Kingsley, Mary (1993). Travels in West Africa, London: Everyman/J.M. Dent.
Loomba, Ania (2005). Colonialism/Postcolonialism, London: Routledge.
Lukitz, Liora (2006). A Quest in the Middle East: Gertrude Bell and the Making of Modern Iraq, New York: I.B. Tauris. 
Macaulay, T. B. (1835). Macaulay's minute on education.
Macfie, Alexander (2003). Orientalism, London: Pearson.
Matikala, Mira (2011). Empire and Imperial Ambition, New York: I.B. Tauris.
Morton, Stephen (2003). Spivak, London: Routledge.
Naghibi, Nima (2007). Rethinking Global Sisterhood: Western Feminism and Iran, St. Paul: University of Sawyer Minnesota Press.
Said, Edward (1978). Orientalism, London: Penguin Books.
Schnell, Andrea (2008). Gertrude Bell: An Orientalist in Context, Quebec: McGill University.
Wallach, Janet (1996). Desert Queen: The Extraordinary Life of Gertrude Bell. New York: Doubleday.
پژوهش های بین رشته ای ادبی
دوره 3، شماره 5 - شماره پیاپی 5
بهار و تابستان 1400
اردیبهشت 1400
صفحه 297-314
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار