بررسی تحلیلی برونداد علمی مجلۀ علمی- پژوهشی زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

مسعود باوان پوری؛ نرگس لرستانی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 1-15

https://doi.org/10.30465/lir.2019.3831

چکیده
  با توجه به رشد صعودی تولیدات علمی در ایران و جهان، نیاز به معیارهایی برای سنجش و مقایسه انتشارات علمی به شدت احساس می­شود که این امر  با استفاده از علم­سنجی صورت می­گیرد؛ علمی که از روش تجزیه و تحلیل داده­ها بهره می­گیرد. مجله علمی - پژوهشی زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، یکی از مجلات معتبر و مهم در زمینه زبان و ادبیات ...  بیشتر

خوانش جرم شناسانه آثار سعدی در حوزه کجروی کودک و نوجوان

مرتضی افشار؛ فرید محسنی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 1-27

https://doi.org/10.30465/lir.2020.4625

چکیده
  سعدی شاعر و نویسنده قرن هفتم که از پرورش یافتگان نامی فرهنگ اصیل ایرانی واسلامی است اگرچه به عنوان جامعه‌شناس و جرم‌شناس شناخته نمی‌شود؛ اما درآثار شبه مانندیک جرم‌شناس وجامعه‌شناس، نسبت به کجروی و بزهکاری بی‏تفاوت نبوده و در خلال گفتارهایش مطالبی مطرح کرده که با نظریات مطرح جرم شناسی سازگاری و تطابق قابل توجه‏ای  دارد. ...  بیشتر

تحلیل شخصیت فرهاد در منظومۀ «خسرو و شیرین» نظامی بر اساس نظریۀ عشق «اریک فروم»

خدابخش اسداللهی؛ حسین قاسمی زاده

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1399، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.30465/lir.2020.4999

چکیده
  خسرو و شیرین یکی از آثار مهم نظامی گنجوی در حوزۀ ادبیات غنایی است. نظامی در این منظومه، یکی از مهم‌ترین داستان‌های عاشقانۀ قبل از اسلام را به تصویر کشیده است. در این پژوهش با بهره‌گیری از ابزار کتابخانه‌ای و به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از نظریۀ عشق اریک فروم که نظریه‌ای روانشناختی است، شخصیت فرهاد بررسی و تحلیل شده است. این پژوهش ...  بیشتر

نگرش مولانا به ناهنجاری‌های جنسی و هویت‌های دیگرگونۀ جنسی در مثنوی

سید ناصر جابری اردکانی؛ حسین علی اکبری؛ دریا محیط

دوره 3، شماره 5 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 1-30

https://doi.org/10.30465/lir.2020.32994.1210

چکیده
  مثنوی مولانا جلال‌الدین رومی دایره‌‌المعارف فرهنگ ایرانی- اسلامی است. این اثر به دلیل اشتمال بر داستان‌های متعدد و نیز به دلیل تعمق مولانا در مسائل روان‌شناختی، اثری مهم و قابل تأمل است. بر این اساس در این تحقیق اختلالات جنسی و مسألۀ هویت‌های جنسی متفاوت (دگرباشان) -که به دلیل عرفی کمتر به آن توجه شده است- بررسی می گردد. سؤال تحقیق ...  بیشتر

ارائۀ الگوی بازنویسی داستان‌های مثنوی مولوی برای کودکان

فاطمه آقانوری؛ احسان رئیسی؛ سید علی اصغر میرباقری فرد؛ محمد حسین حیدری

دوره 3، شماره 6 ، مهر 1400، ، صفحه 1-36

https://doi.org/10.30465/lir.2021.34055.1240

چکیده
  بازنویسی متون کهن موضوعی بسیار مهم و پیوند‌دهندۀ نسل‌های مختلف از لحاظ فرهنگی است. بازنویسی فعالیتی علمی_خلاقه است؛ بدان جهت که برای انجام یک بازنویسی موفق ضروری ست نسبت به متن کهن (مبدأ بازنویسی) اشراف علمی داشت و در فرآیند بازنویسی نیز باید به اصول علمی توجه کرد. افزون بر آن بازنویس نیز به‌مانند هر فعالیت علمی دیگر به الگویی کارا ...  بیشتر

بررسی روانشناسی خودکامگی در فیلم‌نامه‌های «آهو، سلندر، طلحک و دیگران»و «قصه های میرکفن پوش» اثر بهرام بیضایی

بهاره احمدی کمالوند؛ سیاوش مرادی

دوره 4، شماره 7 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 1-32

https://doi.org/10.30465/lir.2021.36079.1343

چکیده
  در بسیاری از آثار بهرام بیضایی، یکی از دغدغه‌های اصلی، نمایش برهم‌کنش‌های نظام خودکامه و افراد جامعه است، که خودکامگی در آن به عنوان یک عارضۀ تاریخی و فرهنگی، با ذهن و زندگی مردمان گره می‌خورد. در واکنش به آن، ظهور قهرمان، مضمونی پرتکرار در برانداختن ستم خودکامه و در مقابله با وضعیتِ پرآشوبی است که در تاریخ بسیار رخ نموده است. این ...  بیشتر

کسب رضایتمندی در مثنوی مولوی با رویکرد نظریۀ مثبت‌گرایی سلیگمن

فاطمه صغری اصغری مهر؛ امیراسماعیل آذر؛ ساره زیرک

دوره 4، شماره 8 ، دی 1401، ، صفحه 1-29

https://doi.org/10.30465/lir.2022.35361.1274

چکیده
  روان‌شناسی مثبت با تمرکز بر توانایی‌های انسان مسیر رسیدن به آرامش را به جوامع بشری معرفی می‌کند. سلیگمن (Seligman) بنیان‌گذار این علم، با تبیین هیجان‌های مربوط به زمان (حال، گذشته، آینده) درصدد بیان چیزی است که ارسطو آن را «زندگی خوب» نامید. لذا، از نظر سلیگمن ماهیت شادی پایدار در گذشته، کسب «رضایتمندی» است. لکن او در زمان ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
نقد ادبی تکاملی و کاربرد آن در تحلیل داستان (مطالعه موردی: رمان بامدادخمار)

حسن اکبری بیرق؛ رستم شامحمدی؛ امینه حقیقی پشتیری

دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1402، ، صفحه 1-35

https://doi.org/10.30465/lir.2022.37822.1369

چکیده
  چکیدهنظریه«تکامل بر اساس انتخاب طبیعی» که در نیمه دوم قرن نوزدهم توسط چارلز داروین ارائه شد، صرفاً در حیطه زیست‌شناسی باقی نماند و بر درک عالمان علوم انسانی و اجتماعی از موضوعات مورد مطالعه خود، تأثیر ژرفی نهاد. روان‌شناسی و نقد ادبی، از جمله معارفی بودند که به لحاظ بینش و روش، تحت تأثیر این نظریه قرار گرفتند و داروینیسم ادبی ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
مطالعه تولید معنا با اتکا بر نظام 'گسست و تطبیق‌پذیری در چارچوب نشانه-معناشناسی گفتمانی: بررسی موردی نمایشنامه معمای ماهیار معمار اثر رضا قاسمی

زهرا احسانی؛ حمیدرضا شعیری؛ مرتضی بابک معین

دوره 5، شماره 10 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-30

https://doi.org/10.30465/lir.2022.41732.1542

چکیده
  عناصر درون‌گفتمانی عموما در نظام تطبیق‌پذیر با جهان هستی خود همگرا هستند؛ اما اگر این نظام، تطبیق‌پذیر نباشد(گسست) با جهان هستی خود واگرا رفتار می‌کند. بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد تا بر اساس نشانه‌معناشناسی گفتمانی به نحوه شکل‌گیری نظام تطبیق‌پذیر و گسست در نمایشنامة معمای ماهیار معمار اثر رضا قاسمی بپردازد. از این رو، از کل ...  بیشتر

مطالعه تطبیقی اساطیر ترکیبی پیکرگردانی در نمایشنامه‌های بهرام بیضایی بر مبنای نظریه بیش‌متنیت ژراژ ژنت

الهه فیضی مقدم؛ محمد عارف؛ محمدرضا شریف زاده

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 26 دی 1401

https://doi.org/10.30465/lir.2023.8457

چکیده
  هدف این مقاله خوانش بیش‌متنی اساطیر ترکیبی پیکرگردانی در نمایشنامه‌های بهرام بیضایی بر پایه نظریه ژرار ژنت است. بیش‌متنیت یکی از اقسام ترامتنیتِ ژنت، درباره ارتباطِ میان دو متن است. این نظریه بیشتر به برگرفتگی و تأثیر متن پیشین بر متن پسین می‌پردازد و شامل دو نوع اساسی، همانگونگی و تراگونگی‌ست. اساطیر ترکیبی پیکرگردانی از مهمترین ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
نقد اساطیری روایت‌های عاشقانة شهریارنامه برمبنای نظریه‌های یونگ و جرج فریزر

الهام ابراهیمی؛ امیر عباس عزیزی فر

دوره 6، شماره 11 ، فروردین 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2023.42926.1607

چکیده
  یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر نقد اسطوره‌ای است که به بررسی ریشه‌های اساطیری آثار ادبی در حوزة شخصیت‌ها و روایت‌ها می‌پردازد. نظریه‌های اسطورة باروری و کهن الگویی دو رویکرد اسطوره‌ای شاخص در نقد آثار ادبی هستند که بیانگر زیرساخت روانشناسانه و اساطیری پیرنگ آثار ادبی هستند. منظومة پهلوانی شهریارنامه داستان سرگذشت و ماجراجویی‌های ...  بیشتر

استعاره مفهومی «غم» در دو نوع شعر مرثیّه و حبسیّه

آناهیتا پرتوی؛ سهیل سعادتی نیا؛ نادیا حاجی پور

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 16-36

https://doi.org/10.30465/lir.2019.4184

چکیده
  ترس، شادی و عشق از نظر بررسی استعاره مفهومی در حوزه عواطف از واژه‌های بنیادی در زبان هستند. در این پژوهش استعاره‌های مفهومی «غم» در اشعار مرثیه ملاعلی فاخر و حبسیه‌های مسعود سعد سلمان از منظر معنی‌شناسی شناختی و به روش توصیفی - تحلیلی بررسی شده است. داده‌ها شامل 4300 بیت از کتاب اشعار گزیده مرثیه ملاعلی فاخر و حدود 18000 بیت از دیوان ...  بیشتر

گذار سوژه از چهارچوب‌های ایدئولوژیک در رمان آتش بدون دود

مهدیه ابراهیمی؛ فاطمه کاسی

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1399، ، صفحه 21-39

https://doi.org/10.30465/lir.2020.5048

چکیده
  نادر ابراهیمی در رمان «آتش بدون دود» که یکی از بلندترین رمان‌های معاصر است، به معرفی بسیاری از مؤلفه‌های فرهنگی مردم ترکمن صحرا از قبیل آداب و رسوم، باورها و اعتقادات و.. پرداخته است. در این پژوهش تلاش شد، تا حد ممکن به روش تحلیلی- توصیفی، ویژگی‌های فرهنگی «آتش بدون دود» استخراج شود و مورد بررسی قرار گیرد. پس از انجام این ...  بیشتر

تحلیل روان‌شناختی شخصیت کودکان در داستان‌های هوشنگ مرادی کرمانی براساس نظریه‌ی کارن هورنای

ناصر پورحبیبی؛ محمد غلامرضایی؛ تورج عقدایی؛ حسین آریان

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 28-44

https://doi.org/10.30465/lir.2019.4400

چکیده
  ادبیات کودک و نوجوان ادبیاتی است متنوع و از دیدگاه های مختلف قابل بررسی. لذا هدف پژوهش حاضر مطالعه‌ی شخصیت و شخصیت‌پردازی در داستان‌های هوشنگ مرادی کرمانی بر مبنای نظریه‌ی شخصیت در اندیشه‌ی کارن هورنای است. این مطالعه به لحاظ روش‌شناسی، کیفی است. جامعه‌ی پژوهش حاضر شامل داستان‌های کودکان و نوجوانان از هوشنگ مرادی کرمانی گزینش ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
تحلیل نظریه معنا درمانی ویکتورفرانکل در آثار احمد شاملو و مهدی اخوان ثالث

مطهره آزادی خواه؛ مریم امیرارجمند؛ ماندانا هاشمی

دوره 4، شماره 8 ، دی 1401، ، صفحه 30-53

https://doi.org/10.30465/lir.2022.39670.1450

چکیده
  هدف و معنای زندگی، در حال حاضر یکی از دشوارترین و مهم‌ترین سؤالات انسان است. امروزه پاسخ گفتن به این پرسش و پرداختن به این موضوع بیش از گذشته احساس می‌شود. ویکتور فرانکل نظریه پردازی است که از رهگذر تجربیات سختی که داشته است به این پرسش پاسخ گفته است. وی در مکتب خویش که «معنا درمانی» نام دارد، کوشیده است تا به انسان یادآور شود ...  بیشتر

بررسی تطبیقی نقش گرگ در اسطوره‌های ملل و اسطوره‌های ایرانی

فرانک جهانگرد؛ رحمان نقی زاده

دوره 3، شماره 5 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 31-78

https://doi.org/10.30465/lir.2020.32254.1186

چکیده
  گرگ از قدیمترین روزگاران در بیشتر اقلیم‌های جهان با بسیاری از اقوام زیسته و در اساطیرآنها جنبه‌های نمادین گسترده‌ای یافته است. گرگ همزاد انسان از بدو آفرینش و همراه او در جهان پس از مرگ است. گرگ؛ نیای باستانی، پرورش‌دهنده، هدایت‌کننده و راهنماست و توان بارورسازی، حمایت و محافظت دارد و در نقش توتم نیز ظاهر شده است. این نقش‌های گرگ ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
بررسی تطبیقی دو نمایشنامه‌ی طوفان امه سه‌زر و چشم در برابر چشم غلامحسین ساعدی با تاکید بر آراء میشل فوکو

هدی اسمعیل‌تبار؛ اسماعیل نجار

دوره 5، شماره 10 ، شهریور 1402، ، صفحه 31-54

https://doi.org/10.30465/lir.2022.40154.1467

چکیده
  مکتب آمریکایی ادبیات تطبیق بستر مناسبی را فراهم کرده است تا بتوان مضامین، دیدگاه‌ها و مفاهیم مستتر در آثار ادبی را فارغ از زبان و جغرافیای آن‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. در این پژوهش نمایشنامه چشم در برابر چشم غلامحسین ساعدی و طوفان امه ‌سزر را با استفاده از مکتب آمریکایی و با تاکید بر آرا میشل فوکو مورد تطبیق قرار می‌دهیم و ...  بیشتر

روایت خرد محور و قدرت محور بازپیوند قهرمان در قصّه‌های ایرانی

سوسن جبری

دوره 4، شماره 7 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 33-78

https://doi.org/10.30465/lir.2021.37716.1366

چکیده
  این پژوهش به خوانش کهن­الگویی قصّه­های ایرانی و بررسی فرآیند فردیّت و چگونگی رخدادهای شکل­دهنده به این فرآیند پرداخته­­است. پرسش این­است­که؛ در طی فرآیند فردیّت، روند پیوند قهرمان با آنیما و آنیموس چگونه است؟ با تحلیل محتوای متن قصّه­های ایرانی ابتدا نمود کهن­الگوها را یافتیم و سپس دو مرحله­ای بودن فرآیند فردیّت ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
سبک‌شناسی انتقادی مجموعه داستان‌‌ آبشوران نوشتۀ علی اشرف درویشیان

طاهره ایشانی؛ مریم عاملی رضایی؛ علی جانمحمدی

دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1402، ، صفحه 36-76

https://doi.org/10.30465/lir.2023.43524.1640

چکیده
  سبک‌شناسی انتقادی با تحلیل لایه‌های مختلف متن در پی شناسایی مفاهیم پنهان در زیر سطح زبان و کشف ایدئولوژی حاکم بر آن و شبکه‌های قدرت در متن است. با توجه به آنکه درویشیان نویسنده‌ای ایدئولوژی‌محور و معترض و منتقد به وضع زمانه است، شناخت ایدئولوژی‌ها و در نتیجه، نابسامانی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روزگار او اهمیّت زیادی دارد. ...  بیشتر

ادبیات تطبیقی و تصویر اقتباسی، بررسی موردی چند افسانه و کتاب و بازتاب آن در عرصة تصویر

مینا بهنام

دوره 3، شماره 6 ، مهر 1400، ، صفحه 37-59

https://doi.org/10.30465/lir.2021.32446.1190

چکیده
  مقولة اقتباس به عنوان یکی از شاخه های ادبیات تطبیقی تلاشی برای ایجاد آثار جدید بر بنیاد ساخت و محتوای متون پیش از خود است. پژوهش حاضر از این منظر میان ادبیات به مثابة گفتار و نوشتار و سینما، تئاتر و نقاشی به مثابة تصویر پلی می زند و با نمونه‌گیری موردی از داستان‌های شیخ صنعان، برصیصای عابد، جریج، فاوست، آنتوان قدیس و تائیس به کشف ساختار ...  بیشتر

پژوهشهای میان رشته ای ادبی
بررسی همپوشانی استعاره‌های ساختاری مفهوم"دنیا" در اشعار سعدی و پروین

ناهید بهمنش؛ فروغ کاظمی

دوره 6، شماره 11 ، فروردین 1403

https://doi.org/10.30465/lir.2023.42948.1608

چکیده
  در پژوهش پیش‌رو مساله اصلی بررسی همپوشانی استعاره‌های ساختاری مفهوم "دنیا" در قصیده‌ها و قطعه‌های سعدی و پروین است. این پژوهش با بررسی استعاره‌های مفهومی با حوزه مقصد "دنیا" در قصیده‌ها و قطعات سعدی و پروین در پی یافتن پاسخ به این سوالات است: الف) استعاره‌های مفهومی ساختاری با حوزه مقصد "دنیا" در اشعار سعدی و پروین کدام‌اند؟ ب) همپوشانی ...  بیشتر

گفتمان‌های مفید در بازنمایی محیط زیست براساس متون عرفانی اسلامی

آمینه فیضی؛ رحمان مشتاق مهر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 مرداد 1402

https://doi.org/10.30465/lir.2023.43740.1649

چکیده
  زبان شناسی زیست محیطی و به تبع آن تحلیل گفتمان محیط زیست در جست و جوی ایدئولوژی‌ها و الگوهای زبانی است که بتواند مردم را در حفظ و نگهداری محیط زیست تشویق و ترغیب نماید. به همین سبب آنها سه نوع گفتمان محیط زیست مخرب، گفتمان‌های دو پهلو و گفتمان‌های مفید را مطرح کرده‌اند. اگر چه رویکرد تحلیل گفتمان محیط زیست، بیشتر تجزیه و تحلیل متون ...  بیشتر

معرفی کهن الگوی «موبد» و بررسی نقش آن در رفتار و آثار برخی علمای ایرانی دوره میانه اسلامی

میلاد پرنیانی؛ منیره کاظمی راشد؛ ولی دین پرست؛ منیژه صدری

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 37-50

https://doi.org/10.30465/lir.2019.3832

چکیده
  کهن الگوها به عنوان شاخص‌هاییاز روان شناسی تحلیلیمی‌تواننددرتحلیل‌هایژرفانگر تاریخی مؤثر باشند. در پژوهش حاضر ضمن تعریف کهن الگوها و معرفی کهن الگوهای بومی و مشخصاً کهن الگوی "موبد" نقش این استعدادهای روانی در واکنش‌های علما نسبت به رویدادهای جاری (اعم از سیاسی، اجتماعی و فرهنگی) در دوره میانه اسلامی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ...  بیشتر

بررسی سازه های غزل مولوی در تصویر سازی بر بنیان رویکرد فضای ذهنی

مینا بهنام

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1399، ، صفحه 40-72

https://doi.org/10.30465/lir.2020.4915

چکیده
  در این مقاله سازه های غزل مولوی در ساحت تصویر در دیوان شمس مورد بررسی قرار می گیرد. بنیان نظری پژوهش بر نظریة فضای ذهنی و تلفیق مفهومی فوکونیه و ترنر استوار است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با بررسی داده ها بر اساس آمار توصیفی ، نشان داده می شود که در راستای ساخت تصویر چه ترکیب ها و آمیختگی های متشابه و متضادی در فضای درون داد مبدأ و ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مکانیسم‏ های دفاعی در شعر ابوالعلاء معری و شوریدة شیرازی

علی اصغر حبیبی؛ رضا اصغری

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 45-73

https://doi.org/10.30465/lir.2020.4624

چکیده
  نقد روان­شناختی یکی از حوزه­های جدید نقد ادبی به شمار می­رود که ناقد در آن با تکیه بر اصول و مبانی روان‌شناسی، محرّک‌ها و هیجانات روحی و عوامل مؤثر بر آفرینش یک اثر ادبی را مورد بررسی قرار می­دهند و با بیان جریان باطنی و احوال درونی شاعر، تأثیری را که محیط، جامعه و سنن در تکوین این جریان­ها داشته­اند مورد مطالعه قرار می­دهد؛ ...  بیشتر